Sau một vài năm nghiệt ngã đối với các nước đang phát triển, với lãi suất tăng nhanh dẫn đến một loạt các vụ vỡ nợ, các nhà đầu tư cho rằng bức tường nợ sắp tới có khả năng vượt qua được.
Theo JPMorgan, các khoản thanh toán nguyên tắc cho trái phiếu chủ quyền châu Âu của các thị trường mới nổi sẽ tăng vọt lên 78,4 tỷ USD vào năm 2024, từ mức 43,6 tỷ USD trong năm nay. Khoản thanh toán dành cho các quốc gia mới nổi được xếp hạng thấp hơn sẽ tăng lên tổng cộng hơn 65 tỷ USD trong năm 2024 và 2025, từ mức chỉ hơn 8 tỷ USD trong năm nay. Các quốc gia sẽ cần tìm tiền mặt để thanh toán hoặc nguồn cho vay mới để tái cấp vốn.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn rất lạc quan. Họ cho rằng việc gần đây Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) chuyển hướng khỏi thắt chặt tiền tệ có thể sẽ giải phóng nhiều tiền mặt hơn cho các tài sản rủi ro hơn, bao gồm cả nợ của các thị trường mới nổi.
Robert Simpson, giám đốc danh mục đầu tư tại Pictet cho biết: “Như những gì chúng ta thấy ngày nay, chúng ta không nhất thiết phải tin rằng sẽ gặp phải một làn sóng vỡ nợ của thị trường Châu Âu”.
TRỞ LẠI THỊ TRƯỜNG
Những mối nguy hiểm rình rập – bao gồm khả năng xảy ra suy thoái kinh tế ở các nước phát triển, sự leo thang của các cuộc chiến tranh đang diễn ra và khả năng trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump – có nghĩa là các nền kinh tế mới nổi sẽ cần phải tăng tốc và cẩn thận với tài chính của mình để vượt qua những thử thách nói trên.
Theo Yvette Babb, giám đốc danh mục đầu tư tại William Blair, phần nhiều các khoản nợ đã được trả trong thời kỳ hoàng kim của năm 2020 hoặc 2021, khi việc cho vay với lãi suất thấp nhất đối với các thị trường mới nổi đã trở thành “một môn thể thao cạnh tranh”.
Babb nói với Reuters: “Rất khó có khả năng quay trở lại thời kỳ đó. Các nước thu nhập thấp không thể dựa vào cùng một mức độ hấp dẫn của thị trường vốn đối với việc phát hành trái phiếu Euro”, và cho biết thêm thị trường trái phiếu đã tăng trưởng khi thị trường toàn cầu bước vào chu kỳ thắt chặt.
Tuy nhiên, sự kết hợp giữa các quốc gia đang cùng có nợ đến hạn đang xoa dịu một số lo ngại đang dấy lên gần đây. Các quốc gia vùng Vịnh như Bahrain, với khoảng 2 tỷ USD nợ sắp đến hạn, phải đối mặt với các kỳ hạn nợ – nhưng lại đang ngập trong tiền mặt với bối cảnh giá dầu và khí đốt tăng cao.
Theo JPMorgan, Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia mà quay trở lại với các chính sách tiền tệ chính thống đã cải thiện triển vọng vay mượn, cũng có khoảng 8 tỷ USD đáo hạn vào năm 2024. Nhưng các nhà đầu tư cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không gặp khó khăn gì giữa kế hoạch phát hành 10 tỷ USD trên thị trường quốc tế và lấy phần còn lại từ trong nước.
Và việc phát hành trái phiếu chính phủ có giới hạn vào năm 2023, trong bối cảnh lãi suất tăng nhanh và thị trường trái phiếu toàn cầu biến động mạnh, sẽ tạo ra điều kiện cho việc cho vay nhiều hơn vào năm tới.
Alexis Taffin de Tilques, người đứng đầu thị trường vốn nợ CEEMEA, của BNP Paribas, cho biết: “Các nhà đầu tư có năng lực, tiền mặt và khả năng thanh khoản”. “Điều đó không chỉ có nghĩa là nhu cầu trên thị trường ngày nay tăng cao mà còn có đủ phạm vi để tiếp tục.”
Frank Gill, nhà phân tích quốc gia của S&P, cho biết việc cắt giảm lãi suất toàn cầu có thể mở lại khả năng tiếp cận thị trường cho nhiều quốc gia, điều này có thể thử thách thị trường vào đầu năm 2024.
CHÂU PHI ĐÓNG CỬA
Tuy vậy, sự kết hợp giữa lãi suất tăng cao và xếp hạng tín dụng thấp sẽ khiến một số quốc gia châu Phi không thể tham gia thị trường trái phiếu quốc tế. Ghana và Zambia vẫn ở tình trạng vỡ nợ, và Ethiopia có vẻ cũng sẽ tiếp tục tình trạng này trong những ngày tới.
Kenya, Tunisia và Ai Cập có khá nhiều kỳ hạn vào năm 2024. Kenya có kế hoạch mua lại tới 1/4 trái phiếu trị giá 2 tỷ USD, đáo hạn vào tháng 6, với sự trợ giúp của các khoản vay từ Ngân hàng Thương mại & Phát triển và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Châu Phi.
Tunisia có thêm 850 triệu USD nữa đến hạn vào tháng 2, trong khi Tổng thống mới tái đắc cử của Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi dự kiến sẽ thực hiện phá giá tiền tệ mạnh, bán thêm tài sản nhà nước và có khả năng tăng vay từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế.
Simpson của Pictet cho biết: “Các quốc gia này cũng có rất nhiều nguồn tài chính đa phương được thông qua. Sự tham gia của các loại tổ chức này sẽ lớn hơn và lâu dài hơn so với trước đây… thị trường sẽ phải tập trung với độ chính xác cao về cách mọi thứ phát triển ở các quốc gia này.”
Nhu cầu nắm giữ khoản nợ bằng tiền mặt của thị trường mới nổi, thay vì trái phiếu Kho bạc Mỹ siêu an toàn, đã giảm xuống mức thấp tới 386 điểm cơ bản trong tuần này, mức thấp nhất kể từ tháng 2 năm 2022.
Sức mạnh của đồng đô la Mỹ cũng đang yếu đi và dự kiến sẽ tiếp tục giảm vào năm 2024 nếu Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất. Đồng đô la Mỹ yếu hơn khiến nợ ngoại tệ trở nên dễ quản lý hơn đối với các thị trường mới nổi.
Tuy nhiên, một chuỗi rủi ro vẫn rình rập. Chẳng hạn như việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng có thể khiến các nhà đầu tư chạy trốn đến những nơi trú ẩn an toàn, thúc đẩy đồng đô la Mỹ và gây tổn hại cho các thị trường mới nổi.
Theo một nhân viên ngân hàng: “Mọi thứ đã tốt hơn nhưng chúng ta vẫn đang sống trong một thế giới có lãi suất cao và không chắc chắn. Các nguyên tắc cơ bản vẫn còn rất khó khăn, rất thách thức và tỷ lệ lãi suất vẫn rất cao”./,
Theo Reuters
Mai Phượng (dịch)
