HSBC: Khả năng ứng phó của nền kinh tế Việt Nam yếu đi, nhưng vẫn nhiều lý do chính đáng để lạc quan

“Chúng tôi đã nhắc nhiều đến tình hình gián đoạn chuỗi cung ứng của Việt Nam, đây là thử thách khó khăn nhất đất nước này từng gặp phải. Sau 4 tháng giãn cách xã hội, động lực kinh tế bên ngoài vốn là trụ cột tăng trưởng chính của nền kinh tế đã phần nào suy yếu do các nhà máy ngưng hoạt động.

Năm 2020, chúng tôi từng nhấn mạnh khả năng chống chịu trước các cú sốc bên ngoài của Việt Nam ngày càng tốt lên theo thời gian. Mặc dù vậy, do bối cảnh thay đổi, đây là lúc đánh giá lại tình hình tài khoản vãng lai của Việt Nam”, báo cáo nêu.

Trong quý II, Việt Nam chứng kiến mức thâm hụt tài khoản vãng lai theo quý cao nhất từ trước tới giờ, tương đương 6,7% GDP trong bối cảnh cán cân thương mại chuyển dịch từ thặng dư sang thâm hụt. Mặc dù số liệu về tài khoản vãng lai cho nửa năm 2021 chưa được công bố, dữ liệu về thương mại mà HSBC có được cho thấy tài khoản vãng lai trong quý III nhiều khả năng bị âm.

Ngoài ra, thâm hụt về dịch vụ cũng là yếu tố ảnh hưởng tiêu cực. HSBC nhận định ảnh hưởng tiêu cực của thâm hụt dịch vụ lên tài khoản vãng lai sẽ còn kéo dài, mặc dù nhiều khả năng sẽ không quá nhiều.

Điểm sáng về lượng kiều hối và vốn FDI

Về điểm sáng, bất chấp đại dịch, trong năm 2021, Việt Nam vẫn là nước nhận kiều hối cao thứ ba ở châu Á với tổng giá trị chuyển về đạt 18 tỷ USD, chỉ đứng sau Trung Quốc và Philippines. Trong những giai đoạn như hiện nay, kiều hối ổn định là nguồn hỗ trợ có giá trị cho tài khoản vãng lai của Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, cán cân thương mại của Việt Nam nhiều khả năng sẽ có thặng dư trong quý IV sau khi nền kinh tế mở cửa trở lại từ 1/10. Xuất khẩu tháng 11 tăng 18,5% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu là nhờ tăng trưởng mạnh mẽ mặt hàng điện thoại thông minh (tăng 23% so với cùng kỳ năm trước) và máy móc (tăng 29% so với cùng kỳ năm trước).

Trong tháng 10 và 11, cán cân thương mại đat thặng dư cộng dồn 2,8 tỷ USD sau hai quý thâm hụt liên tiếp và góp phần đẩy thặng dư thương mại của cả năm tính đến thời điểm này lên mức 0,9 tỷ USD.

Tuy nhiên, mức độ thặng dư này không có khả năng bù đắp được thâm hụt chính và thâm hụt dịch vụ. Do vậy, HSBC dự đoán tài khoản vãng lai sẽ thâm hụt nhẹ vào khoảng 0,5% GDP trước khi đạt thặng dư khiêm tốn tương đương 2,3% GDP trong năm 2022.

Một vấn đề liên quan là lượng FDI duy trì ổn định vẫn là một trụ cột vững chắc hỗ trợ cho cán cân chính của Việt Nam. Bất chấp những biến động khó lường do đại dịch, FDI ròng liên tục duy trì ở mức 6% GDP, tương đương với mức trước đại dịch. Ngân hàng nhận định đây là “con át chủ bài” của Việt Nam vì nguồn vốn đầu tư nước ngoài đổ vào lĩnh vực sản xuất đã giúp cải thiện tình hình tài khoản vãng lai của Việt Nam.

Những biến động trong ngắn hạn là khó tránh khỏi trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn đang trong cuộc chiến ứng phó với tình trạng số ca mắc mới mỗi ngày tăng trở lại và khó khăn do thiếu hụt lao động trầm trọng. Dẫu vậy, HSBC vẫn tin rằng các quyết định đầu tư FDI phụ thuộc vào tiềm năng trong trung và dài hạn của nền kinh tế.

“Vẫn còn nhiều lý do chính đáng để lạc quan về các điều kiện cơ bản của Việt Nam nếu xét tới lợi thế cạnh tranh trong hiệu quả chi phí nhân công, cơ sở hạ tầng được cải thiện, các cụm công nghiệp có sẵn và một loạt hiện định tự do thương mại.

Nguồn FDI mới đã tăng gần 4% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm trước, hơn một nửa trong số đó có được là nhờ gia tăng năng lực trong lĩnh vực sản xuất.

Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung và LG đều đã công bố kế hoạch đầu tư mở rộng năng lực sản xuất”, báo cáo viết.

Trong báo cáo, các chuyên gia của HSBC cho biết, lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) duy trì ổn định vẫn là một trụ cột vững chắc hỗ trợ cho cán cân chính của Việt Nam. Bất chấp những biến động khó lường do đại dịch, FDI ròng liên tục duy trì ở mức 6% GDP, tương đương với mức trước đại dịch.

“Đây là một “con át chủ bài” của Việt Nam vì nguồn vốn đầu tư nước ngoài đổ vào lĩnh vực sản xuất đã giúp cải thiện tình hình tài khoản vãng lai của Việt Nam”, báo cáo của HSBC nhấn mạnh.

Những biến động trong ngắn hạn là khó tránh khỏi trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn đang trong cuộc chiến ứng phó với tình trạng số ca mắc mới mỗi ngày tăng trở lại và khó khăn do thiếu hụt lao động trầm trọng. Dẫu vậy, HSBC vẫn tin rằng, các quyết định đầu tư FDI phụ thuộc vào tiềm năng trong trung và dài hạn của nền kinh tế. Vẫn còn nhiều lý do chính đáng để lạc quan về các điều kiện cơ bản của Việt Nam nếu xét tới lợi thế cạnh tranh trong hiệu quả chi phí nhân công, cơ sở hạ tầng được cải thiện, các cụm công nghiệp có sẵn và một loạt hiệp định tự do thương mại.

Khuyến nghị của HSBC

Xét cho cùng, ưu tiên lúc này của các nhà làm chính sách là lấy lại đà tăng trưởng và củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiệm vụ cấp thiết nhất là làm sao kiểm soát được đợt bùng dịch COVID-19 thứ năm, đồng thời đưa ra những chế độ đãi ngộ phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút công nhân trở lại nhà máy làm việc an toàn, ổn định.

Về khuyến nghị, HSBC nhấn mạnh điều cần ưu tiên lúc này của các nhà làm chính sách là lấy lại đà tăng trưởng và củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiệm vụ cấp thiết nhất là làm sao kiểm soát được đợt bùng dịch COVID-19 thứ 5, đồng thời đưa ra những chế độ đãi ngộ phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút công nhân trở lại nhà máy làm việc an toàn, ổn định.

Nói về tình hình dịch bệnh trong tháng 11, HSBC cho rằng số ca tăng cao chủ yếu tập trung ở TP HCM và các tỉnh lân cận sẽ là một khó khăn cản trở quá trình phục hồi hoạt động sản xuất và tiêu dùng của Việt Nam.

Nhằm ứng phó với số ca COVID-19 tăng trở lại, nhiều địa phương như TP HCM đã nhanh chóng thay đổi quyết định và tiếp tục tạm ngừng hoạt động trong một số lĩnh vực không thiết yếu. Điều đó đồng nghĩa với tình hình nhu cầu trong nước sẽ còn giảm trong một thời gian nữa. HSBC kỳ vọng lạm phát của Việt Nam sẽ đạt mức trung bình khoảng 1,9% trong năm 2021 và sau đó tăng lên 2,7% trong năm 2022.

“Cho tới thời điểm này, Việt Nam cần hết sức thận trọng bởi tốc độ khôi phục chuỗi cung ứng của Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào khả năng kiểm soát được đợt bùng dịch COVID-19”, HSBC cảnh báo.

Một vấn đề liên quan là lượng FDI duy trì ổn định vẫn là một trụ cột vững chắc hỗ trợ cho cán cân chính của Việt Nam. Bất chấp những biến động khó lường do đại dịch, FDI ròng liên tục duy trì ở mức 6% GDP, tương đương với mức trước đại dịch. Ngân hàng nhận định đây là “con át chủ bài” của Việt Nam vì nguồn vốn đầu tư nước ngoài đổ vào lĩnh vực sản xuất đã giúp cải thiện tình hình tài khoản vãng lai của Việt Nam.

Những biến động trong ngắn hạn là khó tránh khỏi trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn đang trong cuộc chiến ứng phó với tình trạng số ca mắc mới mỗi ngày tăng trở lại và khó khăn do thiếu hụt lao động trầm trọng. Dẫu vậy, HSBC vẫn tin rằng các quyết định đầu tư FDI phụ thuộc vào tiềm năng trong trung và dài hạn của nền kinh tế.

“Vẫn còn nhiều lý do chính đáng để lạc quan về các điều kiện cơ bản của Việt Nam nếu xét tới lợi thế cạnh tranh trong hiệu quả chi phí nhân công, cơ sở hạ tầng được cải thiện, các cụm công nghiệp có sẵn và một loạt hiện định tự do thương mại.

Chu Văn