Theo Reuters ngày 10/4/2018, nhằm phá vỡ bế tắc trong đàm phán NAFTA, Washington đề xuất hoạt động sản xuất ôtô nên được đưa về những khu vực có mức lương cao trong các nước Bắc Mỹ, một phần nhằm thúc đẩy sản xuất động cơ ở Mỹ. Các quan chức Mexico (đại diện là Tổng Giám đốc Tập đoàn công nghiệp ôtô AMIA Fausto Cuevas) nói phía Mỹ kiến nghị 40% hoạt động sản xuất ôtô phải diễn ra ở những vùng mà công nhân được trả lương trong khoảng 16-19 USD mỗi giờ. Thứ trưởng Kinh tế Juan Carlos Baker cho biết: “Mỹ đưa ra một gói sản phẩm mà họ quan tâm. Họ muốn động cơ, bộ phận mang lại nhiều lợi nhuận nhất của ôtô, được sản xuất ở Mỹ”. Bộ trưởng Kinh tế Ildefonso Guajardo cho rằng: “Mỹ vẫn đang thay đổi những đề xuất của họ, tốt nhất là nên chờ đợi, và sau đó sẽ đưa ra phản nghị”. Còn Juan Pablo Castanon, người đại diện lợi ích của khu vực tư nhân Mexico thì khẳng định, đề xuất mới nhất của Mỹ bao quát “toàn bộ chuỗi giá trị” ngành ôtô và khẳng định “cần làm rõ nhiều điểm để có thể đánh giá tổng thể đề xuất”. Mexico đang chờ đợi sự khẳng định chắc chắn hơn từ phía Mỹ trước khi đưa ra câu trả lời.
Phía Mỹ sẽ đưa ra các chi tiết thêm về vấn đề này. Thượng nghị sĩ Pat Roberts, Chủ tịch Ủy ban Nông nghiệp Thượng viện Mỹ, cho biết sau khi trao đổi với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer ngày 9/4, Lighthizer lạc quan khẳng định “NAFTA mới đã thỏa thuận được 80%” và “sẽ được hoàn tất trong vài tuần tới”. Có thể thấy, các nhà đàm phán NAFTA mới mong muốn đạt được một thỏa thuận vào tháng 5 này để Quốc hội Mỹ có thời gian thảo luận về Hiệp định này; nếu không kịp, việc thay đổi các thành viên Quốc hội Mỹ sau kỳ bầu cử vào tháng 11 có thể ảnh hưởng đến việc xem xét Hiệp định này.
Việc đàm phán lại NAFTA, hiệp định điều chỉnh khoảng 1,2 nghìn tỷ USD trao đổi thương mại hàng năm giữa Mỹ, Canada và Mexico bắt đầu từ năm ngoái, sau khi Tổng thống D. Trump lên nắm quyền đe dọa sẽ rút Mỹ khỏi NAFTA (ký năm 1994) nếu không được điều chỉnh lại để có lợi hơn cho Mỹ. Các nhà đàm phán của Mỹ muốn tăng yêu cầu hàm lượng sản xuất trong khu vực lên 85% so với mức 62,5% hiện tại để ôtô có đủ điều kiện bán ở thị trường phi thuế quan Bắc Mỹ. Họ cũng đang tìm cách đề xuất các nhóm phụ kiện và các thành phần của ôtô với các tiêu chuẩn khác nhau. Nhóm thứ nhất (bao gồm 7 bộ phận cốt lõi trong đó có bộ truyền động, động cơ, trục xe) cần tuân thủ quy định hàm lượng 85%. Các nhóm khác có yêu cầu hàm lượng 75%, 70% và 60% nhưng tuân thủ các yêu mới chặt chẽ và khó thực thi hơn. Dự kiến thời kỳ chuyển tiếp để thực thi những yêu cầu mới là 5 – 15 năm.
(TLSQVN tại Houston)
