Trong nửa đầu năm 2024, đã có 420 nghìn tấn chuối của Việt Nam được xuất khẩu vào Trung Quốc, tăng 18,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Cơ quan Hải quan Trung Quốc, trong 6 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu chuối của Trung Quốc đạt trên 957 nghìn tấn, trị giá 486 triệu USD, giảm 4,6% về lượng và giảm 22,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Trung Quốc tăng nhập khẩu chuối từ các thị trường Việt Nam, Ecuador, Lào, Mexico, Thái Lan, nhưng giảm nhập khẩu từ Philippines và Campuchia.
Kể từ khi Việt Nam ký kết nghị định thư xuất khẩu chuối tươi với Trung Quốc vào ngày 1/11/2022, hoạt động xuất khẩu chuối tươi Việt Nam sang thị trường tỷ dân đã liên tục khởi sắc.
Trong nửa đầu năm nay, Việt Nam là nước cung cấp chuối lớn nhất cho thị trường Trung Quốc. Đã có 420 nghìn tấn chuối của Việt Nam được xuất khẩu vào Trung Quốc, tăng 18,5% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm gần một nửa lượng chuối nhập khẩu vào thị trường này.
Lượng chuối Trung Quốc nhập khẩu từ Việt Nam cao gần gấp đôi so với nước đứng sau là Philippinnes (222 nghìn tấn) và vượt xa các nguồn cung khác như Ecuador (123 nghìn tấn), Campuchia (131 nghìn tấn), Lào (49 nghìn tấn), Mexico (7 nghìn tấn), Thái Lan (hơn 2 nghìn tấn), Myanmar (hơn 2 nghìn tấn), Indonesia (1 nghìn tấn).
Trong khi tăng mua chuối Việt Nam thì Trung Quốc giảm mạnh nhập khẩu chuối từ Philippines. Trong nửa đầu năm nay, lượng chuối Philippines nhập khẩu vào Trung Quốc giảm tới 39,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Dịch bệnh đang khiến cho sản lượng chuối Philippines giảm mạnh. Đây được coi là một trong những nguyên nhân chính khiến cho lượng chuối Philippines vào thị trường Trung Quốc giảm quá nhiều trong nửa đầu năm nay.
Dịch bệnh cũng khiến cho giá chuối của Philippines có xu hướng tăng cao. Nếu như trong 2 tháng đầu năm nay, giá bình quân của chuối Philippines nhập khẩu vào Trung Quốc là 524 USD/tấn, tính chung trong 6 tháng đầu năm, giá bình quân đã lên tới 547 USD/tấn.
Trong khi giá chuối Philippines tăng cao do dịch bệnh, giá chuối Ecuador nhập khẩu vào Trung Quốc lại tăng cao do căng thẳng trên Biển Đỏ, dẫn tới thời gian vận chuyển kéo dài và các hãng tàu biển phải tăng cước vận chuyển. 2 tháng đầu năm, giá bình quân chuối Ecuador nhập khẩu vào Trung Quốc là 620 USD/tấn. Nhưng khi tính chung trong 6 tháng đầu năm, mỗi tấn chuối Ecuador nhập khẩu vào Trung Quốc có giá tới 671 USD.
Trong khi đó, do không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, đường xuất khẩu sang Trung Quốc cũng không liên quan tới Biển Đỏ, nên giá chuối Việt Nam khá ổn định trong 6 tháng đầu năm và ở mức rất cạnh tranh, bình quân là 408 USD/tấn.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho biết, so với các nước xuất khẩu chuối khác, khi xuất khẩu chuối sang Trung Quốc, Việt Nam có lợi thế rất lớn về logistics do có đường biên giới liền kề, nên có thể xuất khẩu qua đường bộ. Hệ thống đường cao tốc xuyên Việt đang được đầu tư xây dựng trong thời gian qua càng làm giúp ngắn thời gian vận chuyển chuối lên các cửa khẩu với Trung Quốc. Chính vì vậy, thời gian và chi phí vận chuyển chuối Việt Nam tới Trung Quốc hiện đang thấp hơn nhiều so với các nước khác.
Trung Quốc hiện đang là một trong những thị trường nhập khẩu chuối lớn nhất thế giới. Theo báo cáo của Phòng Thương mại Xuất nhập khẩu Thực phẩm, Sản phẩm bản địa và Phụ phẩm động vật Trung Quốc, năm 2023, nước này đã nhập khẩu 1,77 triệu tấn chuối, trị giá 1,08 tỷ USD. Trong đó, chuối nhập khẩu từ Philippines là 686 nghìn tấn, Việt Nam 506 nghìn tấn, Ecuado 266 nghìn tấn, Campuchia 263 nghìn tấn. 4 nước này chiếm tới 97% tổng lượng chuối nhập khẩu của Trung Quốc.
Tính về lượng, chuối là loại trái cây nhập khẩu nhiều nhất của Trung Quốc, đứng trên sầu riêng (1,43 triệu tấn), dừa (1,18 triệu tấn)… Còn tính về kim ngạch, chuối đứng thứ 4 sau sầu riêng tươi (6,72 tỷ USD), anh đào (2,65 tỷ USD) và sầu riêng đông lạnh (hơn 1 tỷ USD).
Về phía Việt Nam, số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng cho thấy, 6 tháng đầu năm 2024, chuối nằm trong nhóm 3 mặt hàng trái cây xuất khẩu có giá trị cao nhất (sau sầu riêng, thanh long) khi đạt 220 triệu USD, tăng hơn 18% so với cùng kỳ năm 2023.
Tại thị trường Trung Quốc, Việt Nam không chỉ cạnh tranh tốt với Philippines mà các nguồn cung chính ở Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Thái Lan cũng đang lép vế. Đặc biệt, giá chuối từ Thái Lan tăng vọt đang khiến phía Trung Quốc không còn mặn mà với hàng nhập từ nước này.
Ngoài Trung Quốc, chuối Việt còn xuất mạnh sang Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Qatar với số lượng tăng nhanh mỗi năm.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), 5 tháng đầu năm 2024, trị giá xuất khẩu rau quả ước đạt gần 2,6 tỷ USD, tăng hơn 28% so với cùng kỳ 2023. Chuối là mặt hàng có tỷ trọng xuất khẩu lớn thứ 3 trong nhóm rau quả sau sầu riêng, thanh long.
Theo dự báo, giá trị xuất khẩu chuối Việt Nam năm nay có thể đạt gần 400 triệu USD, tăng 20% so với năm 2023. Tuy nhiên, để giữ vững vị trí xuất khẩu chuối số 1 tại thị trường Trung Quốc, Việt Nam cần kiểm soát chặt chẽ vùng trồng, duy trì ổn định chất lượng, mẫu mã, đặc biệt không để lây lan bệnh Panama trên diện rộng.
Hải An
