Ngày 29/7, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có buổi làm việc đầu tiên với Tổ tư vấn kinh tế sau khi được tái lập, gồm nhiều chuyên gia là các giáo sư đang giảng dạy tại các trường đại học ở nước ngoài. Tại cuộc làm việc, bên cạnh nhận diện thể trạng, “bắt bệnh” của nền kinh tế, ý kiến các chuyên gia tập trung hiến kế để trị bệnh, tăng cường lực cho nền kinh tế.
Nên nhìn đầy đủ các mặt sáng – tối của nền kinh tế
Theo báo cáo tổng hợp các ý kiến, phân tích của Tổ Tư vấn do TS. Vũ Viết Ngoạn trình bày, động lực tăng trưởng thời gian tới không thể dựa vào tăng vốn vốn đầu tư khu vực Nhà nước và khai thác tài nguyên. Theo đó, muốn đưa kinh tế Việt Nam quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng trên 7% thì cần tập trung giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư, đẩy nhanh tăng trưởng năng suất lao động, cải thiện bên cung để nâng sản lượng tiềm năng của nền kinh tế. Tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế phải chạy đua với thời gian.“Nếu không có giải pháp hữu hiệu để hiện thực hóa chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, tạo sự chuyển động của cả bộ máy hành chính, sẽ không đạt được những mục tiêu kinh tế chủ yếu của Đại hội XII.
Ngoài các chính sách mang tính dài hạn, hệ thống chính sách trong ngắn hạn và trung hạn cần tính tới 2 nội dung cơ bản. Đó là trọng tâm của hệ thống chính sách là tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí cho doanh nghiệp, tăng hiệu quả khu vực kinh tế Nhà nước. Cải cách mạnh mẽ khâu tổ chức thực hiện để hiện thực hóa kết quả chỉ đạo, điều hành của Chính phủ là yếu tố quyết định. Đổi mới phương thức vận hành, theo đó, bộ máy hành chính, hiện đang được lay chuyển bằng “lực kéo” của Thủ tướng thì nay cần chuyển động mạnh hơn bằng lực đẩy xã hội.
PGS. TS Trần Ngọc Anh – Đại học Indiana, Hoa Kỳ góp ý xây dựng bảng theo dõi thực hiện nhiệm vụ của bộ, ngành, địa phương, là công cụ để “cân, đo, đong, đếm” việc thực thi chính sách, chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Còn theo ý kiến của TS. Vũ Thành Tự Anh Giám đốc Nghiên cứu, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright, các cân đối vĩ mô của nền kinh tế như tiết kiệm – đầu tư và cán cân thanh toán; cân đối ngân sách; cân đối tiền tệ đều đã tiệm cận giới hạn, giống như một cỗ máy, để có sự bứt phá thì cần “thay máy, thay động cơ”, chính là việc tái cơ cấu kinh tế. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất là năng suất mà TS. Tự Anh cho rằng cần tập trung tăng “năng suất đô thị”. Tức là các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM… cần có năng suất cao hơn để kéo cả cỗ máy.
Nêu đề xuất về tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, TS. Trần Du Lịch cho rằng, liều thuốc tức thời cho tăng trưởng mà ít tác dụng phụ là tăng tổng cầu, còn về lâu dài thì cần gỡ vướng về thể chế.
Cùng ngồi làm việc với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhìn nhận nhiều giải pháp mà Tổ tư vấn đề xuất tương đồng với những giải pháp mà Chính phủ đang điều hành, qua đó, củng cố thêm niềm tin là các giải pháp này đang đi đúng hướng. Phó Thủ tướng “đặt hàng” Tổ tư vấn nghiên cứu, làm rõ thêm một số vấn đề như tăng trưởng hợp lý trong thời gian tới đây của chúng ta là gì, tiềm năng tăng trưởng đã tới hạn hay chưa, giải pháp nào để liên kết khu vực kinh tế trong nước. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì vai trò của Nhà nước đến đâu, vai trò của thị trường như thế nào? Tổ tư vấn cũng giúp đánh giá về cách tính tăng trưởng hiện nay, đã tính được hết các yếu tố hay chưa, như các hộ kinh tế cá thể hay việc sử dụng giá so sánh như thế nào?…
Đánh giá cao tư duy đổi mới, khoa học của các thành viên Tổ tư vấn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhất trí cho rằng rủi ro đối với Việt Nam càng lớn trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay, Thủ tướng bày tỏ, nếu chúng ta đi sai đường hoặc dừng lại, kể cả tư duy và cách làm sai, thì sẽ gây hậu quả lớn. Trong đánh giá nền kinh tế, nên nhìn một cách đầy đủ, có mặt sáng, có mặt tối.
