Văn phòng Chính phủ vừa thông báo kết luận của Phó thủ tướng Lê Văn Thành tại hội nghị với các địa phương về quy hoạch điện VIII. Theo đó, hội nghị thống nhất với phương án rà soát quy hoạch điện VIII của Bộ Công Thương trình đầu tháng 4.
Giảm tỷ trọng điện than, tăng dần năng lượng tái tạo đạt hơn 50%
Năm 2045, tỷ trọng điện than trong tổng công suất các nguồn điện sẽ giảm về 9,6%, còn năng lượng tái tạo tăng dần và đạt hơn 50%.
Tức là, quy hoạch tổng công suất nguồn điện đến năm 2030 khoảng 146.000 MW (không tính điện mặt trời mái nhà, các nguồn điện đồng phát), giảm 35.000 MW so với phương án trình Chính phủ cách đây một năm. Trong đó, sẽ có 37.467 MW điện than, 23.900 MW điện khí LNG, 16.121 MW điện gió trên bờ, 7.000 MW điện gió ngoài khơi và 8.736 MW điện mặt trời quy mô lớn.
Quy mô này đáp ứng đủ nhu cầu công suất phụ tải cực đại dự báo đến năm 2030 là 93.300 MW, có mức dự phòng nguồn điện hợp lý trong hệ thống điện quốc gia và các vùng, miền.
Tổng công suất nguồn điện lắp đặt trong hệ thống điện quốc gia sẽ tăng lên 217.596 MW vào năm 2035 và đạt khoảng 401.556 MW năm 2045.
Theo Bộ Công Thương, phương án sau rà soát sẽ giảm tối đa điện than với tỷ trọng giảm dần từ 25,7% vào 2030 và giảm về còn 9,6% năm 2045.
Các dự án điện than đang xây dựng thì tiếp tục triển khai (khoảng 10.842 MW), nhưng không cân đối các nguồn điện than đồng phát (tổng công suất 2.850 MW) vào quy hoạch và không phát triển thêm các nhà máy điện than mới.
Với các nhà máy điện than BOT đã giao cho chủ đầu tư nước ngoài tiếp tục được đưa vào quy hoạch, để tránh hệ quả pháp lý cho Chính phủ, nhưng theo dõi sát tình hình triển khai và đàm phán chuyển đổi nhiên liệu khi có thể.
Thay vào đó khuyến khích phát triển điện gió ngoài khơi, các loại thuỷ điện tích năng, điện sinh khối, pin lưu trữ, cũng như điện mặt trời cấp trực tiếp (tự cung cấp, tiêu thụ tại chỗ) cho các cơ sở sản xuất.
Nguồn điện LNG được giữ như hiện tại tới năm 2030, sau thời gian này sẽ xem xét tăng thêm nguồn điện chạy nền sử dụng LNG để đảm bảo hệ thống điện có khả năng tích hợp cao các nguồn năng lượng tái tạo. Việc này nhằm phân bổ về mặt địa lý một cách hợp lý để giảm truyền tải liên miền.
Các nguồn điện LNG sẽ chuyển dần sang sử dụng hydrogen và chuyển hẳn sang sử dụng hydrogen sau 20 năm vận hành. Sau 10 năm vận hành, các nguồn điện khí LNG sẽ bắt đầu đốt kèm khí hydrogen (từ 20%).
Ngoài chuyển đổi nhiên liệu, phương án các nguồn điện tại dự thảo Quy hoạch điện VIII lần này được tính toán, khuyến khích phát triển mạnh các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời quy mô lớn, điện sinh khối…). Các nguồn điện này sẽ tăng dần tỷ trọng trong cơ cấu nguồn điện, gần 24% vào 2030 tăng lên hơn 50% vào 2045.
Chẳng hạn, tỷ trọng điện gió sẽ tăng từ 10,8% lên 15,8% tổng công suất nguồn đặt vào năm 2030, trong đó riêng điện gió ngoài khơi là 4,8%.
“Phương án phát triển nguồn điện mới đã hướng tới giảm tối đa phát triển các nguồn điện than gây phát thải khí nhà kính. Lượng phát thải khí CO2 đáp ứng cam kết của ngành điện trong thực hiện trung hoà khí CO2 vào năm 2050. Phương án này cũng tăng tính chủ động trong cung cấp điện, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu”, Bộ Công Thương nêu trong phương án trình Chính phủ.
Truyền tải điện từ miền Trung ra Bắc (liên miền) sẽ tăng dần từ năm 2030 trở đi với sản lượng truyền tải tăng từ 21 tỷ kWh vào 2035 lên 40 tỷ kWh vào năm 2040 và khoảng 52 tỷ kWh vào 2045. Do đó, Bộ Công Thương cho rằng cần xem xét xây dựng các đường dây truyền tải một chiều từ miền Trung ra Bắc và từ miền Nam ra Bắc từ sau năm 2035.
Cân đối nguồn điện giữa các vùng miền, địa phương
Ngày 15/4, Phó thủ tướng Lê Văn Thành đã chủ trì hội nghị trực tuyến với các địa phương về hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (quy hoạch điện VIII).
Theo đăng ký từ các địa phương, công suất các dự án nguồn điện mà họ muốn đưa vào quy hoạch gần 520.000 MW đến năm 2030, gấp 3,5 lần dự kiến tổng công suất đặt hệ thống điện quốc gia thời kỳ này.
