Từ ngày 22-26/8/2021, Phó Tổng thống Mỹ Harris bắt đầu chuyến công du Đông Nam Á đầu tiên sau khi nhậm chức. Theo kế hoạch, bà sẽ liên tiếp thăm Singapore và Việt Nam, trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ thăm Đông Nam Á kể từ khi ông Biden nhậm chức. Chuyến đi này được truyền thông Mỹ cho biết là “chuyến đi tới sân sau Trung Quốc”. Ngoài nhiệm vụ địa chính trị là “sửa chữa các mối quan hệ đối tác trong khu vực”, Harris còn phải kêu gọi các công ty đa quốc gia lớn cùng giải quyết vấn đề thiếu chip bán dẫn.
Trong vài tháng qua, tình trạng thiếu chip tiếp tục gây bức xúc cho ngành công nghiệp ô tô Mỹ, và Biden đã cố gắng giải quyết nó, nhưng cho đến nay chẳng có mấy tác dụng. Trong khi Harris đang phối hợp các nhà sản xuất chip để tăng cường năng lực sản xuất, thì các phương tiện truyền thông Nhật Bản lại có một chút phân tích “trái ngược”. Nikkei Asia đã chỉ ra trong báo cáo rằng lượng hàng tồn kho của 9 nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới đã lập kỷ lục và năng lực sản xuất hiện đang mở rộng cũng sẽ được giải phóng trong vòng 2-3 năm.
Những nỗ lực của Nhà Trắng rất khó để giảm bớt tình trạng thiếu chip. Theo AFP và Bloomberg, ngày 24/8/2021 theo giờ địa phương, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris (Kamala Harris) đã gặp một số Giám đốc điều hành đa quốc gia tại Singapore để thảo luận về tình trạng thiếu nguồn cung cấp thiết yếu khiến chính quyền Biden cản trở và thúc đẩy lạm phát vấn đề. “Khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn, đây là vấn đề đòi hỏi tất cả các quốc gia phải phối hợp cùng nhau. Vì vậy, chúng ta phải hợp tác, ít nhất là phối hợp, xoay quanh những công việc đã thực hiện để đáp ứng nhu cầu”, Harris nói. Reuters ngày 24/8/2021 chỉ ra rằng trong đại dịch COVID-19, Mỹ đã phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong việc mua thiết bị y tế. Khó có thể giảm bớt tình trạng khan hiếm nguồn cung dẫn đến việc sản xuất ô tô và các mặt hàng khác bị đình trệ. Sự thiếu hụt chip toàn cầu ban đầu là do nhu cầu về các sản phẩm điện tử tiêu dùng tăng cao trong thời kỳ giãn cách xã hội.
Trong nửa cuối năm 2020, tình hình dịch bệnh toàn cầu đã được cải thiện và nền kinh tế dần hồi phục, doanh số bán ô tô tăng lên, tuy nhiên, một số nhà máy sản xuất chip đã đóng cửa do ảnh hưởng của dịch bệnh khiến chuỗi cung ứng ngày càng thắt chặt, các đại gia như Volkswagen và Toyota đã giảm sản lượng, điện thoại di động và trò chơi, các nhà sản xuất máy móc cũng cảnh báo về tình trạng thiếu chip. Trong hai tháng qua, bị ảnh hưởng bởi sự lây lan của các chủng đột biến Delta ở Đông Nam Á, Malaysia, trọng tâm của chuỗi ngành công nghiệp chip, đã phải hứng chịu một dịch bệnh nghiêm trọng. Các chip ô tô bị thiếu hụt gần một năm đã khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn và ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang phải đối mặt với một tác động to lớn. Trong khoảng thời gian vừa qua, Toyota, Volkswagen, Ford, General Motors và nhiều hãng xe hơi khác đã tuyên bố sẽ giảm sản lượng xe hơi tại các khu vực khác nhau trên thế giới.
