Biến đổi khí hậu không biên giới
Các rủi ro từ biến đổi khí hậu vượt qua mọi biên giới quốc gia. Theo chỉ số Rủi ro Khí hậu Toàn cầu mới nhất, ba quốc gia ASEAN — Myanmar, Philippines và Thái Lan — nằm trong số 10 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ các sự kiện thời tiết cực đoan kể từ năm 2000. Với đường bờ biển dài, ASEAN cũng đối mặt với nhiều rủi ro hơn. Các thành phố lớn và trung tâm kinh tế trong khu vực đã phải đối mặt với các trận lụt nghiêm trọng do mực nước biển dâng cao.
Biến đổi khí hậu cũng đã gây ra thiệt hại lớn cho các ngành nông nghiệp và thủy sản, đe dọa an ninh lương thực. Những tác động này dự kiến sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn — một báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á cho biết biến đổi khí hậu sẽ làm giảm GDP của ASEAN tới 11% nếu tình trạng hiện tại không được giải quyết.
Với nhiều quốc gia phát triển nhanh, ASEAN cũng góp phần vào sự gia tăng khí thải nhà kính toàn cầu. Các quốc gia ASEAN đã cam kết giảm phát thải, đồng thời đầu tư vào các biện pháp thích ứng và giảm thiểu biến đổi khí hậu. ASEAN đã liên tục đưa ra các tuyên bố chung khu vực trong các tháng trước khi diễn ra COP29, nơi họ trình bày các quan điểm và yêu cầu liên quan đến khí hậu.
ASEAN thúc đẩy nỗ lực chung trong đối phó với biến đổi khí hậu
ASEAN cũng đang tiến hành các bước đi vững chắc trong việc thực hiện các nỗ lực khu vực đồng bộ với các chương trình chung để giải quyết các vấn đề khí hậu. Tuy nhiên, việc tham gia tích cực hơn tại các hội nghị COP trong tương lai là cần thiết để truyền tải rõ ràng các chiến lược khí hậu của khu vực này. Một nền tảng chung cũng có thể hỗ trợ các quốc gia ASEAN với nguồn lực và nhân sự hạn chế.
Với tư cách là một tổ chức liên chính phủ (IGO) được công nhận tại UNFCCC, ASEAN có thể hỗ trợ các thành viên của mình trong các cuộc đàm phán đồng thời tham gia với các bên liên quan khác. Tình trạng IGO đã đăng ký của ASEAN giúp khu vực này có thể nâng cao các mối quan tâm khu vực và thúc đẩy các chính sách khí hậu.
ASEAN cũng có thể nâng cao nhận thức về những kinh nghiệm của khu vực và huy động sự hỗ trợ cho các nỗ lực khu vực thông qua các cuộc họp báo, hội thảo, sự kiện bên lề và triển lãm. ASEAN có thể tận dụng ảnh hưởng của mình để vận động cho các lập trường chung, như tăng cường khả năng tiếp cận tài chính khí hậu, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ xây dựng năng lực. Việc nâng cao nhận thức toàn cầu về mục tiêu của ASEAN rất quan trọng để xây dựng sự đoàn kết quốc tế cho các mục tiêu môi trường và kinh tế của khu vực.
Tăng cường vai trò của ASEAN tại COP
ASEAN có thể tận dụng vai trò của mình để vận động cho các vấn đề chung, qua đó tăng cường sự hỗ trợ toàn cầu cho các vấn đề và mục tiêu môi trường của các quốc gia thành viên. Bằng cách trình bày một mặt trận thống nhất, ASEAN có thể làm nổi bật các vấn đề của các quốc gia thành viên và gia tăng sự chú ý toàn cầu đối với những thách thức khí hậu mà các quốc gia này phải đối mặt.
