Giá thuê tàu chở dầu giữa Vịnh Ba Tư và Châu Á đã tăng gấp tám lần trong ba tuần. Đây là hậu quả gián tiếp của các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Tehran: chủ tàu lớn nhất Trung Quốc bị ảnh hưởng do làm ăn với Iran.
Chính sách của Mỹ với Iran đang có các hệ quả gián tiếp đầy bất ngờ đối với thị trường dầu mỏ. Theo Baltic Exchange, sàn giao dịch vận tải đường biển có trụ sở tại London, giá thuê một tàu vận chuyển có sức chứa 270.000 tấn dầu giữa Vịnh Ba Tư và Singapore vào ngày 14/10 đã vượt mức 294.000 đô la, tăng 8 lần chỉ trong vòng 3 tuần, so với mức 39.000 đô la vào ngày 23/9. Các sự gia tăng tương tự cũng được ghi nhận trên tất cả các tuyến đường vận tải chính giữa các nước sản xuất dầu tại Trung Đông với các nước tiêu thụ tại châu Á.
Đây là hệ quả của các lệnh trừng phạt mà Washington áp đặt với Tehran. Theo công bố của Bộ Tài chính Mỹ ngày 25/9, trong các tháng gần đây, quyết định của Donald Trump ảnh hưởng đến tất cả các công ty ít nhiều có liên quan đến dầu mỏ của Iran, bao gồm cả Cosco, hãng tàu biển lớn nhất Trung Quốc.
Thị trường đã rất căng thẳng
Từ New York, Dubai và London, tất cả các công ty ngay lập tức đã ngừng giao dịch với Cosco do lo ngại bị Mỹ trừng phạt. Do phạm vi của lệnh trừng phạt là không rõ ràng, các công ty đã quay lưng lại với toàn bộ đội tàu của Cosco, mặc dù chỉ một số chi nhánh của hãng này bị liên quan. Tổng cộng 26 tàu chở dầu siêu trọng do Cosco vận hành đã chịu ảnh hưởng, chiếm từ 3-6% đội tàu trên thế giới có công suất từ 150.000 đến 320.000 tấn, chưa kể các tàu nhỏ hơn.
Sự tăng giá này diễn ra trong bối cảnh thị trường đã rất căng thẳng. Exxon hay các công ty thương mại như Trafigura tuyên bố họ không còn thuê khoảng 250 tàu hiện đang vận chuyển dầu thô từ Venezuela, một quốc gia khác bị Trump trừng phạt. Chi phí bảo hiểm cũng tăng lên sau các cuộc tấn công nhằm vào tàu chở dầu ở vùng Vịnh. Cuối cùng, nhiều tàu đang phải neo đậu tại xưởng để thay động cơ nhằm đáp ứng với tiêu chuẩn quốc tế mới về khí thải lưu huỳnh có hiệu lực từ 1/1/2020.
Hoạt động lọc dầu bị trừng phạt
M.Meidan thuộc Viện nghiên cứu năng lượng Oxford cho rằng “giá vận chuyển tăng sẽ tác động đến các cơ sở lọc dầu, khiến lợi nhuận của họ bị tác động trong các tháng tới”, đặc biệt đối với các tuyến đường biển dài nhất như giữa các cảng của Mỹ tại Texas đến Châu Á. Nhà nghiên cứu này cũng cho rằng “một cách nghịch lý, Mỹ đang tự bắn vào chân mình”. Các công ty sẽ ưu tiên lựa chọn các tuyến đường biển ngắn hơn như từ Mỹ đến châu Âu hoặc từ Vùng Vịnh đến châu Á. Các xáo trộn trên có thể sẽ giảm dần vào đầu năm tới nhờ đội tàu trở lại hoạt động sau khi nâng cấp.
Total cũng gián tiếp chịu ảnh hưởng
Thương mại khí hóa lỏng (LNG) cũng bị ảnh hưởng bởi những lý do tương tự, như trường hợp của một số tàu phá băng vận chuyển LNG từ Yamal, thuộc Siberia của Nga, do Novatek, tập đoàn của Nga mà Total là cổ đông, vận hành. Các tàu của hãng này, thuộc sở hữu một phần của Cosco, cũng chịu ảnh hưởng của lệnh trừng phạt. Hiện Novatek vẫn bảo đảm việc giao hàng của hãng sẽ không bị ảnh hưởng. Theo báo cáo của Kpler, giá thuê tàu chở LNG đã tăng 29% chỉ trong một tuần tại Đại Tây Dương và 51% ở Thái Bình Dương.
Tin từ ĐSQ Việt Nam tại Pháp (theo Les Echos,ngày 16/10/2019).
