Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đứng trước một tình huống cân bằng khó khăn trong tuần này, khi ông phải duy trì sự linh hoạt trong định hướng chính sách tiền tệ giữa bối cảnh áp lực ngày càng lớn đòi hỏi ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới phải đưa ra tín hiệu về khi nào có thể cắt giảm lãi suất và sẽ giảm lãi suất bao nhiêu trong năm 2024.
Trong lúc Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) – cơ quan ra quyết sách trong Fed – chuẩn bị cho cuộc họp cuối cùng của năm 2023, dự kiến diễn ra vào ngày thứ Ba và thứ Tư tuần này, ông Powell đối diện với một bức tranh kinh tế thiếu đồng nhất. Một mặt, thị trường lao động-việc làm tiếp tục vững vàng và người tiêu dùng giữ nhịp chi tiêu; mặt khác, đã xuất hiện những dấu hiệu của tăng trưởng chậm lại và cùng với đó là sự giảm tốc của lạm phát.
XUNG ĐỘT TÍN HIỆU GIỮA FED VÀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
Về lần họp này, Fed được cho là sẽ có lần thứ ba liên tiếp giữ lãi suất quỹ liên bang ở mức cao nhất 22 năm là 5,25-5,5%. Nhưng dù từ tháng 7 tới nay Fed không thay đổi lãi suất, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Fed vẫn chưa sẵn sàng để kết luận rằng lãi suất đã đạt tới mức “đủ thắt chặt” để đưa lạm phát về mục tiêu 2%. Họ cũng chưa sẵn sàng để thảo luận công khai và chi tiết về những tình huống ngoài sự xuống thang của áp lực giá cả mà ở đó họ sẽ tiến hành hạ lãi suất trong năm 2024.
Theo nhận định của tờ Financial Times, thách thức đối với ông Powell trong tuần này là việc thị trường tài chính dường như phớt lờ mọi lời cảnh báo của ông rằng Fed vẫn để ngỏ khả năng thắt chặt thêm chính sách tiền tệ. Giới đầu tư tin rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới đang giảm tốc đủ để trung hoà sự cần thiết phải tăng lãi suất lên cao hơn. Thay vào đó, họ tin rằng những dữ liệu kinh tế tiếp theo sẽ buộc Fed phải bắt đầu cắt giảm lãi suất sớm hơn so với những gì Fed dự báo.
Kỳ vọng này của thị trường đã dẫn tới việc các điều kiện tài chính được nới lỏng trong những tuần gần đây, làm dấy lên lo ngại rằng một phần nỗ lực của Fed nhằm kiềm chế nhu cầu trong nền kinh tế sẽ bị phá hỏng.
“Có lẽ Fed đã có một cảm nhận rằng họ đã hoàn tất chu kỳ thắt chặt này, ngoại trừ trường hợp có những diễn biến bất thường, nhưng có những rủi ro và tổn thất từ việc truyền đạt cảm nhận đó tới thị trường, nên Fed phải giữ lại. Đây là một thời điểm nhạy cảm vì các điều kiện tài chính có vai trò rất quan trọng trong việc chống lạm phát”, chuyên gia Ellen Meade của Đại học Duke, người từng cố vấn cho hội đồng thống đốc của Fed cho tới năm 2021, nhận định.
Tại họp báo vào ngày thứ Tư sau khi Fed họp xong, ông Powell sẽ một lần nữa có cơ hội truyền tải tới thị trường thông điệp của Fed. Ông được cho là sẽ tiếp tục nói rằng “còn quá sớm” để tuyên bố việc xoay trục chính sách tiền tệ sắp sửa được tiến hành, cho dù lạm phát tiếp tục suy yếu. Thời gian qua, ông Powell luôn nó Fed sẽ “cẩn trọng” trong việc đưa ra các quyết định tiếp theo.
Trước cuộc họp báo của ông Powell, Fed sẽ đưa ra một tuyên bố chính sách tiền tệ và bản cập nhật dự báo kinh tế bao gồm dự báo của từng thành viên FOMC về lãi suất, lạm phát, tăng trưởng và thất nghiệp.
