1. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ phục hồi nhanh chóng, lực lượng lao động trở lại mức trước đại dịch vào năm 2022
Theo dự báo của chính phủ được Văn phòng Ngân sách Quốc hội công bố ngày 01/02, tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ phục hồi nhanh chóng và thị trường lao động sẽ trở lại bình thường nhanh hơn dự kiến nhờ vào việc triển khai vắc xin và hàng loạt các đạo luật được ban hành vào năm 2020. GDP dự kiến sẽ trở lại quy mô trước đại dịch vào giữa năm 2021 và lực lượng lao động được dự báo sẽ phục hồi trở lại mức trước đại dịch vào năm 2022.
CBO cho biết các dự báo lạc quan hơn này của họ không tính đến bất kỳ biện pháp kích thích mới nào, kể cả gói cứu trợ 1,9 nghìn tỷ USD của Tổng thống Biden. Những dự báo này là cao hơn dự báo trước đó của CBO vào giữa năm 2020, trong đó dự kiến đại dịch coronavirus sẽ làm giảm khoảng 7,9 nghìn tỷ đô la hoạt động kinh tế trong hơn thập kỷ tới.
CBO cho biết họ đã nâng đánh giá của mình lên “vì suy thoái không nghiêm trọng như dự kiến và vì giai đoạn đầu của sự phục hồi diễn ra sớm hơn và mạnh hơn dự kiến”, các doanh nghiệp cho thấy có thể thích nghi tốt hơn với các hạn chế do chính phủ áp đặt, nhưng một số ngành cụ thể như dịch vụ khách sạn và thực phẩm vẫn đang gặp khó khăn. Tuy vậy, sự phục hồi nhanh chóng mà CBO dự báo cho 5 năm tới dự kiến sẽ chậm lại trong 5 năm tiếp theo do giá cả tăng và mức chi tiêu dài hạn cho tiêu dùng sẽ bình thường trở lại.
CBO dự đoán từ năm 2026 đến năm 2031, tăng trưởng GDP thực tế khoảng 1,6% hàng năm và Fed cho phép lạm phát vượt quá mục tiêu 2%. Ngoài ra, CBO cũng đưa ra một số phân tích về gói kích thích 900 tỷ USD gần đây mà Quốc hội đã thông qua vào tháng 12, và ước tính rằng các điều khoản liên quan đến đại dịch trong đạo luật đó sẽ làm thâm hụt tăng thêm 774 tỷ USD trong năm tài chính 2021 và 98 tỷ USD vào năm 2022. Những điều khoản đó sẽ thúc đẩy mức GDP thực tế tăng 1,5% trong các năm 2021 và 2022.
Dự báo của CBO được đưa ra vào thời điểm bấp bênh đối với nền kinh tế Mỹ khi coronavirus buộc nhiều bang áp đặt các biện pháp đóng cửa kinh doanh và các biện pháp giãn cách xã hội khác để ngăn ngừa sự lây lan của dịch bệnh. Các nhà kinh tế cho biết nền kinh tế đã trải qua một cuộc suy thoái ngắn nhưng sâu vào năm 2020 khi tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt lên 14,8% vào tháng 4 và tăng trưởng giảm 31,4% trong quý hai.
Trong những tháng gần đây, cả Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Chủ tịch Fed Jerome Powell đã cảnh báo rằng Quốc hội có thể cần thông qua các biện pháp kích thích bổ sung để hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp cho đến khi vắc-xin Covid-19 được phổ biến rộng rãi hơn.
2. Biden tập trung vào việc thực thi các cam kết thương mại sau nhiều năm ưu tiên biện pháp áp thuế của chính quyền Trump
Chính quyền của Tổng thống Biden đang thiết lập chính sách thương mại để ưu tiên thực thi các cam kết hiện có của các đối tác của Mỹ chứ không đàm phán thêm các thỏa thuận để mở thị trường xuất khẩu mới. Chiến lược hỗ trợ các nhà sản xuất Mỹ của Biden tập trung xử lý các vi phạm thông qua đối thoại, hợp tác với các đồng minh và sử dụng các cơ chế giải quyết tranh chấp trong các hiệp định thương mại hiện có thay vì đi theo biện pháp đơn phương của chính quyền Trump về áp thuế quan. Điều đó có thể làm cho các cuộc đàm phán thương mại tự do hiện tại với Anh và Kenya bị trì hoãn trong tương lai gần.
Biden cho biết rằng ông sẽ không ngay lập tức loại bỏ các loại thuế từ thời ông Trump, nhưng việc ông có sớm bỏ thuế quan hay tìm kiếm thỏa thuận đánh đổi vẫn là những câu hỏi mở. Nhưng cách tiếp cận ưu tiên thực thi của ông chắc sẽ đặt trọng tâm vào đàm phán, hòa giải và hành động đa phương hơn là các động thái đơn phương.
Điểm khởi đầu của Biden có thể là Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) có hiệu lực vào tháng 7. Bà Katherine Tai, ứng cử viên của Biden cho chức vụ Đại diện Thương mại Mỹ, đã đóng vai trò quan trọng trong việc đàm phán các điều khoản lao động của Hiệp định. AFL-CIO, liên đoàn lao động lớn nhất của Mỹ và là đồng minh truyền thống của đảng Dân chủ, đã cam kết sẽ đưa ra khiếu nại về các điều kiện lao động ở Mexico. AFL-CIO và Đảng Dân chủ đã đưa ra các quy tắc lao động và cơ chế thực thi chặt chẽ đối với Mexico làm điều kiện chính để họ ủng hộ USMCA vào năm 2019, do Hiệp định (NAFTA) không có hai nội dung này.
Trong một bài phát biểu vào tháng trước, bà Katherine Tai đã đề cập đến “các điều khoản đột phá về môi trường và lao động” của USMCA và hứa sẽ làm việc để đảm bảo thỏa thuận này phát huy hết tiềm năng. Cả Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và ứng cử viên Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo trong phiên điều trần đều thảo luận về thúc đẩy việc thực thi các cam kết thương mại của Trung Quốc.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ)
