Ngày 13/12, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31, đã diễn ra Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ 20 với chủ đề “Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của các địa phương” dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến, kết nối với các điểm cầu ở trong và ngoài nước.
Chương trình Hội nghị Ngoại vụ Toàn quốc năm nay gồm 3 phiên chính, Phiên Khai mạc, Phiên Nội bộ và Phiên Đối Ngoại. Trong đó, Phiên Đối Ngoại với 2 Chương trình Tọa đàm với chủ đề “Kết nối vì phát triển” và “Hợp tác Đầu tư và Thương mại”.
Tham dự sự kiện, về phía Việt Nam có: các Thứ trưởng, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; 80 Đại sứ, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại nước ngoài; Lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; Lãnh đạo 63 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương; Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị chức năng, Hiệp hội doanh nghiệp, Tập đoàn kinh tế hàng đầu của của Việt Nam; Lãnh đạo và cán bộ các đơn vị trong Bộ Ngoại giao. Về phía đại biểu quốc tế, dự Tọa đàm có các Đại sứ, Đại biện, Trưởng Cơ quan đại diện trong Đoàn Ngoại giao tại Hà Nội; Lãnh đạo các Hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam cùng đại diện các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài đang đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đánh giá, Hội nghị là dịp quan trọng để các ban, bộ, ngành trung ương và các địa phương nhìn nhận toàn diện, rút ra bài học từ thực tiễn triển khai công tác đối ngoại địa phương trong thời gian qua, quán triệt tinh thần và nội dung Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nhất là các chủ trương, đường lối, định hướng đối ngoại, từ đó thống nhất phương hướng, nhiệm vụ, biện pháp đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại địa phương, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương trong giai đoạn mới.
Theo Bộ trưởng, từ Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ 19 năm 2018 đến nay, tình hình thế giới và khu vực đã biến chuyển rất phức tạp, sâu sắc. Trong đó, đại dịch Covid-19 kéo dài gần 2 năm qua đã và đang ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế- xã hội của các quốc gia và giao lưu quốc tế.
“Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các địa phương đã nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách trong phòng chống dịch bệnh, duy trì phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định, triển khai nhất quán, mạnh mẽ và hiệu quả các chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, công tác đối ngoại thời gian qua đã đạt thành tựu quan trọng, khá toàn diện. Nổi bật là, giữ vững mỗi trường hòa bình, ổn định; góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; đồng thời, huy động các nguồn lực quan trọng của bên ngoài cho đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế- xã hội.
“Đặc biệt, Việt Nam đã tranh thủ sự ủng hộ kịp thời, hiệu quả của quốc tế về vaccine, thiết bị y tế và thuốc điều trị Covid-19, trực tiếp phục vụ phòng, chống dịch Covid-19, tạo điều kiện cho cả nước và các địa phương chuyển sang thích ứng an toàn, phục hồi và phát triển kinh tế xã hội”, Bộ trưởng khẳng định.
Bên cạnh đó, quan hệ với nhiều đối tác, nhất là các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống, tiếp tục được mở rộng và sâu sắc hơn. Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc 2020-2021, đóng góp tích cực và có trách nhiệm tại nhiều diễn đàn, vấn đề quốc tế quan trọng; chủ động thúc đẩy đàm phán, ký kết và triển khai các hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP…
Ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân tiếp tục được triển khai mạnh mẽ đồng bộ, có những bước phát triển mới.
Bộ trưởng nhấn mạnh, trong thành tựu chung đó của đối ngoại, có đóng góp quan trọng của đối ngoại địa phương. Nắm chắc chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, bám sát định hướng phát triển kinh tế- xã hội của địa phương. Vượt qua khó khăn và tác động của dịch Covid-19, công tác đối ngoại địa phương được triển khai chủ động, tích cực và đồng bộ hơn, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội địa phương.
