Một số nét chính về chính sách kinh tế, thương mại đầu tư

Định hướng lớn trong chính sách thương mại đầu tư:

Chính phủ Bỉ ủng hộ tự do hóa thương mại theo chính sách chung của EU và khuyến khích doanh nghiệp phát triển xuất khẩu. Từ những năm 90 của Thế kỷ 20, Thái tử hoặc một Thành viên Hoàng gia Bỉ luôn được cử giữ chức Chủ tịch Hội đồng ngoại thương Liên bang. Lãnh đạo cấp cao của Bỉ (Vua, Bộ trưởng – Thủ hiến các Vùng) ít nhất mỗi năm một lần dẫn đầu các đoàn doanh nghiệp ra nước ngoài tìm kiếm cơ hội xuất khẩu và xây dựng hình ảnh ‘’quốc gia mở cửa’’. Năm 2017, Bỉ được Ngân hàng Thế giới xếp hạng thứ 12 về xuất khẩu toàn cầu.

Các đối tác thương mại ưu tiên

Các doanh nghiệp Bỉ có truyền thống ưu tiên phát triển bạn hàng với các doanh nghiệp trong EU nhờ chính sách Thị trường chung châu Âu, có cảng biển Antwerp lớn thứ hai châu Âu rất hiện đại và hệ thống đường bộ, đường sắt liên thông trong toàn Liên minh. Ngoài EU, các doanh nghiệp Bỉ còn chú trọng thị trường Trung Quốc, các nước châu Phi (trừ những vùng đang có chiến tranh). Tại Đông Nam Á, Indonesia và Singapore là hai đối tác thương mại ưu tiên của Bỉ.

Chính sách nhằm tạo thuận lợi cho môi trường kinh doanh

Môi trường kinh doanh tại Bỉ cơ bản thuận lợi dựa trên nền tảng kinh tế thị trường tự do. Chính phủ tác động vào nền kinh tế thông qua chính sách thuế (thuế thu nhập, thuế TVA, thuế công bằng đối với doanh nghiệp lớn), chính sách lãi suất tín dụng thấp (dựa trên lãi suất cơ bản 0% của Ngân hàng trung ương châu Âu), các quy định về nghĩa vụ của chủ doanh nghiệp đối với người lao động và đối với xã hội, quy định về thời gian làm việc và điều kiện tại nơi làm việc (theo các Hiệp ước cốt lõi của Tổ chức Lao động quốc tế).

Tuy vẫn phải duy trì mức thuế cao để bù đắp cho nhu cầu chi tiêu của quốc gia đang gia tăng trong các lĩnh vực an ninh quốc phòng và tiếp nhận người nhập cư, Chính phủ Bỉ sẽ tiếp tục thực hiện chính sách ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng ICT để tạo nền tảng công nghệ số cho kinh doanh nói chung. Bên cạnh đó, công nghệ sinh học cũng đang được ưu tiên đầu tư để phát triển một ngành nông nghiệp mới: nông nghiệp đô thị sản xuất rau quả trong thành phố.

Các FTAs chính hiện đang tham gia

Bỉ không ký FTAs riêng với bất kỳ nước nào mà tham gia các FTAs của EU với các đối tác: EFTA (European Free Trade Association gồm Thụy Sỹ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein) và Canada. EU đang chuẩn bị ký FTAs với Nhật Bản, Singapore, Việt Nam và đồng thời tích cực đàm phán FTAs với các nước MECOSUR, Mexico, Chile, Australia, New Zealand, và Indonesia.

Các biện pháp phòng vệ thương mại và hàng rào kỹ thuật thường sử dụng

Bỉ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại chung của EU gồm thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp và hạn ngạch thuế quan.

Hàng rào kỹ thuật là một khái niệm gây tranh cãi khi các nước xuất khẩu gọi là “rào cản thương mại trá hình” còn EC gọi là “các tiêu chuẩn kỹ thuật đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và bảo vệ môi trường”.

Các tiêu chuẩn điển hình gồm có: tiêu chuẩn an toàn đối với với thiết bị điện và đồ điện gia dụng (tiêu chuẩn CE); tiêu chuẩn xe hơi và phụ tùng xe hơi (automobil conformity standards); tiêu chuẩn về dư lượng thuốc bảo vệ cây trồng và các hoạt chất sử dụng trong nông nghiệp (MRLs); tiêu chuẩn về bao bì (packing standards), nhãn mác thực phẩm (food labels);

(Thông tin chi tiết xin xem tại Mục III.)

Các đối tác và mặt hàng bị áp dụng nhiều nhất các biện pháp trên

Trong 10 năm qua, Trung Quốc đứng đầu trong các nước có nhiều sản phẩm bị EU điều tra phòng vệ thương mại và đánh thuế chống bán phá giá hoặc/và thuế chống trợ cấp. Các sản phẩm của Trung Quốc bị áp thuế gồm: xe đạp, điện cực volfram, thép tấm cán nóng, sợi thủy tinh, đồ dùng phòng ăn và đồ nhà bếp, thép phủ sơn, nẹp ống có khả năng đàn hồi, nhôm lá cuộn, acid citric, da thuộc, lốp xe buýt và xe tải, acid tartaric, thiết bị nâng hàng.

Thứ hai là Ấn Độ với các mặt hàng: sợi thủy tinh, ống dẻo, một số khuôn sản phẩm gang đúc, ô-xit măng gan, hệ thống điện cực graphite, acid oxalic, sợi polyester, dây thép không gỉ, nẹp dây thép không gỉ và phụ kiện, ống gang có khả năng đàn hồi, giầy bảo hộ lao động, rượu béo và hợp chất rượu béo;

Thứ ba là Nga với các mặt hàng: nhôm lá, thép tấm cán nguội, Ferro-silicon, thép hoặc gang tấm cán nóng, cao su nhân tạo, ống thép hoặc ống sắt…;

Thứ tư là Argentina: ống và nẹp ống làm bằng gang hoặc thép, sắt cây, …;

Thứ năm là Indonesia với các sản phẩm: diesel sinh học, nẹp thép không gỉ, bột ngọt, rượu béo và hợp chất rượu béo;

Việt Nam chỉ có sản phẩm vòng nẹp thép không gỉ và phụ kiện (stainless steel fasteners and parts thereof) có các CN codes 7318 12 10, 7318 14 10, 7318 15 30, 7318 15 51, 7318 15 61 và 7318 15 70 bị EU đánh thuế chống bán phá giá 7,7% trên CIF. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày 15/11/2005 đến ngày 08/01/2017.

Dự báo: EC có thể ban hành thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp hay áp đặt hạn ngạch thuế quan đối với nhiều sản phẩm thép nhập khẩu trong thời gian tới sau khi kết thúc điều tra phòng vệ thương mại đối với 28 sản phẩm thép các loại nhập khẩu.

Thông tin chi tiết về các biện pháp phòng vệ thương mại của EU có thể tham khảo trên trang thông tin điện tử www.trade.ec.europa.eu.

Số lượng các vụ kiện ra WTO, các đối tác và mặt hàng bị kiện

Tính đến nay, EU đã đưa 99 vụ khiếu kiện thương mại lên WTO trong khi phải trả lời (giải trình) 84 vụ do các Thành viên WTO khác khởi kiện và tham gia với tư cách là bên thứ ba trong 174 vụ khác.

Thông tin về các nước đối tác và các mặt hàng bị kiện được đăng tải trên trang web www. wto.org, mục ‘’Dispute cases involving the European Union’.