Tại buổi làm việc với tỉnh Ninh Thuận, Tổng Bí thư Tô Lâm thông tin, vừa qua, Trung ương, Quốc hội đã thống nhất khởi động lại Dự án điện hạt nhân (ĐHN) Ninh Thuận.
Sáng 5/12, tại TP. Phan Rang – Tháp Chàm, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Thuận về kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020-2025; việc tổ chức quán triệt, triển khai Chỉ thị của Bộ Chính trị, các văn bản của Trung ương và quá trình triển khai chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Chiều cùng ngày, Tổng Bí thư Tô Lâm đi quan sát thực địa vị trí quy hoạch Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại huyện Thuận Nam.
Kiểm tra thực địa vị trí quy hoạch Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nghe báo cáo về tình hình quy hoạch, quy mô dự án, việc vận động, đền bù để người dân vùng dự án chấp hành chủ trương, tự nguyện bàn giao mặt bằng.
Tổng Bí thư yêu cầu sớm thực hiện các trình tự thủ tục dự án, báo cáo Chính phủ xem xét, phê duyệt và bố trí vốn, đảm bảo tiến độ.
Trên cơ sở ý kiến của lãnh đạo các Bộ ngành Trung ương và kiến nghị của tỉnh, kết luận buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm biểu dương những thành tựu mà Đảng bộ, Chính quyền, quân và dân Ninh Thuận đã đạt được trong thời gian qua; nổi bật Ninh Thuận đã vượt lên khó khăn, biết khai thác được những tiềm năng sẵn có, từ năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời đến du lịch xanh và nông nghiệp công nghệ cao.
Trong vòng 10 năm qua thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 4 lần, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 9,34% xuống còn 2,69%. Đó là minh chứng cho sức mạnh vượt qua nghịch cảnh. Ninh thuận ngày nay không chỉ là điểm đến hấp dẫn, mà còn là lời nhắc nhở rằng sự quyết tâm, bền bỉ và sáng tạo có thể biến những thách thức thành cơ hội, mở ra con đường phát triển bền vững và đầy hy vọng.
Tổng Bí thư nhấn mạnh vừa qua Quốc hội đã quyết nghị tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư điện hạt nhân Ninh Thuận sau 8 năm tạm dừng dự án này. Đây là cơ hội để nước ta phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu, có thể học hỏi và làm chủ công nghệ hạt nhân của thế giới sau này. Đảng, Nhà nước nhất trí cao việc tiếp tục chủ trương xây dựng Dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Và xác định Ninh Thuận chính là “hạt nhân” của dự án năng lượng thế kỷ này của Việt Nam.
Trong lịch sử có một số sự cố về các nhà máy điện hạt nhân, nhưng xét về xác suất là vô cùng thấp. Hơn nữa, những công nghệ hạt nhân hiện nay đã tiến bộ rất xa, trải qua rất nhiều thế hệ mới so với những công nghệ cũ trước đây.
Nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam hết sức cấp thiết được dự báo vẫn tiếp tục tăng cao. Việc phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ giúp đa dạng nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết tại COP26.
Bên cạnh đó, làm dự án điện hạt nhân này còn là cơ hội để nước ta phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu, có thể học hỏi và làm chủ công nghệ hạt nhân của thế giới sau này.
“Người dân Ninh Thuận và các địa phương lân cận chia sẻ, dành nguồn lực đất đai, tài nguyên để phát triển dự án năng lượng phục vụ sự phát triển cho cả nước, chắc chắc sẽ phải được tái phân phối, thụ hưởng những thành quả xứng đáng của sự phát triển. Đảng và Nhà nước sẽ đảm bảo lựa chọn những công nghệ hạt nhân tốt nhất, chọn những đối tác tư vấn tốt nhất, đào tạo nhân lực quản lý tốt nhất để đảm bảo vận hành an toàn và hiệu quả dự án năng lượng này của quốc gia, không chỉ vì thế hệ hiện tại mà còn cho thế hệ con cháu mai sau”, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định.
