Nhân dịp tham dự Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) tại Dubai, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 1/12 đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) giữa Việt Nam và Nhóm các Đối tác quốc tế (IPG).
Thủ tướng Chính phủ đề nghị các đối tác quốc tế ưu tiên hợp tác với Việt Nam trên 05 lĩnh vực chuyển đổi, bao gồm phát triển hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ về năng lượng tái tạo, truyền tải và lưu trữ năng lượng, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải khí nhà kính của ngành giao thông vận tải.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh cần cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân; nội lực là cơ bản và quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá; đề cao hợp tác quốc tế, bình đẳng, cùng có lợi.
Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bên liên quan nhanh chóng đạt được thoả thuận để chuyển số tiền cam kết hỗ trợ Việt Nam trị giá 15,5 tỷ USD thành những dự án mang tính đột phá, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam, góp phần bảo đảm tương lai thịnh vượng cho mọi người dân, tăng trưởng kinh tế, tự chủ và an ninh năng lượng của Việt Nam.
Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Khí hậu John Kerry cho biết: “Việc công bố RMP đánh dấu cột mốc quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của Việt Nam và cam kết đẩy nhanh các nỗ lực giảm phát thải và đạt được các mục tiêu đầy tham vọng về khí hậu. Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực quan trọng này nhằm tạo nền tảng và môi trường đầu tư cho một nền kinh tế xanh năng động, công bằng và tương lai sạch cho người dân Việt Nam”.
Theo trang gov.uk của Chính phủ Anh Nhóm các đối tác quốc tế (IPG, bao gồm Anh, Liên minh châu Âu -EU, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Italy, Nhật Bản, Na Uy và Mỹ, do EU và Anh đồng lãnh đạo) đã hoan nghênh và ủng hộ Kế hoạch huy động nguồn lực (RMP) để thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) mà Việt Nam công bố.
Ngày 1/12, tại Hội nghị Thượng đỉnh Hành động khí hậu thế giới COP28 ở Dubai, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chính thức công bố RMP giữa Việt Nam và IPG.
Việc công bố RMP đánh dấu cột mốc quan trọng hướng tới thực hiện thỏa thuận JETP, vốn được Việt Nam và IPG nhất trí vào tháng 12/2022 tại hội nghị thượng đỉnh EU-ASEAN ở Brussels và được nêu trong Tuyên bố chính trị thiết lập JETP. Về bản chất, RMP sẽ là một “tài liệu sống”, được cập nhật thường xuyên song song với quá trình thực thi thỏa thuận.
RMP bao gồm bản đánh giá các khoản đầu tư ưu tiên, giúp Việt Nam thực hiện lộ trình đạt mức phát thải ròng bằng 0 và xác định một loạt hành động chính sách ưu tiên cũng như cải cách quy định nhằm tạo dựng môi trường thuận lợi cho đầu tư, tăng cường năng lượng tái tạo và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
RMP cũng xác định các dự án đầu tư ưu tiên trong các lĩnh vực liên quan đến JETP và gồm các khuôn khổ phân tích và giám sát khía cạnh công bằng của quá trình chuyển đổi năng lượng với mục tiêu cuối cùng là không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi xanh.
Chính phủ Việt Nam và IPG sẽ tiếp tục hợp tác thực hiện RMP. Ban Thư ký JETP và 4 Nhóm công tác (WG) đã được thành lập để tiến hành thực hiện. IPG sẽ hỗ trợ phân tích kỹ thuật để hướng dẫn các hoạt động chính sách và đầu tư trong tương lai nhằm đạt được mục tiêu của JETP. Những nỗ lực này là nhằm giúp thúc đẩy các khoản đầu tư bổ sung vào quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam để đạt được các mục tiêu JETP tại Việt Nam.
Xã hội dân sự cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và chấp nhận các biện pháp cũng như tác động liên quan đến quá trình chuyển đổi năng lượng.
Lãnh đạo một loạt quốc gia, trong đó có Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Canada, Đan Mạch, Italy, Na Uy, Ủy ban châu Âu… đã hoan nghênh tuyên bố RMP của Việt Nam, cho rằng “việc công bố RMP thể hiện vai trò dẫn dắt và cam kết của Việt Nam trong việc mở đường cho một tương lai năng lượng sạch, là bước ngoặt quan trọng trong JETP ở Việt Nam, RMP sẽ mở đường cho nguồn tài chính cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của Việt Nam từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch”…
Các nước đều cam kết “là đối tác giúp Việt Nam thực hiện tiến trình này, tiếp tục hỗ trợ loại bỏ than và sử dụng năng lượng sạch ở Việt Nam, sẵn sàng đóng góp thông qua đầu tư và chia sẻ chuyên môn và kinh nghiệm cho Việt Nam”… Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen xác nhận: “EU tự hào là một phần của JETP và EU cam kết hợp tác với Việt Nam để hỗ trợ những cải cách cần thiết nhằm đẩy nhanh đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo và nền kinh tế xanh”.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz hoan nghênh: “Đức đánh giá cao Việt Nam về các mục tiêu đầy tham vọng về khí hậu và các cam kết tăng cường năng lượng tái tạo vào năm 2030. Đức cam kết cung cấp nguồn tài chính lớn để thực hiện JETP ở Việt Nam. Đức mong muốn được hợp tác chặt chẽ với chính phủ, xã hội dân sự và khu vực tư nhân để đảm bảo quy trình thực hiện minh bạch và công bằng nhằm đạt được các mục tiêu chung”.
Thu Hằng
