Trung Quốc và Ấn Độ là hai nền kinh tế năng động bậc nhất tại châu Á, được dự báo là những đầu tàu kinh tế của khu vực và thế giới trong tương lai gần. Kinh tế Trung Quốc và Ấn Độ tăng trưởng bình quân ở tốc độ trên 6,5% từ năm 2014 trở lại đây, mặc dù có dấu hiệu chậm lại trong năm 2019 những vẫn duy trì tốc độ cao, hứa hẹn sẽ trở thành những nền kinh tế hàng đầu thế giới trong tương lai gần. Quan hệ kinh tế giữa hai nước đã có những bước phát triển nhanh trong thời gian qua, hướng tới mục tiêu kim ngạch thương mại đạt 100 tỷ USD vào năm 2020. Tuy nhiên, cán cân thương mại Ấn – Trung phát triển không đồng đều, trong đó xuất khẩu nghiêng mạnh về phía Trung Quốc, đặt ra cho Ấn Độ vấn đề cần tăng xuất khẩu và giảm nhập siêu từ Trung Quốc. Nhập siêu của Ấn Độ liên tục tăng trong giai đoạn 2006-2016 nhưng bắt đầu có xu hướng tăng chậm lại trong các năm 2017-2018 và đặc biệt các tháng đầu năm nay, nhập siêu của Ấn Độ từ Trung Quốc giảm trong khi nhập siêu từ thế giới lại tăng, bước đầu cho thấy thành công của chính quyền New Delhi trong việc giảm thâm hụt thương mại với Bắc Kinh.
Khái quát về quan hệ thương mại Ấn – Trung
Quan hệ thương mại Ấn Độ – Trung Quốc bắt đầu từ năm 1984, thời điểm hai nước ký thoả thuận thương mại và dành cho nhau cơ chế tối huệ quốc. Tuy nhiên, chỉ đến năm 1992, hai bên mới ký thoả thuận thương mại tự do và năm 1994, hai nước ký hiệp định chống đánh thuế hai lần nhằm khuyến khích đầu tư giữa hai nước. Có thể chia trao đổi thương mại giữa Ấn Độ và Trung Quốc thành bốn giai đoạn.
Giai đoạn thứ nhất là từ 2001-2006, trong đó nhập khẩu của Ấn Độ từ Trung Quốc tăng ở tốc độ bình quân đạt 53,6%/năm, và là giai đoạn nhập siêu của Ấn Độ tăng mạnh nhất. Giai đoạn thứ hai là từ 2006-2011, khi tốc độ tăng trưởng của nhập khẩu giảm xuống 28,8% và giai đoạn thứ ba là từ 2011-2016, khi nhập siêu chỉ tăng 1,7%/năm.
Trong giai đoạn thứ tư, từ tháng 4 năm 2017 đến nay, nhập siêu của Ấn Độ có chiều hướng giảm nhờ tốc độ tăng trưởng của xuất khẩu tăng nhanh hơn tốc độ nhập khẩu. Cụ thể, trong giai đoạn từ tháng 4 năm 2017 đến tháng 2 năm 2019, xuất khẩu của Ấn Độ tăng trưởng với tốc độ 40%/năm trong khi nhập khẩu của Ấn Độ chỉ tăng ở tốc độ 4,2%/năm trong cùng giai đoạn.
Hiện tại, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của Ấn Độ nhưng là thị trường nhập khẩu lớn nhất của New Delhi. Trao đổi thương mại giữa hai nước đã tăng từ 2,71 tỷ USD năm 2001 lên tới hơn 84 tỷ USD năm 2017, tăng gần 33 lần trong 16 năm. Trong đó, Trung Quốc xuất khẩu gần 72 tỷ USD hàng hoá và dịch vụ, trong khi Ấn Độ xuất khẩu khoảng 12,5 tỷ USD và nhập siêu hơn 60 tỷ USD. Nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm tới 11% tổng giá trị nhập khẩu của Ấn Độ trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ chiếm 3,7% tổng xuất khẩu của Ấn Độ. Để giảm thiểu nhập siêu và mất cân bằng cán cân thương mại, các lãnh đạo Ấn Độ đã nhiều lần đề nghị Trung Quốc phải tạo điều kiện cho hàng hoá Ấn Độ tiếp cận thị trường Trung Quốc, mở cửa thị trường và giảm thiểu các hàng rào phi thuế quan nhưng các biện pháp này chưa phát huy hiệu quả cho tới các năm gần đây….
Xin xem toàn bài viết tại đây: Một số kinh nghiệm của Ấn Độ trong giảm nhập siêu với Trung Quốc
