Brazil, Mỹ, Canada và Campuchia là 4 thị trường lớn nhất cung cấp đậu tương cho Việt Nam trong 11 tháng đầu năm 2024.
Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu đậu tương trong 11 tháng năm 2024 đạt gần 1,98 triệu tấn, trị giá gần 1,02 tỷ USD, giá trung bình 513,7 USD/tấn, tăng 19,6% về lượng, nhưng giảm 3% kim ngạch và giảm 18,9% về giá so với 11 tháng đầu năm 2023.
Trong đó, riêng tháng 11/2024 đạt 163.416 tấn, tương đương 81,17 triệu USD, giá trung bình 496,7 USD/tấn, giảm trên 26% cả về lượng và kim ngạch so với tháng 10/2024, nhưng giá tăng nhẹ 0,7%; so với tháng 11/2023 thì tăng mạnh 268,7% về lượng, tăng 175,3% về kim ngạch nhưng giảm 25,3% về giá.
Brazil là thị trường lớn nhất cung cấp đậu tương cho Việt Nam trong 11 tháng năm 2024, chiếm 54,3% trong tổng lượng và chiếm 52,7% trong tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, đạt 1,07 triệu tấn, tương đương gần 535,76 triệu USD, giá 498,7 USD/tấn, tăng 20% về lượng, tăng 0,93% kim ngạch nhưng giảm 15,9% về giá so với 11 tháng đầu năm 2023.
Thị trường lớn thứ 2 là Mỹ, trong 11 tháng năm 2024 đạt 713.735 tấn, tương đương 370,03 triệu USD, giá 518,5 USD/tấn, chiếm trên 36% trong tổng lượng và tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, tăng 23,5% về lượng, nhưng giảm 5,6% về kim ngạch và giá giảm 23,6% so với 11 tháng năm 2023.
Tiếp đến thị trường Canada trong 11 tháng năm 2024 đạt 116.073 tấn, tương đương 68,88 triệu USD, giá 593,4 USD/tấn, chiếm 5,9% trong tổng lượng và chiếm 6,8% trong tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, tăng 17,8% về lượng, nhưng giảm 5,2% về kim ngạch và giá giảm 19,5% so với cùng kỳ năm trước.
Thị trường lớn thứ 4 là Campuchia, trong 11 tháng năm 2024 đạt 15. 980 tấn, tương đương 11,715 triệu USD, chiếm 0,81% trong tổng lượng và 1,15% tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, tăng 20,81% về lượng và tăng 17,96% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.
Tại Việt Nam, đậu tương được trồng ở 26 tỉnh thành trên cả nước; trong đó khoảng 87,8% ở miền Bắc và 12,2% ở miền Nam. Diện tích đậu tương ở miền Bắc chiếm khoảng 58,8% được trồng ở vùng cao, những nơi đất không màu mỡ, 41,2% được trồng ở những vùng đất thấp ở khu vực Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ. Đậu tương sản xuất trong nước dùng để chế biến nhiều loại thực phẩm như tàu hũ, sữa đậu nành, sữa bột đậu nành, một ít dùng để sản xuất nước tương, tương, chao.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích trồng đậu tương ở nước ta từ hơn 200 nghìn ha năm 2010, đến nay chỉ còn 20 nghìn ha/năm, trong khi hằng năm vẫn phải nhập khẩu 1,5-2 triệu tấn hạt đậu tương.
Do sản lượng trong nước không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và chế biến, nên hằng năm nước ta nhập khẩu lượng đậu tương rất lớn. Trong khi đậu tương sản xuất trong nước là các giống truyền thống, thì phần lớn đậu tương nhập khẩu và giống biến đổi gen.
Hiện nay, Việt Nam là quốc gia nhập khẩu khô đậu tương lớn thứ 3 và nhập khẩu đậu tương lớn thứ 9 trên thế giới. Trong 10 năm trở lại đây, mỗi năm nước ta tiêu thụ trung bình gần 2 triệu tấn đậu tương. Nhờ giá đậu tương giảm cùng với giá lợn hơi tăng cao, người chăn nuôi được hưởng lợi kép từ đầu năm đến nay.
Những tháng đầu năm 2024, thị trường đậu tương đã chứng kiến một loạt các yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến giá cả. Từ tình hình thời tiết không ổn định đến biến động trong sản xuất và cung cấp, tất cả đã tạo ra một bức tranh đa chiều về xu hướng giá đậu tương.
Tình hình thời tiết không ổn định tại các khu vực sản xuất đậu tương quan trọng như Mỹ, Brazil và Argentina đang gây ra lo ngại đối với nguồn cung đậu tương trên thị trường toàn cầu. Các yếu tố như hạn hán, lũ lụt và cơn bão đã gây ra những tác động tiêu cực đối với quá trình trồng trọt và thu hoạch.
Trên thế giới, diện tích sản xuất đậu tương năm 2000 đạt 74,31 triệu ha, đến năm 2020 diện tích trồng đậu tương là 127,06 triệu ha. Năng suất đậu tương trên thế giới năm 2000 đạt 2,17 tấn/ha và đến năm 2020 đạt 2,8 tấn/ha, tăng 28,8%. Năm 2000, sản lượng đậu tương toàn thế giới đạt 161,31 triệu tấn đến năm 2020 đạt 355,37 triệu tấn. Như vậy, sản lượng đậu tương trên thế giới năm 2020 đã tăng 2,2 lần so với năm 2000.
Thanh Hà
