Lạm phát ở Mỹ hiện nay đã giảm mạnh từ mức cao nhất hơn 4 thập kỷ thiết lập vào năm ngoái, nên khả năng Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất trong năm tới là cao.
Trong cuộc họp chính sách tiền tệ cuối cùng của Fed trong năm 2023 diễn ra vào ngày thứ Ba và thứ Tư tuần này, Fed sẽ cập nhật dự báo kinh tế, trong đó có dự báo lãi suất “dot plot”. Trong “dot plot”, từng thành viên trong Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) – bộ phận ra quyết sách trong Fed – sẽ đưa ra dự báo của mình về số lần điều chỉnh và mức thay đổi của lãi suất. Giới chuyên gia kinh tế cho rằng dự báo mà các quan chức Fed đưa ra về số lần cắt giảm lãi suất trong năm 2024 sẽ không nhiều như những gì mà thị trường đang kỳ vọng.
HAI LÝ DO CÓ THỂ KHIẾN FED GIẢM LÃI SUẤT
Nếu Fed hạ lãi suất vì lạm phát giảm, đó là tin tốt cho nền kinh tế và nhà đầu tư. Việc Fed xoay trục vì một lý do như vậy đồng nghĩa Fed đang tiến tới đạt mục tiêu đưa nền kinh tế “hạ cánh mềm” – kịch bản mà ở đó lạm phát giảm về mức trước đại dịch nhưng không khiến nền kinh tế rơi vào suy thoái.
Nhưng nếu Fed giảm lãi suất vì tình trạng của nền kinh tế xấu đi nhanh chóng hoặc có nguy cơ xuất hiện một cuộc suy thoái kinh tế, đó sẽ là một câu chuyện hoàn toàn khác. Trong trường hợp Fed phải hạ lãi suất vì lý do như vậy, đó sẽ là tín hiệu cho thấy tỷ lệ thất nghiệp trong nền kinh tế Mỹ sắp tăng lên đáng kể và lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ giảm sút vì nhu cầu suy yếu.
“Mọi người muốn Fed giảm lãi suất vì nền kinh tế hạ nhiệt và lạm phát hạ nhiệt, chứ không phải vì nền kinh tế rơi vào suy thoái”, nhà kinh tế trưởng Diane Swonk của KPMG LLP nhận định.
Động cơ của việc Fed giảm lãi suất cũng có vai trò quyết định số lần cắt giảm trong năm tới. Nếu nền kinh tế rơi vào suy thoái hoặc có nguy cơ suy thoái, Fed có thể sẽ hạ lãi suất nhanh và nhiều – theo giới chuyên gia kinh tế. Ngược lại, nếu nền kinh tế không sụt tốc mạnh, Fed sẽ chỉ cắt giảm lãi suất chậm và ít.
Tổng thống Mỹ Joe Biden có nhiều lợi ích trong việc Chủ tịch Fed Jerome quản lý việc xoay trục chính sách tiền tệ như thế nào. Hiện tại, do chi phí sinh hoạt tăng cao, cử tri Mỹ không dành cho ông Biden đánh giá cao về cách ông vận hành nền kinh tế, dẫn tới việc nhà lãnh đạo đến từ Đảng Dân chủ đối mặt với thử thách không nhỏ khi tái tranh cử vào tháng 11/2024. Thách thức đối với ông Biden sẽ càng lớn hơn nếu nền kinh tế rơi vào suy thoái.
Số liệu mới nhất về kinh tế Mỹ – bản báo cáo việc làm tháng 11 được Bộ Lao động nước này công bố vào hôm thứ Sáu tuần trước – không cho thấy dấu hiệu của suy thoái. Tỷ lệ thất nghiệp tháng 11 giảm còn 3,7% từ mức 3,9% của tháng 10. Số lượng công việc mới cùng tăng mạnh hơn so với dự báo.
FED SẼ GIẢM LÃI SUẤT MẤY LẦN VÀ BAO NHIÊU?
Sau báo cáo này, thị trường đã giảm các đặt cược liên quan đến việc Fed giảm lãi suất. Trong đó, khả năng Fed giảm lãi suất vào tháng 3 giảm còn dưới 50% từ hơn 60%. Tổng mức giảm lãi suất trong cả năm 2024 được cho là vào khoảng 1 điểm phần trăm, từ mức 1,25 điểm phần trăm trong 5 lần cắt giảm như dự báo trước đó.
Sự điều chỉnh này đưa kỳ vọng của thị trường về gần hơn với dự báo của giới chuyên gia kinh tế. Các nhà kinh tế học được hãng tin Bloomberg khảo sát mới đây dự báo Fed sẽ giảm lãi suất tổng cộng 1 điểm phần trăm trong năm tới, trong đó lần giảm đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng 6.
Hơn 2/3 trong số 49 nhà kinh tế học tham gia cuộc khảo sát dự báo nền kinh tế tránh được suy thoái trong năm 2023 và gần 3/4 cho rằng đợt giảm lãi suất đầu tiên sẽ là sự phản ứng của Fed với lạm phát giảm chứ không phải do nền kinh tế suy giảm.
Các chuyên gia trong cuộc khảo sát này cũng cho rằng Fed sẽ thận trọng hơn nhiều trong việc đưa ra dự báo về số lần cắt giảm lãi suất so với kỳ vọng của thị trường. Lần họp này, ông Powell và các đồng nghiệp của ông sẽ đưa ra dự báo giảm lãi suất tổng cộng chỉ nửa điểm phần trăm trong năm 2024 – theo kết quả khảo sát.
“Chúng tôi cho rằng dự báo ‘dot plot’ lần này của Fed sẽ tránh đề cập đến việc giảm lãi suất trong nửa đầu năm”, nhà kinh tế cấp cao Brett Ryan của Deutsche Bank nhận định.
Trong 5 chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ gần đây nhất của Fed, khoảng thời gian bình quân từ lần tăng cuối cùng đến lần giảm đầu tiên là 8 tháng – theo nhà kinh tế trưởng Joseph Lavorgna của SMBC Nikko Securities America. Như vậy, với lần tăng lãi suất gần đây nhất của Fed diễn ra vào tháng 7/2023, Fed rất có thể sẽ bắt đầu giảm lãi suất từ tháng 3/2024.
“Rất có khả năng đợt giảm lãi suất đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng 3, nhưng từ đó đến nay còn có 3 bản báo cáo việc làm nữa”, ông Lavorgna nói. Ông nhấn mạnh rằng thị trường việc làm và lạm phát sẽ suy yếu nhanh, buộc Fed phải hành động vào thời điểm đó.
Vị chuyên gia này dự báo Fed giảm lãi suất tổng cộng 1,25 điểm phần trăm trong năm 2024, và khả năng Fed giảm lãi suất nhiều hơn mức này là cao hơn khả năng giảm ít hơn. Ông cho rằng mức cắt giảm lãi suất như vậy sẽ không đủ để ngăn chặn một cuộc suy thoái kinh tế, nhưng sẽ giúp hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của suy thoái.
Trái lại, nhà kinh tế trưởng Michael Gapen của Bank of America dự báo nền kinh tế sẽ tránh được suy thoái và Fed chỉ giảm lãi suất tổng cộng 0,75 điểm phần trăm trong năm 2024, với lần giảm đầu tiên diễn ra vào tháng 6. Ông cho rằng quyết định giảm lãi suất của Fed sẽ xuất phát từ việc áp lực tăng giá giảm bớt chứ không phải do nền kinh tế suy giảm.
