Bản tin kinh tế vĩ mô tháng 01 năm 2018 của BIDV

Đối với hoạt động của các doanh nghiệp, việc các sản phẩm có thuế suất giảm về mức 0% chủ yếu là các mặt hàng tiêu dùng mà các DN Việt Nam đã sản xuất được chắc chắn sẽ làm gia tăng sức ép lên khả năng tiêu thụ hàng hóa của các DN trong nước. Trong bối cảnh thị trường hàng hóa VN đang bị xâm chiếm mạnh mẽ bởi hàng loạt sản phẩm xuất xứ Trung Quốc, Thái Lan và thậm chí là Hàn Quốc, Nhật Bản, thị phần của các DN Việt Nam nhiều khả năng sẽ ngày càng bị thu hẹp.

Nhìn nhận ở góc độ tích cực, sự cạnh tranh đến từ hàng hoá nhập khẩu sẽ là động lực thúc đẩy các DN VN cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ, gia tăng năng suất và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, thuế suất thuế NK một số mặt hàng máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu giảm xuống cũng tạo cơ hội cho các DN giảm chi phí đầu vào, từ đó giúp giảm giá thành sản phẩm và góp phần gia tăng khả năng cạnh tranh. Chẳng hạn, theo NĐ 125, từ 01/01/2018 đến 31/12/2022, các linh kiện ô tô nhập khẩu thuộc nhóm 98.49 (gồm khoảng 30 bộ) được áp dụng thuế suất thuế NK ưu đãi 0%. Quy định này có thể tạo điều kiện cho các DN sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước phát triển, duy trì sức sản xuất và sức cạnh tranh về giá cả đối với mặt hàng ô tô nhập khẩu nguyên chiếc. Các DN FDI cũng có thể tận dụng cơ hội từ thuế suất thuế NK giảm để tăng cường đầu tư đổi mới công nghệ, trên cơ sở nhập khẩu các máy móc thiết bị, nguyên liệu từ các quốc gia, khu vực có ký kết FTA với Việt Nam, góp phần gia tăng sản lượng sản phẩm cũng như thúc đẩy kim ngạch XK hàng hóa của Việt Nam, từ đó làm gia tăng nguồn thu NSNN từ hoạt động XK. Chính những tác động tích cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN sẽ gián tiếp mang lại những lợi ích cho người tiêu dùng trong nước như giúp giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ bên cạnh tác động tích cực trực tiếp của việc giảm thuế suất thuế NK là giúp tạo điều kiện cho hàng hóa nước ngoài dễ dàng thâm nhập vào thị trường Việt Nam hơn, từ đó người tiêu dùng trong nước có thêm nhiều sự lựa chọn tiêu dùng hơn.

Với những tác động tích cực kể trên, khu vực doanh nghiệp sẽ có cơ hội đóng góp tích cực hơn vào tăng trưởng GDP nếu nhìn từ góc độ sản xuất, trong khi người tiêu dùng có cơ hội chi tiêu nhiều hơn và thúc đẩy tăng trưởng GDP từ phía cầu.

Do tác động của việc giảm thuế suất thuế NK tới các cân đối vĩ mô quốc gia, hoạt động của các DN và xu hướng tiêu dùng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, các cơ quan quản lý cần thường xuyên đánh giá một cách có kế hoạch các tác động này nhằm có lộ trình ứng phó phù hợp. Riêng đối với các chính sách nhằm bảo vệ khu vực sản xuất nội địa, các nhà hoạch định chính sách cần đổi mới tư duy theo hướng tạo điều kiện cho sản phẩm sản xuất trong nước có cơ hội phát triển và cạnh tranh lành mạnh với sản phẩm NK thông qua các chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng thương hiệu thay vì ngăn cản các hàng hóa có chất lượng cao, giá thành tốt của nước ngoài vào thị trường VN trong khi các DN trong nước chưa đủ năng lực sản xuất những sản phẩm thay thế một cách hoàn hảo. Nói cách khác, các hàng rào phi thuế quan nói chung và hàng rào kỹ thuật nói riêng chỉ nên được dựng lên nhằm bảo vệ tốt nhất cho quyền lợi của người tiêu dùng và bảo hộ một cách hợp lý ngành sản xuất nội địa. Từ góc độ DN, việc theo dõi thường xuyên các tác động của chính sách ưu đãi thuế NK nhằm tận dụng tối đa các lợi thế từ các chính sách này là hết sức cần thiết, cùng với đó, DN cần chủ động tăng cường năng lực quản trị, điều hành; chú trọng đổi mới công nghệ; tăng cường liên kết cũng như nâng cao chất lượng, thương hiệu sản phẩm… Về phía người tiêu dùng, việc chủ động tìm hiểu các quy định, cập nhật thông tin nhằm tự bảo vệ quyền lợi của mình, trở thành người tiêu dùng thông minh trong bối cảnh thị trường ngày càng rộng mở là điều hết sức cần thiết.