Thủ tướng bày tỏ vui mừng được lắng nghe các ý kiến, phân tích toàn diện của các nhà tư vấn, nhất là được nghe nhiều về các mặt tồn tại. “Khi phát hiện bất cập, biết cách làm thì đất nước sẽ chuyển mình, không phụ lòng tin của nhân dân”, Thủ tướng nói và giao Văn phòng Chính phủ tổng hợp, đề xuất các chủ trương, giải pháp đối với Chính phủ trong chỉ đạo, điều hành.
Thủ tướng ghi nhận các giải pháp về thúc đẩy tăng trưởng bởi không tăng trưởng thì không giải quyết được vấn đề nợ công, việc làm, nhất trí việc tập trung tháo gỡ vướng mắc về thể chế, từ đó, tạo môi trường đầu tư tốt hơn, nâng cao sức cạnh tranh, tạo điều kiện cho phát triển sản xuất, kinh doanh. Cải cách bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả khâu tổ chức triển khai thực hiện. Thủ tướng tin tưởng hệ thống tư vấn này sẽ là kênh quan trọng trong việc xây dựng các chủ trương, biện pháp trong chỉ đạo, điều hành, nhất là về kinh tế.
Tái thành lập Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng
Vừa mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 1120/QĐ-TTg thành lập Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ để tư vấn cho Thủ tướng Chính phủ về các vấn đề phát triển kinh tế. Tổ Tư vấn kinh tế có nhiệm vụ tư vấn cho Thủ tướng Chính phủ về các chiến lược, kế hoạch, đề án, chính sách phát triển kinh tế trong trung hạn và dài hạn; kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hàng năm; phân tích, dự báo, đánh giá tình hình, kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, các chiến lược, đề án, chính sách phát triển kinh tế; trên cơ sở đó tư vấn, khuyến nghị với Thủ tướng Chính phủ các biện pháp, giải pháp để nâng cao hiệu quả thực thi hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.
Đồng thời, tư vấn, khuyến nghị với Thủ tướng Chính phủ các giải pháp, biện pháp ứng phó kịp thời với những biến động thất thường của tình hình kinh tế trong nước và quốc tế. Tham gia ý kiến các báo cáo, đề án lớn về kinh tế của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tổ Tư vấn kinh tế được chủ động làm việc với các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, Viện, Trung tâm nghiên cứu; được đề nghị các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan, Viện, Trung tâm nghiên cứu cung cấp các văn bản, tài liệu, thông tin số liệu; được Văn phòng Chính phủ cung cấp thường xuyên các văn bản, tài liệu, thông tin số liệu liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Tổ. Tổ Tư vấn kinh tế được hợp tác với các chuyên gia tư vấn, cộng tác viên là các nhà khoa học, nhà kinh tế trong nước và quốc tế, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; cán bộ quản lý đang làm việc hoặc đã nghỉ hưu, các cơ quan nghiên cứu trong nước và quốc tế để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Tổ.
Thành viên của Tổ Tư vấn kinh tế được mời tham dự các Hội nghị, cuộc họp, làm việc của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có nội dung liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Tổ.
Theo danh sách thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ (Tổ Tư vấn kinh tế) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 15 thành viên Tổ Tư vấn kinh tế gồm:
- Tiến sĩ Vũ Viết Ngoạn, nguyên Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (Tổ trưởng);
- Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Anh, Đại học Indiana, Hoa Kỳ;
- Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Nghiên cứu, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright;
- Tiến sĩ Vũ Bằng, nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước;
- Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương;
- Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân;
- Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Khương, Phó Giám đốc, Trưởng khoa Tài chính, Học viện Quản lý và quản trị kinh doanh, Cộng hòa Pháp;
- Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Minh Khương, Đại học quốc gia Singapore;
- Tiến sĩ Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh;
- Tiến sĩ Trương Văn Phước, Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia;
- Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh;
- Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam;
- Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thọ, Đại học Waseda, Nhật Bản;
- Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam;
- Ông Bùi Quang Vinh, nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
