Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã bắt đầu một cuộc điều tra thương mại nhằm vào các loại chip đời cũ từ Trung Quốc, với khả năng dẫn đến việc áp thêm thuế quan lên những sản phẩm chip này. Động thái này có thể mở đường cho chính quyền Trump áp dụng mức thuế 60% mà ông từng đe dọa đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ.
Ngày 23/12/2023, Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai cho biết cuộc điều tra này nhằm bảo vệ các nhà sản xuất bán dẫn Mỹ cũng như các quốc gia khác khỏi sự gia tăng nguồn cung chip của Trung Quốc, vốn được Chính phủ Bắc Kinh hỗ trợ mạnh mẽ.
Cuộc điều tra, được thực hiện theo “Mục 301” của Luật Thương mại Mỹ, dự kiến sẽ chuyển giao cho chính quyền Trump vào tháng 1. Đây là phần trong chiến lược rộng hơn của chính quyền Biden để tăng cường bảo vệ các ngành công nghiệp Mỹ khỏi sự cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc, bao gồm việc áp thuế 50% lên các loại chip Trung Quốc từ tháng 1/2025.
Chip thế hệ cũ, còn gọi là chip truyền thông, sử dụng quy trình sản xuất đã lỗi thời từ hơn một thập kỷ trước, và hiện chủ yếu được dùng trong các ứng dụng ít phức tạp hơn so với các chip hiện đại cho AI hay bộ vi xử lý. Bộ Thương mại Mỹ đã chỉ ra rằng khoảng hai phần ba sản phẩm của Mỹ sử dụng loại chip này, và gần một nửa các công ty Mỹ không biết rõ nguồn gốc của chip mà họ sử dụng, trong đó có cả một số công ty trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Trước động thái của Washington, Bộ Thương mại Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng cuộc điều tra của Mỹ là hành động bảo hộ và sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng chip toàn cầu. Trung Quốc tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi của mình.
Katherine Tai cho biết, Mỹ đã tìm thấy bằng chứng cho thấy Trung Quốc đang cố gắng thống trị ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, bằng cách mở rộng công suất sản xuất và cung cấp chip giá thấp. Chính điều này có thể gây tổn hại đến cạnh tranh lành mạnh trong ngành công nghiệp toàn cầu.
Cuộc điều tra sẽ bắt đầu tiếp nhận ý kiến công chúng vào ngày 6/1 và sẽ tổ chức cuộc điều trần công khai vào tháng 3. Dự kiến cuộc điều tra sẽ kéo dài trong một năm.
Cuộc điều tra này được thực hiện theo “Mục 301” của Luật Thương mại Mỹ 1974, quy định về hành vi thương mại không công bằng, chính là cơ sở mà Donald Trump đã dùng để áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc vào các năm 2018 và 2019, gây ra một cuộc chiến thương mại kéo dài với Bắc Kinh.
Hội đồng Công nghiệp Công nghệ Thông tin (ITIC), một tổ chức đại diện cho ngành công nghệ Mỹ, đã cảnh báo rằng cuộc điều tra có thể tạo ra tác động phức tạp và sâu rộng đối với nền kinh tế và chuỗi cung ứng toàn cầu. Họ kêu gọi chính quyền Mỹ tiến hành cuộc điều tra một cách khách quan và hợp tác.
Ngoài việc kiểm tra tác động của các sản phẩm chip nhập khẩu, cuộc điều tra này còn đánh giá việc sử dụng các chip Trung Quốc trong các linh kiện đầu ra và hàng hóa cho các ngành công nghiệp quan trọng như quốc phòng, ô tô và thiết bị y tế.
Cuộc điều tra cũng sẽ nhắm đến việc sản xuất chất nền và tấm bán dẫn của Trung Quốc dùng trong quá trình sản xuất chip. Sau khi đại dịch Covid-19 làm gián đoạn nguồn cung chip toàn cầu và ảnh hưởng đến sản xuất ô tô và thiết bị y tế, Mỹ đã bắt đầu xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn riêng của mình, với các khoản trợ cấp trị giá 52,7 tỷ USD để hỗ trợ sản xuất chip, nghiên cứu và phát triển nguồn lao động ngành chip.
