Ngày 10 tháng 7 năm 2019 tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch Đầu tư đã tổ chức Lễ công bố Sách trắng Doanh nghiệp Việt Nam năm 2019. Tham dự buổi lễ có Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Dương Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Đảng uỷ Khối Doanh nghiệp trung ương Y Thanh Hà Niê Kđăm, và đông đảo đại diện các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan báo chí.
Phát biểu khai mạc Lễ công bố, Bộ trưởng Dương Chí Dũng khẳng định, doanh nghiệp Việt Nam hiện là khu vực kinh tế đóng góp quan trọng nhất vào quy mô và tốc độ tăng trưởng kinh tế. Trong thời gian qua, Đảng và Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, như Nghị quyết 10-NQ/TW 2017 về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Nghị quyết 12/NQ/TW 2017 về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước; Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020, Nghị quyết số 02/NQ-CP hằng năm của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia đến năm 2020. Nhờ các chính sách này, trong thời gian qua, doanh nghiệp Việt Nam đã và đang phát triển nhanh, đóng góp vào sự tăng trưởng ổn định và bền vững của nền kinh tế. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới đạt mức kỷ lục, hằng năm có hơn 130 nghìn doanh nghiệp được mới tham gia thị trường.
Trong bối cảnh doanh nghiệp đang phát triển mạnh mẽ, công khai hoá doanh nghiệp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, hướng tới mục tiêu năm 2020 cả nước có một triệu doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư biên soạn Sách trắng về doanh nghiệp hằng năm, là ấn phẩm đầu tiên cung cấp bức tranh toàn cảnh về cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam (doanh nghiệp nhà nước, tư nhân, có vốn đầu tư nước ngoài). Trên cơ sở đó, Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã biên soạn và công bố “Sách trắng về Doanh nghiệp Việt Nam năm 2019”. Ông Nguyễn Chí Dũng cho biết, để biên soạn ấn phẩm này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thống kê về tình hình doanh nghiệp, đồng thời đưa ra các biện pháp thúc đẩy, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
Nội dung Sách trắng
Giới thiệu về Sách trắng, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho biết, ấn phẩm cung cấp các thông tin cơ bản đánh giá mức độ phát triển doanh nghiệp của cả nước trong giai đoạn 2016-2018, tập trung đưa ra bức tranh toàn cảnh của môi trường kinh doanh và tình hình phát triển doanh nghiệp Việt Nam, và bao gồm bốn phần: (i) Bối cảnh phát triển doanh nghiệp năm 2018; (ii) Tổng quan phát triển doanh nghiệp Việt Nam năm 2018; (iii) Các giải pháp phát triển doanh nghiệp; (iv) Bộ chỉ tiêu phát triển doanh nghiệp giai đoạn 2016-2018 trên quy mô toàn quốc và ở cấp độ địa phương. Ông Lâm cho biết, theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, cùng với Indonesia, Việt Nam là quốc gia đã thực hiện nhiều cải cách nhất trong 16 năm qua với 42 cải cách. Năm 2018, môi trường kinh doanh của Việt Nam được cải thiện 13 bậc so với năm 2016, từ thứ 82 lên thứ 69 trong tổng số 190 nền kinh tế được khảo sát. Năm 2018, chỉ số Đổi mới sáng tạo của nước ta được Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) xếp vị trí thứ 45/126 nền kinh tế, tăng 2 bậc so với năm 2017. Trong năm 2018, đã có hơn 131 nghìn doanh nghiệp mới được thành lập với tổng vốn đạt gần 1.500 nghìn tỷ đồng, tăng 9,2% so với năm 2017 và là mức cao nhất từ trước tới nay, trong đó lĩnh vực doanh nghiệp có tốc độ tăng số doanh nghiệp thành lập mới cao nhất. 30/63 địa phương có tốc độ tăng số doanh nghiệp thành lập mới cao hơn bình quân cả nước, như Bình Dương, Bạc Liêu, Đồng Nai… Bên cạnh đó, có một số địa phương có số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm, như Lai Châu, Thanh Hoá, Vĩnh Phúc, Yên Bái… và cũng là các địa phương có tỷ lệ doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động cao hơn mức bình quân cả nước.
