Việc Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) được Nghị viện châu Âu (EP) phê chuẩn là một thành công lớn sau hơn 9 năm đàm phán. Đây là thỏa thuận thương mại lớn nhất và tham vọng nhất mà EU từng ký kết với một quốc gia đang phát triển. Bên cạnh đó, thỏa thuận cũng mang lại nhiều cơ hội cho các nhà xuất khẩu và đầu tư của CH Czech.
Đó là nhận định trong bài viết trên trang Export.cz của Bộ Ngoại giao CH. Czech của tác giả David Jarkulisch, Nhà ngoại giao kinh tế, công tác tại Đại sứ quán CH Czech ở Hà Nội.
“Bộ đôi” giúp tự do hóa thương mại song phương
Hai hiệp định EVFTA và EVIPA sẽ giúp tự do hóa đáng kể các luồng trao đổi thương mại và đầu tư, đồng thời cho phép tăng 50% khối lượng thương mại song phương trong vòng 5 năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực.
Hiệp định EVFTA không chỉ xóa bỏ thuế quan đối với 99% số hàng hóa được giao dịch mà còn tạo điều kiện cho các thủ tục hải quan và xóa bỏ các rào cản phi thuế quan đối với thương mại. Đồng thời, hiệp định này cũng sẽ giúp các công ty châu Âu dễ dàng tiếp cận các hợp đồng mua sắm công của Chính phủ Việt Nam và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ mạnh mẽ hơn.
Trong khi các công ty của EU sẽ có thể dễ dàng tiếp cận hơn đối với thị trường Việt Nam về máy móc, thiết bị, ô tô, đồ uống có cồn và nông sản, thì Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường châu Âu dành cho các sản phẩm như dệt may, giày dép, nông sản, hải sản và đồ gỗ. Liên minh châu Âu cũng hy vọng thỏa thuận này sẽ cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam nói chung và tạo điều kiện để các công ty châu Âu thâm nhập vào một số lĩnh vực.
Tác động thế nào đến xuất khẩu của CH. Czech
Do hầu hết hàng hóa xuất khẩu từ CH Czech sang Việt Nam đều thuộc nhóm máy móc thiết bị, trong đó tốc độ giảm thuế là nhanh nhất, có thể hy vọng rằng EVFTA sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm của CH Czech thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Ngoài các sản phẩm kỹ thuật, thuế sẽ giảm xuống bằng 0% hoặc chỉ bằng một phần thuế suất hiện hành đối với các mặt hàng xuất khẩu truyền thống khác của CH Czech sang Việt Nam, bao gồm thủy tinh, vũ khí và đạn dược, hoặc đồ chơi.
Các nghiên cứu về tác động của thỏa thuận đối với xuất khẩu trong nước cho thấy xuất khẩu sản phẩm kỹ thuật của CH Czech có thể tăng 35% sau khi kết thúc tất cả các giai đoạn chuyển tiếp và xuất khẩu các sản phẩm thủy tinh có thể là 269%. Các mặt hàng xuất khẩu quan trọng khác của CH Czech cũng dự kiến sẽ tăng trong khoảng 10-30%.
Tuy nhiên, một số ngành công nghiệp sẽ vẫn được bảo hộ thêm một thời gian nữa tại Việt Nam đối với các nhà xuất khẩu châu Âu. Trong số các lĩnh vực được bảo hộ này, ngành công nghiệp ô tô của CH Czech là rất hứa hẹn. Thuế hải quan đối với nhập khẩu ô tô và các bộ phận của chúng sẽ giảm dần từ mức 78% hiện tại xuống còn 0% trong 10 năm. Do đó, ngành ô tô tại Việt Nam sẽ không được tự do hóa hoàn toàn cho đến năm 2030. Sau tất cả các giai đoạn chuyển tiếp, xuất khẩu ô tô và phụ tùng ô tô của CH Czech sang Việt Nam dự kiến có thể tăng tới 55%.
