Quy định của chính quyền Trump về việc giảm thuế cho các công ty đa quốc gia như Philip Morris International Inc. và Sealed Air Corp. có thể sẽ bị đảo ngược vào năm 2021 khi chính quyền Biden thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là tăng thuế doanh nghiệp. Tuy nhiên, các quan chức của Bộ Tài chính trong chính quyền mới có thể sẽ mất nhiều tháng để sửa đổi hoặc bãi bỏ quy định.
Quy định cho phép một số tập đoàn tránh khoản thuế tối thiểu của Hoa Kỳ đối với thu nhập ở nước ngoài đã bị chỉ trích, trong đó có cả Thượng nghị sĩ Ron Wyden của Oregon, đảng viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Tài chính. Ông cho rằng “Những quy định này cho phép các siêu công ty lựa chọn cách họ muốn bị đánh thuế. “Họ có thể được Đảng Cộng hòa tặng một khoản giảm thuế rất lớn và được Bộ Tài chính giảm nhiều hơn nữa.”
Quy định này thực hiện luật thuế năm 2017, được Quốc hội thông qua mà không có một phiếu tán thành nào của đảng Dân chủ. Theo luật này, thuế thu nhập doanh nghiệp đã được giảm từ 35% xuống 21% và thay đổi thuế đối với thu nhập từ nước ngoài của các công ty Hoa Kỳ. Các tập đoàn nếu không nộp đủ thuế ở nước ngoài thì chỉ phải nộp cho Hoa Kỳ một khoản thuế tối thiểu đặc biệt gọi là GILTI.
Nhiều công ty và nhà lập pháp cho rằng GILTI sẽ không được áp dụng nếu họ trả thuế suất nước ngoài trên 13,125%, nhưng thực tế một số công ty phải vừa phải nộp thuế nước ngoài tương đối cao lại vừa nợ GILTI. Trường hợp điển hình là công ty Kansas City Southern đang khai thác tuyến đường sắt ở Hoa Kỳ và nước đánh thuế cao là Mexico.
Để làm dịu đi tình hình, năm 2017 Bộ Tài chính đã đưa ra một số quy định, trong đó bao gồm một khái niệm “ngoại lệ thuế cao” cho luật thuế GILTI, trong đó có quy định mà TNS Widen phê phán là tạo ra ngoại lệ thuế cao đối với GILTI. Theo đó các công ty có thuế nước ngoài vượt quá 18,9% có thể lựa chọn không áp dụng quy định thuế GILTI. Bộ Tài chính đã ban hành quy tắc có hiệu lực về các trường hợp ngoại lệ thuế cao từ tháng 7/2020 năm nay và cho hồi tố từ đầu năm 2018.
Trong các báo cáo gần đây, hơn 30 công ty đã tiết lộ khoản hơn 300 triệu đô la thu được từ quy định trên, bao gồm cả khoản hồi tố. Philip Morris, công ty thuốc lá toàn cầu, báo cáo khoản lợi 93 triệu đô la, trong khi nhà sản xuất gói bọc thực phẩm Sealed Air nhận được 16 triệu đô la cho năm 2018 và 2019. Các công ty đang thua lỗ hoặc phải nộp thuế của tiểu bang có thể hưởng một số lợi thế từ quy định này. Đảng Dân chủ coi khoản chênh lệch giữa thuế suất của Hoa Kỳ và nước ngoài là động lực để các công ty quyết định đầu tư ở nước ngoài. Một số người cho rằng ngoại lệ thuế cao hoàn toàn không được ghi trong luật.
Trong suốt chiến dịch vận động bầu cử, ông Biden không tập trung vào vấn đề ngoại lệ thuế cao, mà đề xuất một số thay đổi đối với luật thuế, như thuế suất doanh nghiệp cao hơn, thuế suất GILTI cao hơn và các khoản thuế tối thiểu mới. Một số sáng kiến đó có thể tiến triển nếu đảng Dân chủ giành được quyền kiểm soát Thượng viện khi thắng trong cuộc bầu cử ngày 5/1. Stephen Shay, một cựu quan chức Bộ Tài chính nói chính quyền mới không nên chỉ nhằm bãi bỏ quy định này, mà nên xem xét cách thức và các quy định tạo ra động lực khuyến khích đầu tư ra nước ngoài trong luật thuế hiện hành, và thay đổi các quy định thực hiện khi cần thiết.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ)