Theo thống kê từ Auto Forecast Solutions, tính đến ngày 9/8/2021, sản lượng ô tô toàn cầu đã giảm 5,85 triệu chiếc do thiếu chip. Trong một cuộc họp bàn tròn tại Singapore, Harris nói: “Cuối cùng, chúng ta cần xem xét vấn đề này trong bối cảnh ưu tiên an ninh quốc gia. Điều này rất quan trọng, và sau đó chúng ta sẽ thảo luận xem vấn đề này quan trọng như thế nào đối với nhu cầu của các gia đình và có ý nghĩa gì đối với nhu cầu lao động”. Những người tham gia bao gồm các giám đốc điều hành từ BlackRock, GlobalFoundries, 3M, United Parcel Service (UPS), Procter & Gamble (P&G) và công ty đầu tư nhà nước Temasek Holdings của Singapore. Singapore có nhiều công ty bán dẫn và là một trong những thương cảng lớn nhất thế giới. Ngày 11/8/2021, Nikkei Asia đưa tin, Singapore đang nỗ lực củng cố ngành công nghiệp điện tử và đặt mục tiêu tăng trưởng ngành sản xuất lên 50% vào năm 2030. Trong số đó, đặc biệt nổi bật là nỗ lực trong lĩnh vực bán dẫn đã được công bố trị giá hàng tỷ USD trong các khoản đầu tư liên quan đến chất bán dẫn. Vào tháng 6 năm nay, nhà sản xuất chip GlobalFoundries của Mỹ đã thông báo rằng họ sẽ đầu tư hơn 4 tỷ USD vào Singapore để mở rộng kế hoạch sản xuất wafer (chip tròn) nhằm giảm bớt tình trạng thiếu chip toàn cầu. Dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2023.
Trước thông báo của GF, nhà sản xuất chip Đức Infineon Technologies cũng đã thông báo rằng Singapore sẽ được sử dụng làm cơ sở phát triển cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo của mình, đồng thời công bố khoản cam kết đầu tư 27 triệu đô la Singapore (tương đương 20,2 triệu đô la Mỹ) vào tháng 12/2021. Tuy nhiên, tổ chức nghiên cứu chất bán dẫn TrendForce chỉ ra rằng mặc dù Singapore sẽ được hưởng lợi từ việc đầu tư nhiều hơn vào các công ty sản xuất chip, nhưng những tay chơi lớn hiện nay trên thị trường chip toàn cầu là Đài Loan, Hàn Quốc và Trung Quốc. Theo số liệu của cơ quan này, trong thị trường chip toàn cầu đạt doanh thu gần 90 tỷ USD, Đài Loan chiếm 64%, Hàn Quốc chiếm 18%, Trung Quốc đại lục chiếm 6% và các nước khác chiếm tổng cộng 12%. Vào tháng 7 năm nay, Bộ trưởng Ngoại giao Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore tiết lộ rằng Singapore chiếm khoảng 5% năng lực sản xuất wafer toàn cầu.
Tại cuộc họp bàn tròn với Harris ngày 24/8/2021, Bộ trưởng Thương mại Singapore đã chỉ ra rằng có những giới hạn và thách thức đối với những gì một quốc gia có thể làm một cách độc lập. Chuỗi cung ứng điện tử và bán dẫn rất phức tạp và cần được tối ưu hóa trên quy mô toàn cầu. Reuters đưa tin hôm thứ Ba rằng không rõ Harris đã đạt được những cam kết hoặc quan hệ đối tác cụ thể nào với các công ty đa quốc gia ở Singapore vào ngày hôm đó. Ngày 23/8/2021, Harris đã công bố một sáng kiến, bao gồm việc khởi động đối thoại Mỹ-Singapore về thiết lập chuỗi cung ứng.
Intel: Chi phí phòng chống dịch hàng tháng ở Việt Nam vượt quá 6 triệu đô la Mỹ.
Sau khi kết thúc chuyến thăm Singapore, Harris đã đến Việt Nam vào ngày 24/8/2021. Trước chuyến thăm của mình, bà nói rằng Mỹ có lợi ích kinh tế và an ninh quan trọng ở Đông Nam Á và tương đối phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của khu vực, đồng thời chỉ ra rằng các vấn đề gây ra bởi sự thiếu hụt cốt lõi toàn cầu là “rất thực tế. “Bloomberg chỉ ra rằng khi Việt Nam tiếp quản các ngành được chuyển giao từ Trung Quốc trong vài năm qua, khu vực này ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng.