Phần lớn giới chuyên gia kinh tế dự báo tuyên bố sau cuộc họp này của Fes sẽ không có thay đổi đáng kể so với lần họp trước, nghĩa là vẫn sẽ đề cập đế những điều kiện mà Fed sẽ xem xét để xác định “mức độ thắt chặt thêm chính sách tiền tệ có thể phù hợp để đưa lạm phát giảm dần về 2%”. Việc loại bỏ dòng này trong tuyên bố có thể dẫn tới rủi ro là gửi đi một tín hiệu quá mức trực tiếp rằng Fed đã hoàn thành chiến dịch thắt chặt – giới chuyên gia lập luận.
FED SẼ DỰ BÁO NHƯ THẾ NÀO VỀ LÃI SUẤT TRONG NĂM 2024?
Trong lần cập nhật gần đây nhất vào tháng 9, Fed dự báo lãi suất quỹ liên bang sẽ đạt đỉnh ở mức 5,5-5,75% trong năm nay trước khi giảm 0,5 điểm phần trăm trong năm 2024. Giới chuyên gia sẽ theo dõi xem liệu Fed có tăng dự báo về số lần cắt giảm lãi suất dự kiến trong năm tới hay không. Với mức giảm 0,25 điểm phần trăm mỗi lần, mức dự báo giảm 0,5 điểm phần trăm đồng nghĩa Fed sẽ chỉ có 2 lần giảm lãi suất trong năm tới.
Nếu Fed giữ nguyên dự báo về mức giảm lãi suất của năm 2024, điều đó sẽ phản ánh rằng Fed không sẵn sàng cho việc thay đổi đột ngột hướng đi của chính sách ngay cả khi tốc độ tăng giá cả chậm lại. Một số nhà kinh tế học nói rằng giới chức Fed có thể phát tín hiệu có thêm một đợt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm nữa trong năm tới, như một cách để công nhận triển vọng lạm phát trở nên yếu hơn.
Ông Matthew Raskin, một cựu quan chức Fed New York, hiện là trưởng nghiên cứu lãi suất Mỹ tại Deutsche Bank, nói rằng việc phát đi bất kỳ một tín hiệu nào hơn thế có thể sẽ khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn đối với Fed.
“Nếu đi xa hơn, Fed sẽ khó mà duy trì được thông điệp rằng chưa đến lúc Fed tính chuyện giảm lãi suất”, ông Raskin nói. Deutsche Bank dự báo Fed giảm lãi suất tổng cộng 1,75 điểm phần trăm trong năm 2024, với đợt giảm đầu tiên diễn ra vào tháng 6.
Các nhà kinh tế của ngân hàng Morgan Stanley cũng dự báo Fed giảm lãi suất từ tháng 6, nhưng tổng mức giảm của cả năm 2024 chỉ là 1 điểm phần trăm.
Có thể Fed chưa sẵn sàng để phát tín hiệu về một sự dịch chuyển chính sách, chuyên gia Constance Hunter của công ty MacroPolicy Perspectives nhận định giới chức Fed sẽ trở nên linh hoạt hơn khi họ bước vào chặng cuối của cuộc chiến chống lạm phát. Trong lần xuất hiện gần đây nhất, ông Powell đã nói rằng cách tiếp cận của ông là “hãy để cho các dữ liệu kinh tế mở ra hướng đi phù hợp”.
“Họ sẽ không dịch chuyển ngay từ thắt chặt sang nới lỏng mà bỏ qua một giai đoạn với khuynh hướng trung tính. Họ sẽ nới lỏng chừng nào dữ liệu lạm phát cho phép họ làm như vậy, vì họ biết rằng ảnh hưởng có độ trễ của chính sách tiền tệ vẫn chưa được thể hiện hết và việc thắt chặt sẽ còn tiếp tục ảnh hưởng đến nền kinh tế”, ông Hunter phát biểu.
