1. Về chiều hướng chính sách thương mại của chính quyền Biden
Ngày 08/01/2021, Inside Trade dẫn trả lời phỏng vấn của Chủ tịch Liên minh Đảng Dân chủ Mới Suzan DelBene cho rằng chính quyền Biden cần có cách tiếp cận đa phương trong việc áp đặt luật chơi số (digital rules), xử lý quan hệ thương mại với Trung Quốc và hạn chế tình trạng dư thừa nhôm, thép… thông qua việc tái thiết quan hệ với các nước, nhất là những nước cùng chí hướng.
Theo đó, về các luật lệ liên quan kinh tế số, bà Suzan đánh giá các nội dung trong thỏa thuận USMCA và thỏa thuận với Nhật Bản là khởi đầu tốt, song Mỹ vẫn cần phải làm nhiều hơn nữa, trong đó có việc cần ưu tiên đàm phán một khung thỏa thuận thay thế cho Khuôn khổ bảo vệ quyền riêng tư giữa Mỹ với EU và với Thụy Sỹ, một cơ chế tuân thủ các yêu cầu bảo vệ dữ liệu khi chuyển dữ liệu cá nhân từ Liên minh Châu Âu và Thụy Sĩ sang Mỹ để hỗ trợ thương mại xuyên Đại Tây Dương, cũng như các khung pháp lý khác nhằm tăng cường bảo mật, nhất là trong đàm phán thương mại điện tử đa phương của Mỹ với hơn 80 quốc gia.
Về quan hệ thương mại với Trung Quốc, bà Suzan tin rằng Chính quyền Biden cần đánh giá lại thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà Chính quyền Trump đã đạt được với Trung Quốc nhằm đối phó với các hành vi thương mại không công bằng, thậm chí thao túng thị trường (predatory trade practice).
Bà Suzan cũng cho rằng việc sửa đổi quy trình loại trừ sản phẩm trong điều khoản 232 về thuế nhôm thép, triển khai thỏa thuận USMCA, sửa đổi và gia hạn Thẩm quyền đàm phán nhanh TPA cũng như có xem xét hướng giải quyết với Hệ thống ưu đãi tổng quát GSP và dự luật thuế quan MTB vốn đã hết hạn vào ngày 31/12 là các ưu tiên quan trọng mà Chính quyền Biden cùng với Quốc hội cần sớm đưa vào chương trình nghị sự.
Cùng ngày, Inside Trade cũng đưa tin về cuộc họp của USTR, bà Katherine Tai với lãnh đạo các hiệp hội lao động của Mỹ, cũng như với thành viên cấp cao tại Ủy ban Tài chính Thượng viện, Thượng Nghị sỹ Ron Wyden nhằm thảo luận về chính sách thương mại và lao động. Theo đó, bà Tai tái khẳng định cam kết trong việc thay đổi cách thức Mỹ thực thi thương mại, theo đuổi các chính sách thương mại hỗ trợ và mang lại lợi ích cho người lao động Mỹ, chống lại mối đe dọa của biến đổi khí hậu, thúc đẩy sự đổi mới của Mỹ và tăng khả năng cạnh tranh của Mỹ.
Inside Trade dẫn nguồn tin thân cận cho biết bà Tai sẽ ưu tiên giám sát việc thực thi USMCA và tính toán lại về một cách tiếp cận thương mại rộng rãi hơn của Mỹ. Inside Trade đánh giá, điều này cũng thể hiện chiều hướng chính sách thương mại của Biden thời gian tới, như đã từng phát biểu, là sẽ tập trung tái thiết chính sách thương mại, thực thi USMCA, chứ không thúc đẩy hoàn thành bất kỳ thỏa thuận thương mại mới nào cho đến khi các khoản đầu tư lớn giành cho công nhân và cơ sở hạ tầng của Mỹ được triển khai.
2. WSJ: Trưởng USTR Robert Lighthizer kêu gọi ông Biden giữ nguyên mức thuế đang áp với Trung Quốc
Ngày 11/1/2021, báo Wall Street Journal đăng bài trả lời phỏng vấn của Trưởng USTR Robert Lighthizer về chính sách thương mại với Trung Quốc. Theo đó, ông Lighthizer kêu gọi chính quyền Biden sắp tới nên giữ nguyên các mức thuế mà chính quyền Trump đang áp đặt lên nước này.
Ông Lighthizer khẳng định cách tiếp cận cứng rắn của chính quyền Trump đối với các hoạt động thương mại của Trung Quốc đã mang lại lợi ích cho người lao động Mỹ, đồng thời chấm dứt giai đoạn lo sợ Trung Quốc có phản ứng giận dữ của các Chính quyền tiền nhiệm trước đây. Mặt khác, ông Lighthizer cho rằng việc áp thuế đối với Trung Quốc vẫn đang mang lại thuận lợi cho Mỹ, không có lí do gì để chính quyền Biden phải dỡ bỏ, dẫn việc áp thuế 25% với với xe nhập khẩu của Trung Quốc đã ngăn Trung Quốc có khả năng bán hàng triệu xe tại Mỹ, qua đó giúp bảo vệ ngành công nghiệp ô tô cùng ngành công nghiệp phụ tùng của Mỹ; khẳng định đây chính là một phần của chính sách thương mại hướng tới người lao động.
Cách tiếp cận của USTR dưới Chính quyền Trump cũng đã làm thay đổi cách nghĩ của giới đánh giá về thương mại, cũng như với cả các mô hình đang vận hành, và ảnh hưởng của Lighthizer cũng đã được giới chuyên gia về thương mại tự do ghi nhận. Gary Hufbauer, thành viên cấp cao của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho biết: “Ông ấy là đại diện thương mại có hiệu quả nhất” kể từ khi Tổng thống Kennedy tạo ra vị trí này vào năm 1963. “Ông ấy đã đảo ngược khuynh hướng toàn cầu hóa.”
WSJ nhìn nhận nhóm quan chức phụ trách kinh tế của Tổng thống đắc cử Biden có chia sẻ quan điểm về Trung Quốc của ông Lighthizer. Tuy nhiên, nhóm cố vấn cũng cho rằng chính quyền Trump đã không thể khiến TQ áp dụng những cải cách lâu dài hơn mà Mỹ hướng đến, bao gồm giảm sự hỗ trợ của chính phủ đối với ngành công nghiệp và bảo vệ bí mật thương mại của các công ty Mỹ, một phần vì CQ Trump đã gây chiến với các đồng minh của Mỹ tại cùng thời điểm. Trong trả lời phỏng vấn, ông Lighthizer cũng tỏ quan ngại về kế hoạch tìm kiếm sự ủng hộ từ đồng minh trong chính sách đối với Trung Quốc, cho rằng khả năng phủ quyết hoặc chậm trễ trong quan điểm và quyết định của các nước sẽ khiến các cuộc thảo luận của Mỹ trở nên vô nghĩa và lãng phí, điều này đã được chứng thực từ thực tiễn đối thoại những năm 90.
Về ứng viên Trưởng USTR kế nhiệm, Katherine Tài, ông Lighthizer bày tỏ sự đánh giá cao; ghi nhận nỗ lực, đóng góp của bà Tài giúp cho đảng Dân chủ nhận được sự ủng hộ đáng kể trong đàm phán USMCA và được Quốc hội Mỹ thông qua với tỷ lệ áp đảo. Ông Lighthizer nhận định bà Katherine Tài đã lĩnh hội được các kỹ năng tốt trong giai đoạn làm việc tại Quốc hội, trong đó có cách quản lý “những mục tiêu khác nhau mà vẫn hoàn thành tốt công việc”.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ)
