1. Liên minh rộng rãi các hiệp hội và công ty cảnh báo USTR không đánh thuế theo điều tra 301 đối với Việt Nam
Hơn 70 doanh nghiệp và hiệp hội từ hầu hết các lĩnh vực đang kêu gọi USTR không áp đặt thuế quan từ các cuộc điều tra 301 về gỗ và tiền tệ đối với Việt Nam. Trong một lá thư gửi Trưởng USTR Katherine Tai hôm thứ Tư, một liên minh rộng rãi các nhóm kinh doanh, bao gồm Phòng Thương mại Hoa Kỳ và Hội đồng Ngoại thương Quốc gia, Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia và Hiệp hội Công nghiệp Viễn thông… đã đề xuất không áp thuế đối với hàng hóa từ Việt Nam – điều mà họ cho rằng có thể sắp xảy ra – vì điều này làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Mỹ và dẫn đến việc áp thuế trả đũa đối với hàng hóa xuất khẩu của Mỹ. Lá thư viết rằng mối quan hệ bền chặt với Việt Nam là một yếu tố quan trọng trong nỗ lực của chính quyền nhằm giải quyết các thách thức địa chiến lược và khẳng định vai trò lãnh đạo kinh tế và ngoại giao của Mỹ trong khu vực. Lá thư cho rằng việc áp thuế “sẽ tạo ra thêm sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trong một cuộc khủng hoảng hậu cần tồi tệ nhất do tăng chi phí cho người lao động, gia đình và doanh nghiệp Hoa Kỳ”.
Chính quyền Trump vào tháng 10 năm 2020 đã khởi động một cuộc điều tra theo Mục 301 về các chính sách và thực tiễn của Việt Nam liên quan đến định giá tiền tệ và một cuộc điều tra riêng về nguyên liệu gỗ của Việt Nam. Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974 cho phép USTR áp đặt các hạn chế nhập khẩu với một quốc gia để ngăn chặn hành vi ảnh hưởng đến thương mại Mỹ. Chính quyền Trump vào tháng 1 – trong những ngày cuối cùng nắm quyền – đã đánh giá về cuộc điều tra tiền tệ rằng các hoạt động của Việt Nam là “không hợp lý và gây gánh nặng hoặc hạn chế thương mại của Hoa Kỳ” nhưng hoãn hành động khi chính quyền Biden nhậm chức. USTR vẫn chưa công bố kết quả điều tra gỗ.
Theo Bloomberg đưa tin tuần trước, chính quyền Biden đã thảo luận về việc liệu có nên áp đặt thuế quan đối với các hành động tiền tệ của Việt Nam và thực hiện các cuộc tham vấn với Việt Nam hay không. Mục 301 qui định USTR phải đưa ra quyết định trong vòng một năm sau khi cuộc điều tra bắt đầu – cụ thể trong trường hợp này là tháng 10 năm 2021. Cơ quan này cũng sẽ phải có thời gian để cho phép bình luận và điều trần công khai trước khi áp đặt bất kỳ biện pháp nào.
Lá thư viết USTR “có thể sớm ban hành” danh sách dự kiến các hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam có thể bị áp thuế theo cuộc điều tra Mục 301. Việt Nam đã phủ nhận việc thao túng tiền tệ để tạo lợi thế cạnh tranh trong thương mại quốc tế.
76 hiệp hội và công ty đã lưu ý trong bức thư ngày 14/7 rằng Bộ Tài chính Hoa Kỳ vào tháng 4 đã kết luận rằng “không đủ bằng chứng” cho thấy Việt Nam thao túng tỷ giá hối đoái của mình. Theo lá thư, việc áp thuế theo Mục 301 vào thời điểm mà Bộ Tài chính gần đây tuyên bố Việt Nam không thao túng tiền tệ sẽ làm suy yếu nỗ lực phát triển một khuôn khổ chặt chẽ hơn cho ngoại giao tài chính. Các hiệp hội cho rằng “một động thái như vậy sẽ dễ dàng khiến các chính phủ các nước bối rối – và ít có khả năng nghe theo lời khuyên của Washington”.
Các hiệp hội cũng viện dẫn “Tuyên bố kết luận” ngày 1/7 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, cho rằng việc coi định giá thấp tiền tệ là một biện pháp trợ cấp đã làm tăng mối lo ngại trong lĩnh vực tài chính và thương mại, và có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng thương mại và các biện pháp trả đũa. Báo cáo của IMF cũng gợi ý rằng thay vào đó, Hoa Kỳ nên “làm việc một cách tích cực” với các đối tác thương mại của mình để giải quyết tốt hơn “những sai lệch cơ bản về cấu trúc vĩ mô đang ảnh hưởng đến các vị thế bên ngoài”.
