Theo Tờ New York Times ngày 23/05, Tổng thống Trump đã yêu cầu mở cuộc điều tra rộng rãi để xác định liệu ô tô nhập khẩu vào Hoa Kỳ có gây mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ, một động thái nhiều khả năng sẽ dẫn đến kết quả xe ô tô nhập khẩu vào Mỹ bị đánh thuế và làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa Mỹ và các liên minh trên toàn cầu. Trong tuyên bố phát đi tối ngày 23/5, Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho biết đã bắt đầu một cuộc điều tra sau buổi “trao đổi” với Tổng thống Trump. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tổng thống Trump đưa ra thông báo về việc yêu cầu Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross mở cuộc điều tra. Tổng thống Trump phát biểu “Các ngành công nghiệp chủ chốt như ô tô và phụ tùng ô tô đóng vai trò quan trọng tạo nên sức mạnh quốc gia Hoa Kỳ.”
Trong một tuyên bố khác, Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho rằng, trong 20 năm gần đây, xe ô tô nhập khẩu loại chở khách đã tăng từ mức 30% lên 50% thị phần Hoa Kỳ và việc làm trong ngành này liên tục suy giảm. Sản xuất ô tô là nguồn lực đổi mới sáng tạo về kỹ thuật của Hoa Kỳ và cuộc điều tra sẽ xác định liệu sự sụt giảm của ngành ô tô có làm suy yếu nền kinh tế Mỹ do tác động dẫn đến cắt giảm nghiên cứu phát triển trong các công nghệ tiên tiến. Bộ trưởng Ross cho biết “Có bằng chứng cho thấy trong nhiều thâp kỷ qua, hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài đã làm xói mòn ngành công nghiệp ô tô nội địa Mỹ”. Cuộc điều tra này sẽ được tiến hành dưới cùng dự luật mà chính quyền Hoa Kỳ dùng để áp thuế đối với nhôm thép nhập khẩu. Dự luật này trao cho Tổng thống quyền hạn chế hàng hóa nhập khẩu có nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia.
Đáng chú ý, trong phát biểu buổi chiều cùng ngày, Tổng thống Trump đã phát biểu một ý liên quan đến đàm phán NAFTA, vốn đang bị ngưng trệ vì các nguyên tắc tính toán đối với thuế áp trên xe ô tô nội khối và quy tắc xác định tỷ lệ nội địa hóa được hưởng ưu đãi NAFTA. Tuy nhiên, các chuyên gia thương mại cho rằng kết quả điều tra nếu cho rằng ô tô nhập khẩu vào Mỹ gây đe dọa an ninh quốc gia Hoa Kỳ nhiều khả năng sẽ dẫn đến các quốc gia đưa vấn đề này ra WTO. Hiên nay, EU, Nhật Bản và các đồng minh khác đã lên tiếng thách thức kết luận của chính quyền Trump về nhôm thép nhập khẩu gây nguy hại đến an ninh Hoa Kỳ.
Chuyên gia nghiên cứu cao cấp tại Viên nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Peterson ông Chad Bown chỉ ra rằng 98% ô tô nhập khẩu vào Mỹ trong năm 2017 là từ 5 đồng minh Hoa Kỳ là Mê-xi-cô, Ca-na-đa, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc. Theo ông Bown “Đây không phải là vấn đề an ninh quốc gia. Sau khi đưa vấn đề nhôm thép thành tâm điểm chú ý, Tổng thống Trump đã trở nên nghiện với vấn đề thuế quan. Rõ ràng Tổng thống đang lạm dụng cái cớ an ninh quốc gia để giải quyết vấn đề thuế quan. Và đây là dự luật dễ dàng nhất mà ông có thể tận dụng.”
Tổng thống Trump đã đưa ngành công nghiệp ô tô trở thành trọng tâm trong chính sách kinh tế của ông, cho rằng các nhà sản xuất ô tô là một ví dụ điển hình về việc kinh tế nội địa Mỹ bị ảnh hưởng bởi hàng hóa nhập khẩu. Mặc dù các nhà sản xuất ô tô Hoa Kỳ chào đón một số biện pháp do chính quyền Mỹ đề xuất, dường như họ không hài lòng về cách tiếp cận của Nhà Trắng đối với NAFTA và vấn đề thuế quan trên nhôm thép nhập khẩu, mà theo họ kết quả sẽ là giá hàng hóa đầu vào tăng và tạo tranh chấp thương mại, nhất là đối với các sản phẩm mà Mỹ không sản xuất được. Nhiều ý kiến cũng cho rằng cách tiếp cận của chính quyền Mỹ sẽ làm tăng giá sản phẩm cho Mỹ sản xuất, làm suy giảm doanh thu và khuyến khích các doanh nghiệp chuyển ra nước ngoài./.
(TLSQVN tại Houston)
