Ngân hàng Trung ương Châu Âu giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức cao kỷ lục trong khi chờ đợi thêm xác nhận rằng lạm phát độc hại đã được kiểm soát hoàn toàn – ngay cả khi chi phí vay cao đang kìm hãm nền kinh tế trì trệ.
Quyết định được đưa ra khi các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới, bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, đang cố gắng đánh giá liệu lạm phát đã được kiềm chế đến mức họ có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất hay chưa – giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp vay, chi tiêu và đầu tư rẻ hơn – và tránh suy thoái kinh tế khiến mọi người mất việc.
Dự đoán của thị trường về việc ECB cắt giảm lãi suất ngay sau tháng 4 đã mờ nhạt và kỳ vọng của các nhà phân tích đã chuyển sang đợt cắt giảm đầu tiên vào tháng 6. Cuộc họp báo của Chủ tịch ECB Christine Lagarde vào thứ năm sẽ được theo dõi chặt chẽ để tìm manh mối về thời điểm có thể bắt đầu cắt giảm.
Với dữ liệu kinh tế gần đây, “áp lực buộc ECB phải cắt giảm lãi suất sớm hơn đã tăng lên”, Carsten Brzeski, giám đốc kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng ING, đã viết trong một lưu ý của nhà phân tích. “Chúng tôi vẫn nghĩ rằng ECB có lý do chính đáng để chống lại áp lực đó và đẩy lùi kỳ vọng”.
ECB đã tăng lãi suất chủ chốt từ dưới 0 lên 4% trong khoảng thời gian từ tháng 7 năm 2022 đến tháng 9 năm 2023 để ngăn chặn lạm phát hai chữ số do các vấn đề về chuỗi cung ứng trong quá trình phục hồi sau đại dịch -19 và do cuộc khủng hoảng năng lượng do cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine.
Lãi suất cao hơn làm giảm lạm phát bằng cách khiến việc vay và mua hàng trả góp trở nên đắt đỏ hơn, làm giảm nhu cầu về hàng hóa. Nhưng lãi suất cao cũng có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.
Nền kinh tế đình trệ đã tập trung sự chú ý vào thời điểm ECB có thể bắt đầu rút một số loại thuốc chống lạm phát cay đắng của mình để tránh đẩy châu Âu vào suy thoái hoàn toàn. 20 quốc gia sử dụng đồng tiền euro không có tăng trưởng trong quý IV năm ngoái sau khi giảm 0,1% trong quý trước. Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, dự kiến chỉ tăng trưởng 0,2% trong năm nay.
Một lý do khiến ECB có thể đủ khả năng chờ cắt giảm: thị trường việc làm mạnh mẽ đang giúp mọi người có việc làm và có tiền lương để chi tiêu. Tỷ lệ thất nghiệp 6,4% là mức thấp nhất kể từ khi đồng euro ra mắt vào năm 1999. Theo nghĩa đó, các nhà kinh tế cho rằng tình trạng trì trệ kinh tế của châu Âu không giống với suy thoái kinh điển và chủ yếu là do cú sốc bên ngoài khi mất nguồn năng lượng giá rẻ từ Nga và sự suy thoái chung hơn trong thương mại thế giới.
Một tình huống tương tự đang hình thành ở Hoa Kỳ, nơi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell đã nói với Quốc hội tuần này rằng ngân hàng trung ương cần thêm sự tự tin rằng lạm phát đang được kiểm soát trước khi cắt giảm lãi suất. Các quan chức Fed đã báo hiệu sẽ cắt giảm lãi suất ba lần trong năm nay, nhưng Powell không đưa ra dấu hiệu nào cho biết khi nào họ có thể bắt đầu.
Ở châu Âu, lạm phát đã giảm xuống còn 2,6% vào tháng 2, thấp hơn nhiều so với mức đỉnh điểm là 10,6% vào tháng 10 năm 2022. Nhưng chỉ số giá tiêu dùng đã bị kẹt giữa 2% và 3% trong năm tháng, làm dấy lên lo ngại rằng chặng đường cuối cùng hướng tới mục tiêu của ECB có thể chậm hơn mong đợi.
Trong khi giá thực phẩm và năng lượng tăng đột biến góp phần thúc đẩy lạm phát đã giảm bớt, lạm phát đã lan sang các dịch vụ, một lĩnh vực rộng lớn của nền kinh tế bao gồm mọi thứ từ vé xem phim và dịch vụ vệ sinh văn phòng đến học phí và chăm sóc y tế.
Trong khi đó, tiền lương tăng khi người lao động bắt đầu mặc cả để tăng lương nhằm bù đắp cho sức mua bị mất khi lạm phát tăng vọt.