Với sự chỉ đạo, hướng dẫn phối hợp và hỗ trợ của các cơ quan Trung ương, các địa phương đã thực hiện tốt công tác biên giới lãnh thổ, góp phần xây dựng đường biên giới hòa bình hữu nghị và hợp tác phát triển; tích cực bảo hộ công dân, đặc biệt là tiếp nhận an toàn công dân ta từ nước ngoài về nước do tác động của dịch Covid-19.
Ngoại giao văn hóa ở các địa phương ngày càng được chú trọng, quảng bá hình ảnh các địa phương tới bạn bè quốc tế, số lượng hồ sơ di sản của địa phương trình lên và được UNESCO công nhận ngày càng tăng.
Bộ trưởng Ngoại giao khẳng định, những kết quả quan trọng này có được là nhờ tính đúng đắn trong đường lối đối ngoại, chủ trương chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng của Đảng và Nhà nước; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của chính quyền địa phương; sự quyết tâm, nỗ lực của các cơ quan ngoại vụ địa phương; sự phối hợp, hỗ trợ của các ban, bộ, ngành ở Trung ương và địa phương.
“Bộ Ngoại giao luôn coi trọng sự phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn và đồng hành cùng các địa phương trong triển khai công tác đối ngoại địa phương, bảo đảm thực hiện đúng chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của địa phương”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, phấn khởi trước những kết quả quan trọng đã đạt được, song không tự mãn, chủ quan bởi tình hình quốc tế và trong nước đang chuyển biến mau lẹ, phức tạp, đặt ra nhiều vấn đề, yêu cầu về đối nội và đối ngoại, trong đó có công tác đối ngoại địa phương.
Thế giới đang trải qua những biến động lớn, diễn biến nhanh chóng, phức tạp và khó dự báo, mở ra nhiều cơ hội mới đan xen với thách thức, khó khăn. Dịch Covid-19 kéo dài, tiếp tục gây nhiều trở ngại, khó khăn cho công tác đối ngoại và phát triển kinh tế-xã hội.
“Đất nước ta quyết tâm phấn đấu thực hiện tầm nhìn, mục tiêu, phương hướng phát triển mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra, song trước mắt, phải tập trung phòng, chống và thích ứng an toàn, hiệu quả với dịch Covid-19, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Bối cảnh đó đòi hỏi quyết tâm, ý chí và nỗ lực vượt bậc của các cấp, các ngành, trong đó có các địa phương, nhất là các địa phương đóng vai trò đầu tàu và động lực tăng trưởng kinh tế đất nước”, người đứng đầu ngành Ngoại giao nhận định.
Về đối ngoại, Đại hội XIII của Đảng khẳng định, tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hoá, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia – dân tộc; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng.
Đại hội XIII cũng xác định rõ vị trí, nhiệm vụ của công tác đối ngoại, theo đó tiếp tục phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước, đồng thời, đề ra chủ trương “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”.
Căn cứ định hướng phát triển đất nước và đường lối đối ngoại của Đảng đề ra tại Đại hội XIII, với chủ đề của Hội nghị là “Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của các địa phương”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn gợi mở một số vấn đề để các đại biểu cùng thảo luận.
Thứ nhất, nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn vị trí, vai trò, nhiệm vụ của đối ngoại địa phương.
Trong điều kiện hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, tính toàn diện của nền ngoại giao Việt Nam trước hết thể hiện ở chủ thể thực hiện đối ngoại bao gồm cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và nhân dân. Như vậy, đối ngoại địa phương là một lĩnh vực công tác quan trọng của chính quyền địa phương, là nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị ở địa phương, đồng thời cũng là một bộ phận không tách rời trong công tác đối ngoại của đất nước.
Bộ trưởng đề nghị Hội nghị thảo luận, làm rõ hơn vị trí, vai trò, nhiệm vụ của đối ngoại địa phương trong giai đoạn phát triển mới, nhất là “vị trí tiên phong” của đối ngoại địa phương trong tăng cường và làm sâu sắc quan hệ hữu nghị, hợp tác với các đối tác, huy động các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và nâng cao vị thế, uy tín của các địa phương trong hội nhập quốc tế…
Thứ hai, xác định phục vụ phát triển kinh tế-xã hội địa phương là nhiệm vụ trung tâm của đối ngoại địa phương.