Các địa phương cho rằng họ có tiềm năng, lợi thế… nên đề nghị tăng thêm quy hoạch điện. Ghi nhận các ý kiến nhưng theo Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, mỗi địa phương phải xác định vừa phát triển cho địa phương, đồng thời phát triển cho đất nước, vì lợi ích nhân dân. “Nếu phát triển điện cho địa phương nhưng phải vận chuyển điện đi xa thì giá thành sẽ cao, khi đó, người dân lại phải gánh mức giá cao này”, ông nêu.
Lãnh đạo một số địa phương miền Trung cho rằng, khu vực này có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời nhưng nhu cầu tiêu thụ điện của khu vực lại thấp. Do đó, khi căn cứ vào phụ tải thì khu vực được bố trí nguồn điện thấp.
“Nên quy hoạch nguồn điện theo địa bàn tỉnh chứ không chỉ theo vùng”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Đoàn Ngọc Lâm góp ý.
Cùng quan điểm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Phi Long cho rằng cần quy hoạch chi tiết, phân bổ nguồn điện đến cấp tỉnh. Ông nhất trí, nên hạn chế phát triển thủy điện ở miền Trung. Với Bình Định, có tiềm năng điện gió, ông bày tỏ mong muốn thu hút các nhà đầu tư tầm cỡ để xây dựng các trang trại điện gió quy mô lớn ngoài khơi.
Trong khi đó, cách tiếp cận của Bộ Công Thương theo phương pháp tổng thể, quan tâm tới đề xuất của địa phương để khai thác tiềm năng, lợi thế nhưng cũng cân đối để tối thiểu hóa chi phí toàn hệ thống, vùng miền, hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân, nhà đầu tư.
Tiến tới phát thải ròng về 0 vào năm 2050
Theo dự thảo Quy hoạch điện VIII được Bộ Công Thương tính toán, vừa trình lại Chính phủ đầu tháng 4, so với các phương án đã trình trước đây, dự thảo quy hoạch lần này đã giảm triệt để phát thải khí CO2 do không phát triển các nhà máy nhiệt điện than trong thời kỳ quy hoạch. Thay vào đó, chuyển đổi nhiên liệu từ than sang biomass và amoniac, từ khí tự nhiên, LNG sang hydrogen.
Cơ cấu nguồn điện và phân bổ không gian phát triển có nhiều thay đổi so với trước đây. Hệ số dự phòng trước đây là 1,93 thì hiện giảm về 1,54, tức sẽ giảm vốn đầu tư xã hội. Trên cơ sở phân bổ vùng hợp lý hơn, tiết kiệm đầu tư đường dây khoảng 13 tỷ USD.
Tổng quy mô công suất nguồn điện dự kiến phát triển đến năm 2030 khoảng 146.000 MW, giảm khoảng 35.000 MW so với phương án đã trình tháng 3 năm ngoái. Công suất cực đại dự kiến vào năm 2030 vào khoảng 93.000 MW.
Quy mô đầu tư theo quy hoạch giảm gần 2 triệu tỷ đồng, trong đó giảm đầu tư công suất nguồn khoảng 35.000MW, giảm đầu tư hệ thống truyền tải gần 300.000 tỷ đồng. Nguồn điện được bố trí hài hoà, đảm bảo phát huy lợi thế từng vùng miền, tiết kiệm tối đa truyền dẫn…
Dự thảo quy hoạch lần này cũng giữ lại điện mặt trời ở tỷ lệ phù hợp so với các nguồn điện khác…
Với phương án lần này, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Bộ Công Thương tiếp thu tối đa các ý kiến dựa trên nguyên tắc chung, hoàn thiện dự thảo Quy hoạch điện VIII, để thông qua Hội đồng thẩm định quốc gia, trước khi trình Thủ tướng để xem xét, phê duyệt
Để tiến tới phát thải ròng về 0 năm 2050, Việt Nam đã giảm khoảng 13.500 MW công suất các nguồn điện LNG. Các nguồn điện nay sẽ được thay thế bằng các nhà máy điện gió trên bờ, điện gió ngoài khơi, điện mặt trời, các nguồn điện linh hoạt sử dụng hydrogen và các nguồn thuỷ điện tích năng, pin lưu trữ năng lượng (trong đó điện gió, điện mặt trời cần bổ sung thêm khoảng 47.000 MW).
Theo tính toán, đến năm 2045 lượng phát thải CO2 là 175 triệu tấn, giảm gần một nửa so với các phương án trước đây. Đến năm 2050, lượng phát thải CO2 giảm xuống khoảng 42 triệu tấn.
Phương án quy hoạch sau rà soát có tỷ trọng năng lượng tái tạo 29,5-36,2%, tăng 4-5% so với mức đề ra tại Nghị quyết 55. Các nguồn năng lượng tái tạo tăng cao để bù lại các nguồn điện phát thải khí nhà kính khác. Dự kiến nhập khẩu khoảng 22 tỷ m3 LNG vào năm 2030 và 11 tỷ m3 vào 2045.
Trong thông báo kết luận của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các địa phương để hoàn thiện Quy hoạch điện VIII; hoàn tất các thủ tục thẩm định trước ngày 25/4 để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt trong tháng 4 này.
Chu Văn
