Trong lúc nối lại đàm phán thương mại với Mỹ, Trung Quốc dường như sẵn sàng “buông xuôi” kế hoạch “Made in China 2025” đầy tham vọng. Tờ Caixin chuyên về phân tích kinh tế – tài chính của Trung Quốc đưa tin kế hoạch “Made in China 2025” nhằm thúc đẩy mạnh mẽ ngành công nghiệp Trung Quốc nay không còn nằm trong danh sách những ưu tiên của Chính phủ Trung Quốc nữa. Thay đổi này có phải là sự nhượng bộ thực sự hay là chỉ để làm đẹp lòng Mỹ?
Kế hoạch “Made in China 2025” – tâm điểm của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung – đã được nhắc tới 126 lần trong báo cáo điều tra mà Chính quyền Mỹ công bố hồi tháng 3/2018, trong đó tố cáo những hành xử của Trung Quốc trong vấn đề sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Được thông qua cách đây 3 năm, kế hoạch nhằm đưa Trung Quốc từ “công xưởng của thế giới” trở thành “đại cường quốc công nghiệp” với 10 lĩnh vực ưu tiên phát triển (người máy, không gian vũ trụ, vận tải điện…), giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, tiến tới làm ra được sản phẩm với 40% phụ tùng và vật liệu chính của Trung Quốc vào năm 2020 và tỷ lệ này đến năm 2025 là 70%. Mỹ chống lại kế hoạch này vì thấy ở đây sự cạnh tranh bất hợp pháp bằng chủ nghĩa bảo hộ, bao cấp của nhà nước và đánh cắp sở hữu trí tuệ.
Để tránh đổ thêm dầu vào lửa, Trung Quốc trong những tháng qua đã yêu cầu truyền thông không nhắc đến kế hoạch này nữa. Theo tờ The Wall Street Journal, Chính phủ Trung Quốc có thể còn đi xa hơn bằng cách thay thế kế hoạch “Made in China 2025” bằng một chương trình khác bớt tham vọng hơn mà có thể được đưa ra vào đầu năm 2019, hoặc vào giữa thời gian đàm phán thương mại với Mỹ. Trung Quốc có thể sẽ từ bỏ những mục tiêu ấn định bằng các con số mà các doanh nghiệp Trung Quốc phải đạt được, điều này ít ra về bề ngoài sẽ tạo thêm đất làm ăn cho các tập đoàn nước ngoài.
Trước việc Trung Quốc xem xét lại kế hoạch của mình để tính tới những phản đối từ nước ngoài, Bộ trưởng Thương mại Mỹ, Wilbur Ross cho rằng điều này không có nghĩa là Trung Quốc đã từ bỏ kế hoạch. Thực vậy, Chính phủ Trung Quốc luôn khẳng định họ không có ý định từ bỏ kế hoạch phát triển công nghiệp. Ngược lại, Chủ tịch Tập Cận Bình còn thấy cuộc chiến thương mại là một lý do nữa để nước ông cần phải độc lập, không phụ thuộc nước ngoài nhiều hơn nữa. Trung Quốc biết rằng không có sự lựa chọn nào khác ngoài phải phát triển nhanh chóng nền công nghiệp nước họ nếu muốn tránh rơi vào cái bẫy của những nước có thu nhập trung bình.
Chứng cớ là Trung Quốc đã không từ bỏ tham vọng về công nghệ. Chỉ thị của Chính quyền Trung Quốc gửi các chính quyền địa phương nay không nêu kế hoạch “Made in China 2025” nhưng vẫn bao gồm các chính sách hỗ trợ sáng tạo, công nghệ cao và chuyển đổi công nghiệp.
(Tin do Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp tổng hợp từ trang Les Echos)
