Các quan chức của liên minh Châu Âu trong đó có cao ủy thương mại mới Phil Hogan đã đến Washington để trao đổi về việc cài đặt và làm mới lại quan hệ thương mại hai bên bờ Đại Tây Dương. Tuy nhiên, dường như Chính quyền mới của EU có thể đang lên dây cót cho một cuộc chiến. Trong phát biểu vào ngày thứ 5 tại CSIS, ông Phil Hogan đánh giá thẳng thắn rằng mối quan hệ thương mại quan trọng Mỹ – EU đã trở nên khó khăn trên nhiều mặt trận. Ông Hogan đã tuyên bố sẽ bảo vệ mạnh mẽ các lợi ích của EU đối với các bất đồng thương mại hiện nay với Mỹ liên quan đến trợ cấp máy bay, thuế kĩ thuật số và WTO. Ông chỉ trích các quan chức Mỹ đã tuyên bố không chính xác về thương mại giữa Mỹ và EU là không cân bằng. Ông cho rằng việc Chính quyền Trump sử dụng thuế quan một cách hiếu chiến đối với các đối tác thương mại không phải là cách tiếp cận khôn ngoan. Phát biểu này của ông Hogan diễn ra một ngày sau khi ông Trump chính thức tạm dừng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, có thể dự báo về cuộc chiến lớn tiếp theo giữa Mỹ và một đối tác quan trọng.
Các quan chức ở Brussels cũng đang giận dữ do Chính quyền Trump tiếp tục đe dọa trừng phạt thuế quan đối với ô tô của Châu Âu cùng với các thuế quan đã có trong 2 năm qua với thép và nhôm của EU. Họ cũng bất bình việc Mỹ đã làm tê liệt cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO. Hai Chính phủ cũng còn bất đồng về kế hoạch của Pháp đánh thuế các công ty công nghệ của Mỹ cũng như trợ cấp không công bằng của mỗi bên cho các nhà sản xuất máy bay là Airbus và Boeing. Ông Hogan khẳng định không có thị trường nào tự do và mở cửa cho các doanh nghiệp Mỹ như EU và ông đến Mỹ với áp lực bảo vệ mức độ mở cửa hiện nay của EU khi các doanh nghiệp Châu Âu có thể bị ảnh hưởng bởi thuế quan và các hạn chế không công bằng. Ông cũng nói rằng Tổng thống Trump đã thất hứa khi từ bỏ thỏa thuận mà Mỹ và EU đã đạt được hồi tháng 7/2018 để đàm phán một thỏa thuận thương mại mà loại bỏ vấn đề nông nghiệp. Các quan chức trong chính quyền Trump sau đó nhận ra rằng một thỏa thuận mà không giải quyết hàng hóa nông sản sẽ vấp phải sự phản đối của Quốc hội.
Ông Hogan cũng gợi ý Mỹ và EU có thể cân nhắc một dạng thỏa thuận mini như Mỹ đã đàm phán với Nhật Bản và các nước khác. Thay vì mở rộng hơn nữa các thị trường nông nghiệp, thỏa thuận có thể tập trung vào các tiêu chuẩn cụ thể mà nông dân Mỹ thường khiếu nại là chặn hàng hóa của họ vào các thị trường EU.
Tổng thống Trump đã buộc tội các thực tiễn thương mại không công bằng của EU và vài lần nói rằng EU còn tồi tệ hơn cả Trung Quốc. Các quan chức chính quyền Trump cũng buộc tội các quan chức EU can thiệp vào chủ quyền của Mỹ và cản trở khả năng giữ lời hứa của Trump với các cử tri về thương mại. Một lĩnh vực bất đồng khác đối với Trump và các cố vấn là EU xuất nhiều hàng hóa sang Mỹ hơn là mua ở chiều ngược lại ở mức hơn 169 tỷ USD trong năm 2018. Chính quyền Trump nhìn nhận thâm hụt thương mại là dấu hiệu của sự thất bại trong quan hệ thương mại. Trong trả lời phỏng vấn Fox Business tháng 12/2019, USTR Lighthizer nói Mỹ có một mối quan hệ rất mất cân bằng với EU về thương mại và giảm thâm hụt thương mại với EU là điều mà Tổng thống Trump quan tâm.
Ông Hogan bác bỏ điều này và chỉ ra rằng hầu hết thế mạnh của nền kinh tế Mỹ là dịch vụ như y tế, tài chính và công nghệ hơn là hàng hóa và Mỹ thặng dư với EU về dịch vụ. Ông cũng cho biết có thể đưa thỏa thuận Mỹ – Trung ra WTO nếu EU thấy thỏa thuận này vi phạm các luật lệ thương mại toàn cầu. Ông khẳng định hai bên có thể cùng hợp tác và đối phó với các thách thức này hoặc các thách thức này sẽ gây chia rẽ giữa Mỹ và EU./.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ)
