Vừa qua, tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) phối hợp tổ chức Hội thảo “Pháp lý Tài sản số trước thềm ban hành Luật Công nghiệp Công nghệ số”.
Tại đây, các tổ chức, cá nhân quan tâm tới tài sản số có cơ hội góp ý trực tiếp trước khi dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số (CNCNS) được hoàn thiện và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025 tới.
Ông Lê Nam Trung – Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, Luật CNCNS giúp phát triển công nghiệp ICT, công nghiệp công nghệ số; đóng góp vào chuyển đổi số tạo bứt phá về năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đồng thời, khai thác hiệu quả, làm chủ các công nghệ chủ chốt của cách mạng 4.0 để giải quyết các bài toán phát triển của Việt Nam.
Ông Phan Đức Trung – Phó Chủ tịch Thường trực VBA cho rằng, sau nhiều lần sửa đổi, Luật CNCNS đã đưa ra những định nghĩa rất phù hợp với không chỉ bản chất của tài sản số, phân biệt rõ tài sản số và tài sản mã hoá mà còn rất phù hợp với các quy định pháp lý hiện tại và tương đồng với hệ thống quy định của một số nền kinh tế như Mỹ.
Ông Trung cho rằng: “Việc ban hành Luật CNCNS sẽ giúp hoàn thiện mảnh ghép còn thiếu trong tiến trình chuyển đổi số. Chúng ta đã có Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số nên việc luật hóa Tài sản số – mắt xích kết nối các vấn đề trên sẽ giúp hoàn thiện bức tranh toàn cảnh về chuyển đổi số”.
Cũng theo chuyên gia , khi tài sản số được chính thức định nghĩa và điều chỉnh bởi Luật CNCNS sẽ góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người dùng và giảm thiểu rủi ro, thúc đẩy kinh tế số, thu hút đầu tư, tăng cường đổi mới sáng tạo và cải thiện vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
“Năm 2024, Việt Nam nhận về hơn 105 tỷ USD, giảm so với mức 120 tỷ USD của năm 2023 nhưng vẫn gấp khoảng 4 lần tổng số vốn đầu tư FDI và tương đương 1/4 so với tổng GDP cả nước. Khi hành lang pháp lý được hoàn thiện, một phần trong số vốn này có thể sẽ được chuyển sang khu vực hợp pháp, đóng góp tích cực cho nền kinh tế và giảm thiểu những nguy cơ về rửa tiền, tài trợ khủng bố hay lừa đảo trên không gian mạng đang rất nhức nhối hiện nay”, ông Phan Đức Trung đánh giá.
Chia sẻ về góc nhìn của đơn vị soạn thảo, bà Nguyễn Minh Hằng – Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin – Truyền thông cho biết, Luật CNCNS được xây dựng theo hướng thúc đẩy hơn là quản lý cứng lĩnh vực CNCNS nói chung và tài sản số nói riêng.
Bà Hằng nhận định tài sản số trên thế giới hiện chủ yếu đang thể hiện dưới dạng tài sản mã hoá, rất đa dạng về hình thức mà pháp luật hiện hành không thể quản lý hết chỉ bằng 1 bộ luật duy nhất. Nếu muốn quản lý hết tất cả các loại hình tài sản này thì chúng ta sẽ phải sửa rất nhiều luật khác như Luật Dân sự, Luật Ngân hàng,…
Ông Lê Nam Trung, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Bộ Thông tin và truyền thông nhấn mạnh tài sản số đang trở thành một yếu tố quan trọng đối với hoạt động nền kinh tế số trong thời gian tới.
Trên thế giới nhiều quốc gia đã triển khai những chính sách pháp lý quan trọng về tài sản số. Chẳng hạn, Singapore đã xây dựng môi trường pháp lý linh hoạt và hỗ trợ đổi mới, thông qua các chính sách khuyến khích phát triển công nghệ blockchain, đồng thời tăng cường quản lý rủi ro tài chính. Mỹ hay Liên minh châu Âu cũng đã có những quy định rõ ràng về việc này.
Với Việt Nam tài sản số vẫn là một vấn đề mới, phức tạp, hiện trên thế giới cũng chưa có khung pháp lý đầy đủ về vấn đề này. Vì thế, Dự thảo Luật bước đầu có quy định một số nội dung cơ bản về tài sản số như định nghĩa, tiêu chí xác định, nguyên tắc quản lý và trách nhiệm của các cơ quan.
Theo ông Trung, tài sản số đặt ra 3 thách thức lớn. Về mặt pháp lý, cần định nghĩa rõ tài sản số là gì, quyền sở hữu và trách nhiệm liên quan đến tài sản số như thế nào. Bên cạnh đó, việc đảm bảo tính an toàn, bảo mật, và quản lý rủi ro trong các giao dịch tài sản số là vấn đề không thể bỏ qua.
Về mặt quản lý: Làm thế nào để quản lý tài sản số một cách hiệu quả, nhưng vẫn đảm bảo thúc đẩy đổi mới sáng tạo? Cân bằng giữa bảo vệ lợi ích người tiêu dùng và khuyến khích sáng tạo doanh nghiệp là một câu hỏi lớn.
Về hội nhập quốc tế: Khi các loại tài sản số không có biên giới, việc xây dựng một khung pháp lý tiệm cận với thông lệ quốc tế là điều tất yếu để Việt Nam không bị tụt hậu.
Vân Chi