Quán triệt chủ trương đúng đắn của Đảng về “phát triển kinh tế-xã hội là nhiệm vụ trung tâm, đối ngoại địa phương trên cơ sở tranh thủ tối đa các yếu tế quốc tế thuận lợi, các mối quan hệ đối ngoại rộng mở, các cam kết, thỏa thuận quốc tế để góp phần mở rộng không gian phát triển cho các địa phương, thu hút đầu tư, công nghệ, tri thức, du lịch và các nguồn lực khác phục vụ phát triển nhanh, bền vững.
Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 2021-2030 đề ra chủ trương xây dựng nền ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”.
Bộ trưởng nhấn mạnh, để góp phần đưa chủ trương đúng đắn này của Đảng đi vào cuộc sống, cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan đối ngoại, trong đó ngành Ngoại giao là nòng cốt và các địa phương là “trung tâm phục vụ”.
“Theo đó, các địa phương cần chủ động, thường xuyên thông tin cho ngành Ngoại giao về các trọng tâm trong chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của mình gắn kết với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển chung của đất nước, đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, trong đó có ngành Ngoại giao, từ khâu xây dựng cho đến thực hiện các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển địa phương.
Ngành Ngoại giao thông qua hoạt động đối ngoại và phát huy tối đa lợi thế mạng lưới các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, tiếp tục chủ động nắm bắt, bám sát nhu cầu và thực tiễn phát triển của các địa phương để tích cực hỗ trợ các địa phương thực hiện hiệu quả chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của địa phương”, Bộ trưởng chỉ đạo.
Thứ ba, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong thực hiện công tác đối ngoại địa phương.
Trong triển khai đối ngoại địa phương, cần nắm bắt tốt các xu thế vận động, diễn biến của tình hình quốc tế và trong nước, vận dụng sáng tạo chủ trương, đường lối phát triển kinh tế-xã hội và đối ngoại của Đảng vào điều kiện đặc thù của từng địa phương, trên cơ sở đó có kế hoạch, đề án cụ thể với từng lĩnh vực đối ngoại, trong quan hệ với từng đối tác, nhất là các đối tác quan trọng, đối tác tiềm năng đối với sự phát triển của địa phương.
“Bên cạnh các lĩnh vực công tác truyền thống, cần mạnh dạn mở ra các lĩnh vực mới, tìm kiếm các đối tác mới và hướng đi mới có hiệu quả cao hơn, mang lại kết quả thiết thực hơn cho địa phương”, Bộ trưởng chỉ đạo.
“Như Bác Hồ từng căn dặn “mọi việc thành công bởi chữ đồng”, đối ngoại địa phương chỉ có thể phát huy tốt vai trò của mình khi có sự ủng hộ và đồng thuận của các cấp chính quyền, các ban, sở, ngành tại địa phương, cũng như sự chỉ đạo, hướng dẫn, phối hợp và hỗ trợ của các cơ quan Trung ương. Trong đó, điểm đồng ở đây là cũng hướng đến sự phát triển bền vững của địa phương, từ đó đóng góp tích cực vào thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước”, người đứng đầu ngành Ngoại giao chia sẻ.
Cuối cùng là nâng cao năng lực của đối ngoại địa phương, trong đó then chốt là nâng cao năng lực cán bộ làm công tác đối ngoại địa phương.
Ngành Ngoại giao sẽ tiếp tục xây dựng, triển khai các chương trình, đề án đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đối ngoại và hội nhập quốc tế cho cán bộ đối ngoại địa phương, đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm đáp ứng ngày cũng thiết thực nhu cầu nâng cao năng lực triển khai đối ngoại địa phương.
Chu Văn