Lĩnh vực nông sản cũng sẽ được tự do hóa hoàn toàn trong vòng 11 năm tới. Đối với một số sản phẩm nông nghiệp, thuế sẽ giảm dần theo định kỳ hàng năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Ví dụ, đối với các nhà xuất khẩu của CH Czech sang Việt Nam, sữa bột là mặt hàng rất hấp dẫn sẽ có thể được nhập khẩu hoàn toàn miễn thuế ngay sau 6 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực. Ngoài ra trong vòng bốn năm tới, thuế hải quan đối với việc nhập khẩu hoa bia (Houblon) CH Czech sẽ được loại bỏ hoàn toàn.
Thời gian bảo hộ dài nhất trên thị trường Việt Nam sẽ là khu vực sản xuất bia trong nước. Do đó, thuế hải quan đối với nhập khẩu bia CH Czech sẽ chỉ được loại bỏ khỏi mức 35% hiện tại sau 11 năm. Tuy nhiên, lợi ích lớn nhất của EVFTA trong xuất khẩu nông sản từ EU sang Việt Nam không phải là giảm thuế mà trên hết là việc đơn giản hóa và minh bạch hơn trong lĩnh vực vệ sinh và kiểm dịch thực vật.
Ví dụ, các quy định rất phức tạp của Việt Nam đối với nhập khẩu thực phẩm sẽ được đơn giản hóa đáng kể, được minh bạch theo FTA mới và sẽ cung cấp một sân chơi bình đẳng cho tất cả các quốc gia thành viên EU. Do đó, sẽ không cần phải ủy quyền nhập khẩu thực phẩm cho từng quốc gia thành viên.
Lợi ích hơn nữa của EVFTA cho các nhà xuất khẩu CH Czech sẽ là kết quả của việc tự do hóa các hợp đồng mua sắm công của chính phủ, một trong những khu vực lợi ích cao nhất tại Việt Nam. Các bên đặt hàng không chỉ là các bộ và các tổ chức nhà nước mà còn là số lượng lớn các doanh nghiệp nhà nước, chiếm hơn 30% GDP của Việt Nam. Chính phủ Việt Nam cam kết cung cấp cho các công ty châu Âu điều kiện giống như các công ty quốc gia trong đấu thầu và đấu thầu nhà nước.
Tin tức tích cực cho các nhà xuất khẩu sản phẩm truyền thống của CH Czech cũng là thỏa thuận bảo hộ về việc chứng nhận xuất xứ địa lý, đảm bảo sự khác biệt rõ ràng giữa các sản phẩm gốc và hàng nhái. Chẳng hạn, đối với những thương hiệu sẽ được bảo hộ như bia “České pivo”, “Budějovické pivo” hay hoa bia “Žatecký chmel”… Việt Nam cũng đồng ý tăng cường các biện pháp ngay tại cửa khẩu để chống buôn bán hàng hóa giả nhãn hiệu hoặc giả mạo chứng nhận xuất xứ địa lý.
Các công ty CH Czech từ lĩnh vực dịch vụ cũng có thể mong đợi các điều kiện tốt hơn tại Việt Nam. Việt Nam sẽ giảm bớt điều kiện cho doanh nhân châu Âu tham gia các lĩnh vực như máy tính, kiến trúc, tài chính, bảo hiểm, bưu chính hoặc dịch vụ bất động sản.
Thỏa thuận bảo hộ đầu tư mới giữa EU và Việt Nam có thể được kỳ vọng sẽ khuyến khích các nhà đầu tư CH Czech tại Việt Nam. Thỏa thuận sẽ cung cấp cho các nhà đầu tư CH Czech sự bảo vệ lớn hơn nhiều so với những gì họ đã được hưởng ở đây cho đến nay. Tranh chấp tiềm năng sẽ được giải quyết bởi các tổ chức của CH Czech thay mặt cho các nhà đầu tư nước này.
Hồng Kỳ