Sức mạnh tập thể của ASEAN thể hiện qua sự tham gia của khu vực này như một IGO được công nhận, sử dụng chiến lược “ngoại giao mềm”. Trong khi một số quốc gia ASEAN có thể tổ chức các gian hàng quốc gia tại các hội nghị COP, một gian hàng ASEAN riêng sẽ là một nền tảng quan trọng cho các quốc gia còn lại. Điều này sẽ tối ưu hóa cả kinh nghiệm và quan điểm của khu vực và các quốc gia thành viên, tạo ra cơ hội bình đẳng cho tất cả các quốc gia ASEAN.
Các thực thể khu vực khác — Liên minh Châu Âu, Liên minh Châu Phi và Cộng đồng Caribê — đã nhanh chóng tận dụng vị thế của mình tại các hội nghị COP. Họ đã tiếp tục vận động mạnh mẽ tại một số sự kiện quan trọng tại COP29 với thông điệp phối hợp. Với việc ASEAN có một chức vụ chủ tịch luân phiên, việc có một chủ tịch cụ thể cho phép khu vực này giao tiếp hiệu quả hơn về các mục tiêu biến đổi khí hậu và cung cấp một nền tảng cho quốc gia chủ tịch lên kế hoạch tập trung vào một vấn đề cụ thể.
ASEAN Pavilion tại các hội nghị COP
Bằng cách tạo ra một nền tảng khu vực thống nhất, Trung tâm Sinh học ASEAN đã cố gắng tổ chức Gian hàng ASEAN (ASEAN Pavilion) đầu tiên tại COP16 của Công ước Đa dạng Sinh học (CBD). ASEAN có thể theo đuổi hướng đi này tại các hội nghị COP trong tương lai.
Một Gian hàng ASEAN cũng có thể là một trung tâm kết nối và là “trụ sở chính” thực tế cho các bên liên quan từ các quốc gia thành viên. Tại đây, các quốc gia có thể phối hợp các lập trường chung, chia sẻ chuyên môn và các thực tiễn tốt nhất, huy động các quan hệ đối tác trong tương lai và thực hiện các hoạt động kết nối khu vực và quốc tế. Gian hàng này cũng có thể trưng bày cả những tiến bộ đã đạt được như một khu vực và các quan hệ đối tác đầy tham vọng với các quốc gia ngoài ASEAN, như Quỹ Chuyển đổi Xanh ASEAN–Vương quốc Anh.
Với Gian hàng ASEAN tại các diễn đàn khí hậu quốc tế trong tương lai, các quốc gia thành viên ASEAN sẽ có nhiều cơ hội hơn để khám phá các vấn đề chung, xác định ưu tiên và làm nổi bật các mối quan tâm của khu vực. Các chương trình nghị sự khu vực quan trọng có thể được nhấn mạnh, như mục tiêu tài chính khí hậu mới dự kiến và việc thực hiện Điều 6 của Thỏa thuận Paris về hợp tác tự nguyện.
Tăng cường vai trò lãnh đạo ASEAN trong các hội nghị COP
Sự tham gia mạnh mẽ tại các hội nghị COP cho phép ASEAN và các quốc gia thành viên trở thành những người chơi quan trọng trong các diễn đàn về biến đổi khí hậu. Bằng cách khai thác vai trò của mình như một IGO được công nhận và tối đa hóa các cơ hội mà vai trò này mang lại, ASEAN sẽ có thể tăng cường hiệu quả của các sáng kiến khí hậu hiện tại. ASEAN sẽ có thể nhận được nhiều hướng dẫn kỹ thuật, quan hệ đối tác và tài nguyên hơn.
Sự hỗ trợ chính trị liên tục từ các nhà lãnh đạo toàn cầu cũng sẽ tạo ra sức mạnh cho ASEAN, dẫn đến các chính sách khí hậu mạnh mẽ hơn. Trong tương lai, các nhà lãnh đạo các quốc gia ASEAN nên tận dụng tối đa tinh thần đoàn kết này, sử dụng các hội nghị COP để giới thiệu các sáng kiến khu vực vì một tương lai bền vững và kiên cường hơn./
