Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) đang lên kế hoạch xây dựng lộ trình gỡ bỏ các rào cản nội khối và những hạn chế khác. Tuy nhiên, trong tương lai gần, EAEU chưa thể giải quyết vấn đề này một cách triệt để như mục tiêu mà các quốc gia thành viên đề ra.
Tiến tới Nguyên tắc “4 tự do”
Một trong những vấn đề then chốt mà chương trình nghị sự của Hội đồng Liên chính phủ EAEU đề cập vào ngày 14/8 vừa qua tại thủ đô Astana của Kazakhstan là việc loại bỏ các rào cản nội khối và những hạn chế khác đang cản trở việc thực thi nguyên tắc “4 tự do” đã đề ra là tự do vận chuyển hàng hoá, dịch vụ tự do, tự do vốn và lao động tự do.
Trên thực tế, dù EAEU đã nghiên cứu và thực hiện theo hướng này từ lâu nhưng để giải quyết được các vấn đề về rào cản và giới hạn nội khối một cách triệt để thì vẫn chưa thực hiện được. Có một vài lý do nhạy cảm khiến con đường gỡ bỏ các giới hạn này sẽ còn kéo dài.
Gỡ bỏ các giới hạn là vấn đề trọng tâm của khối, từ lâu đã thu hút sự quan tâm của lãnh đạo các cơ quan thuộc EAEU. Vì vậy, tại một cuộc họp của EAEU hồi tháng 5 tại Kazan, các bên cũng đã ký kết bản kế hoạch hành động nhằm gỡ bỏ các hạn chế thương mại nội khối. Tại cuộc họp này, Thủ tướng Belarus Kobyakov từng tuyên bố: “Trên thực tế chúng tôi đã xác định được các hạn chế hiện nay để đến cuối năm 2017 có thể nhận được các kết quả nhất định trong việc loại bỏ chúng”. Tuy nhiên, cuối cùng vấn đề này lại trở nên phức tạp và khó khăn hơn so với dự kiến ban đầu.
Những kết quả đầu tiên
Kết quả đạt được tại cuộc họp Hội đồng liên chính phủ EAEU gần đây nhất, đại diện các quốc gia thành viên đã đồng lòng đưa ra quyết tâm xây dựng lộ trình gỡ bỏ tất cả các giới hạn trong hợp tác thương mại nội khối cho tới trước khi diễn ra kỳ họp tiếp theo. Thủ tướng Belarus Andrey Kobyakov kỳ vọng: “Cho tới kỳ họp liên chính phủ tiếp theo, hy vọng EAEU sẽ đưa ra được lộ trình đầu tiên (giai đoạn 2017-2018), trong đó cần phải xác định rõ mục tiêu cơ bản là gỡ bỏ hoàn toàn các giới hạn kinh tế trong hợp tác thương mại”.
Nhưng việc hiện thực hóa các mục tiêu luôn là một quá trình khó khăn. Tháng 4/2017, EAEU mới soạn thảo xong báo cáo chuyên ngành mang tên “Rào cản và các giới hạn của Hội đồng kinh tế Á-Âu”, hay còn được gọi là “Sách trắng” của EAEU. Tuy nhiên, Hội đồng EAEU đã thông báo về dự định soạn thảo tài liệu này từ hồi tháng 7/2016, còn nhiệm vụ gỡ bỏ các rào cản thương mại đã được lãnh đạo các quốc gia trong liên minh nhắc tới nhiều lần trong vài năm trở lại đây.
Tại thời điểm thông qua quyết định soạn thảo “Sách trắng” nói trên, Hội đồng kinh tế Á-Âu đã gỡ bỏ được 81 hạn chế. Tuy nhiên, đến nay, trong giao lưu kinh tế trong EAEU vẫn còn khoảng 450 hạn chế khác chưa thể giải quyết được.
Theo đánh giá của các nhà biên soạn Sách trắng, việc loại bỏ các rào cản nội khối có thể mang lại cho các quốc gia trong EAEU những hiệu quả kinh tế đáng kể. Có lẽ Belarus sẽ là quốc gia “mong đợi nhiều nhất” lộ trình này bởi điều đó sẽ giúp GDP của nước này tăng thêm 2,8%, đạt mức 7,3%. Tăng trưởng GDP của Kazakhstan hiện đang là 0,7% và nhờ việc gỡ bỏ các rào cản này có thể tăng lên mức 1,3%. Các con số tương tự đối với Nga là từ 0,2% lên 0,5%.
Có thể nói những hoạt động hướng tới gỡ bỏ các rào cản nội khối đã và đang được tiến hành liên tục trong EAEU. Đây cũng là lý do vào ngày 13/7 vừa qua tại trụ sở của Hội đồng Kinh tế Á-Âu ở Moscow (Nga) đã diễn ra phiên họp thảo luận về “3 giới hạn”: vấn đề công nhận giấy phép lái xe quốc gia trong lãnh thổ các nước thành viên EAEU, chữ ký kỹ thuật số và xác định các điểm kiểm tra đối với vận tải đường bộ quốc tế.
Chu Văn (theo Eaeunion)