Sách trắng là công cụ quan trọng để hoạch định chính sách
Phát biểu chỉ đạo tại Lễ công bố, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, doanh nghiệp luôn là lực lượng quan trọng bậc nhất của nền kinh tế. Từ lâu, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ mong muốn có một bộ chỉ số đánh giá nhất quán về tình hình phát triển của doanh nghiệp, và Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) và Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) biên soạn Sách trắng và công bố trong toàn quốc. “Đây là tài liệu quan trọng, cung cấp bức tranh toàn cảnh, chân thực và chính thống cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, và bản thân các doanh nghiệp sử dụng để đánh giá tình hình doanh nghiệp Việt Nam”, ông nói. Trong ấn phẩm cũng nêu top 10 các địa phương có số lượng doanh nghiệp lớn nhất, trong đó có hơn 1/3 số lượng doanh nghiệp tập trung ở hai đầu tàu kinh tế là Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh. Nhưng tính về tốc độ tăng số lượng doanh nghiệp, thì Bình Dương lại là quán quân với tốc độ tăng trưởng đạt 17,4%, tiếp theo là Bắc Giang, Sóc Trăng, Bắc Ninh, Long An; trong khi Tp. Hồ Chí Minh xếp thứ 18 và Hà Nội xếp thứ 42 mặc dù có số lượng doanh nghiệp đông nhất nhì cả nước. Ông khẳng định, đây là những con số quan trọng để các địa phương cùng “cạnh tranh” và cùng phát triển. Ông đặt câu hỏi: “Tại sao các tỉnh, thành phố có điều kiện phát triển tốt hơn Bạc Liêu lại kém hơn về số lượng tuyệt đối và tốc độ phát triển?”. Đây là ví dụ cho thấy các địa phương cần kiểm điểm, đơn giản hoá các điều kiện và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, nếu không các địa phương đang có số lượng doanh nghiệp lớn sẽ tụt hậu. Chỉ số đánh giá sự đóng góp của doanh nghiệp vào nền kinh tế cả nước nói chung và từng địa phương nói riêng, dựa trên doanh thu và lợi nhuận hay thu nhập của từng người lao động cũng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Hiện tại Việt Nam mới có 14,7 doanh nghiệp trên 1.000 người dân trong độ tuổi lao động và trong bối cảnh các doanh nghiệp Việt Nam phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây còn là con số khiêm tốn nếu so sánh với các nước trên thế giới.
Phó Thủ tướng cũng cho rằng, cần phải có thời gian để phân tích kỹ các số liệu và cần các chuỗi số liệu từ nhiều năm để có thể đưa ra các đánh giá chính xác. Ông biểu dương Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khẩn trương ban hành Sách trắng và yêu cầu các bộ, ngành, địa phương sử dụng Sách trắng làm cơ sở để hoạch định chính sách, tham mưu cho Chính phủ các phương hướng đúng để đạt được mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp trong năm 2020. Đồng thời, các bộ, ngành cũng cần đẩy mạnh công cuộc cải cách, đơn giản hoá các thủ tục đầu tư – kinh doanh, kiện toàn khung khổ pháp luật, tạo tiền đề cho doanh nghiệp phát triển. Các địa phương cần sử dụng ấn phẩm để hoạch định chính sách phát triển doanh nghiệp ở địa bàn, ưu tiên phát triển các lĩnh vực có thế mạnh. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Các địa phương xếp hạng thấp cần nghiêm túc xem xét lại, tìm ra các giải pháp để tháo gỡ cho doanh nghiệp”.
Phát biểu kết luận Lễ công bố, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tiếp thu các ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, là cơ sở để hoàn thiện Sách trắng trong các năm tiếp theo./.
(Ban Quản trị Trang Ngoại giao Kinh tế)
