Thị trường đa dạng xuất hiện ngày càng nhiều đối thủ cạnh tranh với cá tra Việt cả về số lượng, nguồn cung, giá thành,… như cá tuyết cod, cá minh thái Alaska, cá tuyết hake, cá rô phi,…và trong đó có cả cá lóc Trung Quốc (Chinese snakehead).
Cá lóc và cá tra có những điểm tương đồng về kết cấu, hương vị và ứng dụng ẩm thực khiến cả hai loài cá này trở nên phổ biến trong ẩm thực Trung Quốc. Cả hai loại cá này đều có thịt trắng, chắc, hương vị nhẹ và giàu protein, và có những lợi thế cạnh tranh riêng, phục vụ từng nhu cầu tiêu thụ.
Cá tra Việt Nam là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, chiếm thị phần lớn trên thị trường quốc tế như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, Đông Nam Á. Giá trị xuất khẩu cao nhờ quy mô sản xuất lớn, tiêu chuẩn chất lượng (ASC, BAP, HACCP). Giá trung bình sản phẩm phile cá tra đông lạnh (sản phẩm chính của XK cá tra) là từ 2,5-3 USD/kg.
Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tại Trung Quốc, cá lóc nuôi tại Trung Quốc đang chiếm ưu thế hơn so với cá tra nhập khẩu chủ yếu phục vụ tiêu thụ nội địa và một số thị trường lân cận (Đông Á, Đông Nam Á). Giá trung bình của sản phẩm cá lóc tươi nguyên con là 4-5 USD/kg.
Sản lượng nuôi cá lóc của Trung Quốc dự kiến đạt 800.000 tấn vào năm 2024, trong đó 40% dành cho các cơ sở chế biến và phần còn lại phục vụ thị trường cá sống. Một số doanh nghiệp Trung Quốc hiện đang áp dụng các phương pháp chế biến cá rô phi vào sản xuất cá lóc, nhắm đến thị trường châu Á với các sản phẩm GTGT.
Cá tra Việt Nam có giá thành hợp lý, nguồn cung ổn định, phù hợp với các thị trường lớn. Tuy nhiên giá trị xuất khẩu dễ bị ảnh hưởng bởi rào cản thương mại và biến động thị trường quốc tế. Trong khi đó cá lóc Trung Quốc cũng có thịt thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, cá lóc có giá thành cao, hạn chế về quy mô nuôi và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, phù hợp với thị hiếu nội địa và khu vực.
Tính đến ngày 15/11/2024, Việt Nam vẫn là nguồn cung cá tra số 1 thế giới và Trung Quốc vẫn là điểm đến lớn nhất của xuất khẩu cá tra Việt Nam. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, nửa đầu tháng 11/2024, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt sang Trung Quốc đạt 27 triệu USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế xuất khẩu cá tra sang thị trường này tính đến ngày 15/11/2024 đạt 506 triệu USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm 2023.
Như Trung