Trong bức thư ngày 14/7/2021 gửi cho bà Tai, các hiệp hội doanh nghiệp và ngành công nghiệp lưu ý rằng nhập khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ đã tăng lên trong những năm gần đây một phần do thuế quan Mục 301 áp dụng đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Việc áp thuế đối với Việt Nam – một quốc gia mà các tổ chức này gọi là “sự thay thế hợp lý, đáng tin cậy cho Trung Quốc” – sẽ là một hành động “kỳ cục” từ các phát triển chính sách của Hoa Kỳ.
Một số hiệp hội đã đưa ra các lập luận tương tự trong các phiên điều trần theo Mục 301 do USTR tiến hành vào tháng 12/2020. Ví dụ, một đại diện của Phòng Thương mại Hoa Kỳ lập luận rằng việc áp thuế sẽ là “một phản ứng kỳ lạ” đối với việc thay đổi các quan hệ thương mại mà chính quyền Trump đã mô tả là “bằng chứng” về sự thành công của các chính sách đối với Trung Quốc.
Các hiệp hội cho biết trong bức thư ngày 14/7/2021 cũng có “câu hỏi” về cuộc điều tra Mục 301 về các hoạt động sản xuất gỗ của Việt Nam, nhưng không giải thích chi tiết về những lo ngại đó. Họ cho rằng Cục Kiểm tra Sức khỏe Động vật và Thực vật của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sẽ là cơ quan thích hợp hơn để tiến hành điều tra về cáo buộc sử dụng gỗ được khai thác trái phép của Việt Nam.
Hiệp hội cho biết thêm Việt Nam đã nổi lên như một “đối tác quan trọng” của Hoa Kỳ trong bối cảnh mối quan hệ “đầy thách thức” với Trung Quốc. Họ nói: “Nếu Hoa Kỳ áp đặt thuế quan Mục 301 đối với hàng hóa từ Việt Nam, nỗ lực của chính quyền Biden-Harris nhằm tăng cường liên minh và quan hệ đối tác trên toàn khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương sẽ gặp phải trở ngại nghiêm trọng”. Các hiệp hội cho rằng “nếu chính quyền lo ngại về các yếu tố trong mối quan hệ thương mại của Hoa Kỳ với Việt Nam, thì cần phải có trao đổi – chứ không phải thêm thuế quan”.
2. Giám đốc AmCham: Việt Nam ‘nghiêm túc’ trong điều tra theo Mục 301 về tiền tệ.
Ngày 15/7/2021, Inside Trade đưa tin Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, cho biết Việt Nam đang tiến hành một cuộc điều tra của Hoa Kỳ về các hoạt động tiền tệ của mình, tham gia với các quan chức thương mại Hoa Kỳ, những người đang đánh giá thuế quan có thể là một phương pháp tiếp cận thời hạn chính, Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, cho biết trong tuần này.
Tarnowka cho biết các quan chức Hoa Kỳ và Việt Nam đã tổ chức các cuộc thảo luận “tăng cường” về vấn đề tiền tệ. Bà nói với Inside Trade rằng tôi hiểu “các cuộc đàm phán đang diễn ra tốt hơn nhiều;” hai bên đang tìm cách thiết lập một loại “lộ trình” hoặc thỏa thuận chung về cách thức tiến hành các vấn đề về gỗ và tiền tệ. Tuy nhiên, bà không rõ hiện các cuộc thảo luận đang diễn tiến như thế nào. Bà nói thêm: “Tôi biết chính phủ Việt Nam đang xem xét điều này một cách nghiêm túc.”; cho rằng điều quan trọng là Việt Nam tiếp tục coi trọng những vấn đề này, duy trì sự tham vấn và tiếp tục thực hiện các bước tiến tới sự minh bạch và tránh can thiệp vào các vấn đề tiền tệ.
Tarnowka cho rằng nếu Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt về tiền tệ, thì đó sẽ là “thời điểm không may” từ góc độ địa chiến lược vì đại dịch COVID-19. Bà cho biết gần đây Bắc Kinh đã có những “hành động hung hăng hơn” ở Biển Đông, trong khi Việt Nam trong những tuần gần đây phải đối mặt với đợt bùng phát COVID-19 nghiêm trọng nhất và đang thiếu nguồn cung vắc xin. Nếu Hoa Kỳ kết thúc cuộc điều tra tiền tệ Mục 301 bằng thuế quan, nó sẽ đẩy mối quan hệ vào một “quỹ đạo tiêu cực”.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ)