Báo cáo về việc triển khai dự án ĐHN trong thời gian qua, ông Nguyễn Đức Thành, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Thuận cho biết, Dự án ĐHN Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 được Quốc hội thông qua chủ trương vào năm 2009, xác định quy hoạch xây dựng đặt tại xã Phước Dinh, H.Thuận Nam và xã Vĩnh Hải, H.Ninh Hải. Tổng diện tích quy hoạch xây dựng Nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1, 2 là 1.642,22ha, ảnh hưởng, tác động đến gần 4.000 người/1.100 hộ.
Sau khi công bố quy hoạch địa điểm, Đảng bộ, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Thuận đã tập trung tuyên truyền vận động và đa số nhân dân vùng dự án đã chấp hành nghiêm túc chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng lòng tự nguyện chấp thuận di dời, bàn giao mặt bằng.
Đồng thời, tỉnh Ninh Thuận cũng cử 88 học sinh, sinh viên tham gia học tập ngành công nghệ hạt nhân tại Liên bang Nga. Đến nay có 44 em về nước được Tập đoàn Điện lực Việt Nam giới thiệu việc làm; 29 em tự tìm việc làm và 15 em chưa về nước.
Tuy nhiên, đến ngày 26.11.2016, Quốc hội dừng thực hiện chủ trương đầu tư Dự án ĐHN Ninh Thuận; chủ trương này đã làm thay đổi các kịch bản tăng trưởng và phát triển của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và các công trình phúc lợi công cộng trên địa bàn 2 xã Phước Dinh và xã Vĩnh Hải, vùng lân cận bị xuống cấp do không được đầu tư chờ bàn giao chuyển đi nơi ở mới. Nhân dân trong vùng dự án gặp nhiều khó khăn, trải qua thời gian dài chờ đợi, mong mỏi sớm được về nơi ở mới, ổn định đời sống, sản xuất.
Để hỗ trợ đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tỉnh do tác động chủ trương dừng đầu tư 2 Nhà máy ĐHN Ninh Thuận, Chính phủ ban hành Nghị quyết 115 thực hiện một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế, xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân giai đoạn 2018-2023.
Qua 5 năm thực hiện, từ hỗ trợ của Trung ương và địa phương, tỉnh Ninh Thuận đã và đang hoàn thiện kết cấu hạ tầng thiết yếu như giao thông ven biển, hạ tầng đô thị để phục vụ hỗ trợ khôi phục sản xuất, đời sống nhân dân vùng dự án.
Để dự án ĐHN nhanh chóng triển khai, tỉnh Ninh Thuận kiến nghị Trung ương sớm xác định lộ trình xây dựng nhà máy ĐHN; điều chỉnh đồng bộ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch điện VIII, các quy hoạch ngành quốc gia về phát triển ĐHN; hoàn thiện hệ thống pháp luật về ĐHN như: Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) để đồng bộ với luật chuyên ngành về xây dựng, điện lực, bảo vệ môi trường; hệ thống các tiêu chí, quy chuẩn kỹ thuật về đầu tư ĐHN để có cơ sở pháp lý triển khai các công việc tiếp theo.
Đề nghị Trung ương cho chủ trương để tỉnh sớm điều chỉnh quy hoạch tỉnh Ninh Thuận thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, bổ sung định hướng phát triển nhà máy ĐHN; lựa chọn phương án phát triển các ngành, lĩnh vực; bố trí lại không gian, phân bổ, khoanh vùng đất đai, quy hoạch xây dựng vùng phát triển ĐHN để đảm bảo điều kiện triển khai.
Trên cơ sở lộ trình triển khai dự án các Nhà máy ĐHN Ninh Thuận, cho phép tỉnh chủ động tiến hành khảo sát, lấy ý kiến, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng nhân dân vùng dự án; tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin, vận động, tạo đồng thuận của nhân dân khi dự án được triển khai. Tiếp tục đồng ý cho tỉnh xây dựng cơ chế đặc thù phát triển kinh tế-xã hội của địa phương có nhà máy ĐHN, trong đó ưu tiên cơ chế phát triển nhân lực, hạ tầng trọng điểm.
Chu Văn
