Trong những tuần gần đây, phía chính quyền Mỹ có những nỗ lực nhằm sớm đạt được thỏa thuận về nguyên tắc của NAFTA sửa đổi. Cụ thể, phát biểu ngày 12/4, Trưởng Đại diện thương mại Mỹ Lighthizer đã rút lại yêu cầu 85% tỷ lệ nội địa khu vực với ngành ô tô xuống còn 75%, đồng thời giảm số lượng hạng mục phụ tùng xe bị áp tỷ lệ nội địa hóa này từ 5 xuống còn 3 (các hạng mục này được xếp theo tầm quan trọng của sản phẩm đối với một chiếc xe; trong đó với hạng mục phụ tùng xe quan trọng nhất, tỷ lệ nội địa hóa 75%; tỷ lệ nội địa hóa đối với mạng mục thứ 2 là 70% và hàng mục thứ 3 là 65%); các thiết bị phụ tùng xe hơi trong các hạng mục khác sẽ tuân thủ các quy định hiện hành của NAFTA. Đề xuất này đã được phía Mỹ nêu với Trưởng đoàn đàm phán của Canada và Mehico tại vòng đàm phán không chính thức thứ 8 tại Washington DC tuần trước.
Các hiệp hội sản xuất xe hơi của Canada đã ngoan nghênh việc điều chỉnh lại yêu cầu về xe hơi của phía Mỹ, cho rằng đây là một “bước tiến tới sự cân bằng hơn”. Giới phân tích cho rằng đề xuất mới này của USTR “đặc biệt tốt” cho các nhà sản xuất xe hơi lớn của Mỹ do có thể đáp ứng tất cả các tiêu chí đặt ra. Ngày 14/3 trong điện đàm với TTg Canada Justin Trudeau, TThg Trump đã kêu gọi nhanh chóng hoàn tất các cuộc tái đàm phán NAFTA.
Bên lề Hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ tại Lima, Peru, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence bày tỏ lạc quan về triển vọng kết thúc đàm phán sửa đổi Hiệp định NAFTA. Mỹ đã dự kiến thúc đẩy đàm phán NAFTA tại cuộc họp Bộ trưởng 3 nước Mỹ, Canada, Mehico bên lề Hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ tại Lima, Peru tuần trước. Tuy nhiên vào phút chót, Trưởng USTR Lighthizer hủy chuyến đi do “thay đổi kế hoạch” và thay vào đó là cuộc gặp giữa Trưởng đoàn đàm phán 3 nước vào ngày 19-20/4 tại Washington DC.
– Trong khi đó tại Quốc hội, ngày 17/4, nhiều nghị sỹ Đảng Dân chủ trong Ủy ban Chính sách và Tài chính của Hạ viện đã kêu gọi tổ chức điều trần về việc kết thúc đàm phán lại NAFTA. Còn các Thượng nghị sỹ Florida, Bill Nelson (DC) và Marco Rubio (CH), kêu gọi Ủy ban Tài chính Thượng viện ủng hộ đề xuất của Đại diện thương mại Mỹ trong đàm phán NAFTA, đó là cho phép những người sản xuất nông nghiệp theo mùa vụ tham gia tiến hành các vụ kiện chống phá giá và chống trợ cấp; cho dù số người này chưa đủ đại diện cho 50% ngành sản xuất trong nước theo luật phòng vệ thương mại của Mỹ.
– Về thời điểm kết thúc đàm phán NAFTA, hiện cả Mỹ và Mehico đang muốn hoàn tất đàm phán NAFTA và ký thỏa thuận về nguyên tắc vào tuần đầu của tháng 5/2018, có thông tin cho rằng 1/5/2018, vừa thời hạn Mỹ miễn thuế nhập khẩu nhôm, thép từ Canada và Mexico.
Theo một số nguồn tin, tuần qua Đại diện thương mại Lighthizer đã gọi điện đến nhiều nghị sỹ Quốc hội để vận động ủng hộ nỗ lực của chính quyền muốn kết thúc đàm phán NAFTA trong 03 tuần tới.
Trong khi đó, Bộ Trưởng Kinh tế Mehico Ildefonso Guajardo trong phát biểu ngày 9/4/2018 cho rằng “khả năng cao, tới 80%” là có thể đạt được thỏa thuận như vậy trong tuần đầu của tháng 5/2018. Việc gói lại đàm phán vào thời điểm tuần đầu tháng 5/2018 cũng là thời hạn để phía Mỹ trình thỏa thuận lên Quốc hội bỏ phiếu cũng như trước khi Mehico bước vào bầu cử Tổng thống vào 1/7/2018. Tuy nhiên việc hoàn tất đàm phán vào thời điểm này hay không còn phụ thuộc vào Canada, nước vừa ký CPTPP, và muốn có thêm các nhượng bộ trong đàm phán NAFTA./.
(ĐSQVN tại Hoa Kỳ)