Tập đoàn chip khổng lồ của Mỹ Intel là một trong những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Việt Nam. Mười năm trước, công ty đã đầu tư 1 tỷ đô la Mỹ để thành lập nhà máy đóng gói và thử nghiệm chip tại Thành phố Hồ Chí Minh, đây là nhà máy lớn nhất thế giới của Intel. Công ty đã đầu tư thêm 475 triệu đô la Mỹ vào tháng 1 năm nay. Dịch bệnh gần đây tại Việt Nam ngày càng nghiêm trọng, để tuân thủ lệnh nghiêm ngặt về phòng chống dịch của chính phủ Việt Nam đối với các nhà máy tại Thành phố Hồ Chí Minh, Intel đã chi 140 tỷ đồng (tương đương 6,1 triệu USD) chỉ trong một tháng để triển khai các công việc liên quan để tránh ngừng hoạt động của nhà máy. Giám đốc đối ngoại của Intel tại Việt Nam và Malaysia tiết lộ rằng các chi phí này bao gồm cung cấp chỗ ở cho nhân viên, bao gồm nhà ở khách sạn của nhân viên và chi phí sàng lọc test hàng ngày, và không chỉ nhân viên của Intel mà còn cả nhân viên của nhà cung cấp đã ảnh hưởng đến kế hoạch ngân sách của công ty, nếu tiếp tục thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất. Tính đến ngày 24/8/2021, Việt Nam đã được chẩn đoán có hơn 10.000 ca mới/ngày trong 6 ngày liên tiếp, và tổng số ca được xác nhận là gần 360.000. Khi dịch bệnh trở nên tồi tệ hơn, chính phủ Việt Nam đã thông báo phong tỏa hoàn toàn ở một số thành phố trong ít nhất hai tuần. Trong bối cảnh đó, các công ty Mỹ như Intel và Jabil Inc., một nhà sản xuất dịch vụ sản xuất thiết bị điện tử lớn, đã bắt đầu lo ngại rằng các biện pháp phong tỏa sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và đầu tư của địa phương. Theo Jabil, nhiều đối tác kinh doanh đã chuyển đơn đặt hàng sang các nước khác như Trung Quốc và Singapore do lệnh đóng cửa của các thành phố.
Truyền thông Nhật Bản: Tình trạng thừa công suất có thể kéo các công ty đi xuống.
Trong khi Harris kêu gọi các công ty ở Đông Nam Á hợp tác để giải quyết vấn đề thiếu chip, thì truyền thông Nhật Bản cảnh báo rằng năng lực sản xuất chip sẽ dư thừa. Theo báo cáo từ Nikkei Asian Review vào ngày 21/8/2021, khi các nhà sản xuất chip mở rộng tồn kho nguyên liệu thô để thúc đẩy sản xuất, TSMC, Intel, Samsung Electronics, Micron Technology, SK Hynix, Western Digital, Texas Instruments, Infineon và Italy, tổng hàng tồn kho của France Semiconductor hiện đang ở mức cao trong lịch sử. Trong số bảy công ty cung cấp dữ liệu so sánh, tỷ trọng nguyên liệu thô trong tổng hàng tồn kho đã tăng đều kể từ tháng 3/2019 và đã vượt quá 24% vào cuối tháng 3/2021. Tính đến cuối tháng 6/2021, tổng lượng hàng tồn kho của 9 nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới đạt kỷ lục 64,7 tỷ USD. Thị trường lo ngại rằng sự gia tăng hàng tồn kho có thể không phản ánh chính xác nhu cầu chip thực tế. Ví dụ, nhiều nhà sản xuất ô tô hiện đang chuyển từ chiến lược vừa kịp thời (nghĩa là giữ càng ít phụ tùng càng tốt trong thời gian ngắn nhất có thể) sang giữ lại hàng tồn kho dự phòng để đối phó với sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Seiji Kuraishi, Phó chủ tịch điều hành Honda Motor cho biết: “Chúng tôi có thể cần thay đổi cách xử lý hàng tồn kho, chẳng hạn như tăng cường thêm nhà cung cấp chip”. Tính đến cuối tháng 6, nhà sản xuất thiết bị điện tử Nhật Bản Fujitsu cũng đã tăng lượng hàng tồn kho của chip và các bộ phận và vật liệu khác lên khoảng 20% trong vòng ba tháng. Phó chủ tịch của công ty cho biết, “Chúng tôi đang đảm bảo nhiều bộ phận hơn, ngay cả khi điều này có nghĩa là nếu tình trạng thiếu hụt tiếp tục, hàng tồn kho sẽ tăng lên”. Khi tồn kho thành phẩm, sản phẩm dở dang và nguyên liệu ngày càng cao, các nhà sản xuất chip bắt đầu lo lắng về tình trạng dư thừa công suất. Helmut Gassel, Giám đốc Tiếp thị của Infineon Technologies, cho biết: “Các đơn đặt hàng của chúng tôi tương đương với doanh thu xấp xỉ hai năm. Dự kiến sẽ có một số loại đơn đặt hàng lặp lại, nhưng những đơn đặt hàng lặp đi lặp lại như vậy luôn không thể lượng hóa được.” Nikkei đưa tin, lĩnh vực chip bộ nhớ có dấu hiệu chững lại, 3 nhà sản xuất lớn gồm Micron Technology, SK Hynix và Samsung đã báo cáo lượng hàng tồn kho tiếp tục giảm. Akira Minamikawa, nhà phân tích của công ty nghiên cứu Omdia, cho rằng nguồn cung chip nhớ có thể vượt cầu trong nửa đầu năm 2022, khiến giá giảm. Khi các nhà đầu tư chuẩn bị cho đợt điều chỉnh cuối cùng trên thị trường chip, giá cổ phiếu của Samsung và Micron đã giảm mạnh trong tháng này. Mặc dù vậy, các nhà sản xuất chip hàng đầu vẫn tiếp tục kiếm tiền. 10 công ty chip nhớ hàng đầu trên thế giới tính theo giá trị thị trường từ tháng 4 đến tháng 6 có lợi nhuận ròng 30,3 tỷ yên (tương đương 276 triệu USD), tăng khoảng 60% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt lợi nhuận thứ sáu. quý liên tiếp. Truyền thông Nhật Bản cho biết, các đại gia sản xuất chip vẫn đang tìm cách mở rộng quy mô lớn, chủ yếu trong lĩnh vực chip logic. TSMC có kế hoạch đầu tư vốn 100 tỷ đô la Mỹ trong vòng ba năm và Intel cũng đã công bố kế hoạch đầu tư 20 tỷ đô la Mỹ vào một nhà máy mới ở Arizona. Báo cáo chỉ ra rằng thị trường chip đã trải qua những biến động lớn trong quá khứ, một khi thị trường hạ nhiệt, các nhà sản xuất sẽ phải gánh công suất dư thừa tích lũy trong thời kỳ bùng nổ. Việc mở rộng công suất đang diễn ra sẽ được phát hành trong vòng hai đến ba năm, “có nghĩa là cuối cùng chúng có thể kéo doanh nghiệp đi xuống.” Hiện tại vẫn chưa xuất hiện hiện tượng thừa công suất. chủ tịch TSMC Đài Loan cho biết nhu cầu về máy tính hiệu suất cao và chip ô tô đã vượt quá mong đợi. Nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới đã tối ưu hóa dây chuyền sản xuất của mình từ tháng 1 đến tháng 6, trong đó sản lượng chip ô tô tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự thiếu hụt chất bán dẫn toàn cầu cũng đã lan sang lĩnh vực thiết bị sản xuất chip. Thứ Tư tuần trước, Giám đốc điều hành Nvidia cho biết trong một cuộc gọi hội nghị về thu nhập: “Tôi dự kiến sẽ còn những hạn chế về nguồn cung trong hầu hết cả năm tới”.
(Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Nam Ninh)
