Một báo cáo mới đây của Tập đoàn tư vấn McKinsey có trụ sở tại Mỹ cho rằng, thế hệ Z đang gia nhập lực lượng lao động, và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp phải có kế hoạch khai thác các tài năng của làn sóng mới này, cũng như thu hút sự quan tâm của họ.
Theo tờ ASEAN Post, Thế hệ Z (Gen Z) là nhóm người sinh từ năm 1995 đến năm 2010 và hiện đang ở độ tuổi từ 9 đến 24 tuổi.
Trong khi đó, một báo cáo có tiêu đề “Làm thế nào để tương tác với Thế hệ Z ở Việt Nam” của hãng nghiên cứu Nielsen cho biết Thế hệ Z sẽ chiếm 25% lực lượng lao động của Việt Nam vào năm 2025. Nghiên cứu mô tả Thế hệ Z của Việt Nam là nhóm người theo chủ nghĩa đa văn hóa và quan tâm đến các vấn đề xã hội khác nhau gồm trách nhiệm xã hội, các vấn đề môi trường và bình đẳng giới. Thế hệ Z của Việt Nam thể hiện sự quan tâm của mình thông qua việc lựa chọn các thương hiệu, trong đó 50% ưu tiên các thương hiệu phản ánh giá trị và văn hóa Việt Nam.
Mặc dù còn trẻ song Thế hệ Z luôn thận trọng và muốn tìm kiếm những lựa chọn nghề nghiệp hợp lý được đúc kết từ thực tế. Adecco Việt Nam – đơn vị hàng đầu về tuyển dụng và nhân sự – đã công bố báo cáo năm 2019 với tiêu đề “Lựa chọn nghề nghiệp & khảo sát động lực”, trong đó tập trung vào các khía cạnh quan trọng ảnh hưởng đến các nhân tài Việt Nam. Báo cáo tiết lộ rằng khi chọn một công việc, ưu tiên hàng đầu của Thế hệ Z là “tiền lương và lợi ích tài chính”, tiếp đó là “sự công nhận về trình độ chuyên môn” và “sự hài lòng trong công việc”.
Cuộc khảo sát cho thấy 48% người thuộc Thế hệ Z tìm hiểu về lựa chọn nghề nghiệp thông qua mạng xã hội thay vì thông qua trường học hoặc đại học (19%). Con số này cho thấy thái độ của Thế hệ Z đối với công nghệ khi họ chưa bao giờ biết đến một thế giới không có điện thoại thông minh và mạng xã hội.
Theo một bài báo của tạp chí Forbes có tiêu đề “Hiểu về Thế hệ Z của Việt Nam”, Thế hệ Z của quốc gia Đông Nam Á này sử dụng trung bình 2,77 nền tảng mạng xã hội mỗi tuần. Tuy nhiên, nhóm này ít quan tâm đến việc chia sẻ công khai cuộc sống của họ trên mạng xã hội để phòng ngừa hậu quả. Thay vào đó, họ thích sử dụng các nền tảng mạng xã hội ẩn danh như Snapchat.
Ngoài ra, nghiên cứu của Dell Technologies trong một báo cáo có tiêu đề “Thế hệ Z: Tương lai đã đến” tiết lộ rằng mặc dù tìm kiếm động lực tiền bạc và an toàn công việc, nhưng Thế hệ Z ít quan tâm đến việc thăng chức và quan tâm nhiều hơn đến việc hỗ trợ sự phát triển và thành công của công ty họ. Báo cáo cũng cho thấy 43% Thế hệ Z của Việt Nam muốn làm việc trong các tổ chức có trách nhiệm với xã hội và môi trường”.
Sự tiến bộ của công nghệ và những thay đổi nhanh chóng của thị trường lao động đã thúc đẩy giới trẻ nâng cao kỹ năng của mình, nếu không sẽ có nguy cơ bị tụt hậu. Theo một nghiên cứu năm 2019 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), 69,3% thanh niên Việt Nam nói rằng “trình độ học vấn và kỹ năng hiện tại của họ sẽ cần được cập nhật liên tục”.
Andree Mangels, Tổng giám đốc Adecco Malaysia và Việt Nam, nói rằng Thế hệ Z của Việt Nam là những người chủ động. Họ bắt đầu tìm kiếm cơ hội thực tập ngay trong năm đầu đại học và không ngần ngại mở rộng mạng lưới của mình thông qua các sự kiện. Dù vậy, các kỹ năng của họ vẫn còn hàn lâm, cần được đào tạo thêm, đặc biệt là các kỹ năng mềm.
Để đáp ứng nhu cầu thị trường, các trường dạy nghề ở Việt Nam đã được yêu cầu đưa đào tạo kỹ năng mềm vào chương trình giảng dạy. Kỹ năng mềm bao gồm nhiều kỹ năng, trong đó có kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện. Ngoài giáo dục chính quy, ít nhất 49% Thế hệ Z của Việt Nam cảm thấy rằng các nguồn đào tạo hiệu quả đến từ các chương trình thực tập, tiếp theo là câu lạc bộ sinh viên (41%) và công việc bán thời gian (35%).
Thảo Nguyên, chuyên gia tư vấn tuyển dụng của Adecco Việt Nam, cho biết: “Thực tập là khóa học tốt nhất, không chỉ để phát triển kỹ năng mà còn nâng cao kiến thức chuyên ngành và công việc tương lai, từ đó xác định rõ công việc phù hợp và định hướng nghề nghiệp của mình”.
Các công ty cũng đang tham gia vào việc phát triển nhân tài ở bậc đại học. Tập đoàn Boeing và Quỹ châu Á đã công bố chương trình đào tạo nghề kéo dài một năm cho các thanh niên có hoàn cảnh khó khăn tại Hà Nội và Hải Dương, tập trung vào việc phát triển kỹ năng công nghệ thông tin thực hành. Dự án sẽ cung cấp cho các đối tượng thanh niên nhiều cơ hội tốt hơn để tìm được việc làm ổn định và an toàn trong các lĩnh vực có nhu cầu cao.
Là một phần của chương trình, thanh niên sẽ được đào tạo kỹ năng nghề bên cạnh việc hướng dẫn thực hành bằng tiếng Anh, hiểu biết về tài chính, khả năng sẵn sàng làm việc và đào tạo tại chỗ. Ông Skip Boyce, Chủ tịch Boeing khu vực Đông Nam Á cho biết, thanh niên Việt Nam chiếm một tỷ lệ đáng kể trong lực lượng lao động của đất nước và nói thêm rằng những thanh niên này ở Việt Nam phải có đủ kỹ năng để đáp ứng thị trường lao động đang thay đổi.
Hữu Chiến
