Ngày 29/12, tại London, Việt Nam và Vương quốc Anh đã chính thức ký Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Vương quốc Anh (UKVFTA) sau nỗ lực của hai chính phủ hoàn tất đàm phán Hiệp định trong thời gian kỷ lục.
Đúng 21 giờ tối ngày 29/12 theo giờ Việt Nam, Hiệp định UKVFTA được đại diện ủy quyền (Đại sứ) của Chính phủ hai nước chính thức ký kết tại London, Vương quốc Anh.
Hiệp định UKVFTA là một thỏa thuận song phương thế hệ mới, chất lượng cao hướng tới loại bỏ hoàn toàn thuế nhập khẩu cũng như hàng rào phi thuế quan đối với hàng hóa hai nước theo lộ trình ngắn. Bên cạnh các quy định về hàng hóa, Hiệp định cũng có các điều khoản quan trọng về quyền sở hữu trí tuệ (IP), tự do hóa đầu tư và phát triển bền vững…
Đối với Việt Nam, việc loại bỏ thuế quan sẽ đem lại nhiều lợi ích cho các ngành xuất khẩu là thế mạnh của Việt Nam như điện thoại thông minh và các sản phẩm điện tử, dệt may, giày dép; nông sản như gạo, cà phê, cao su; thủy sản; đồ gỗ, hàng gốm sứ…
Với Anh, những lĩnh vực được hưởng lợi nhiều sẽ là dược phẩm, máy móc, thiết bị, hóa chất, ô tô, ngân hàng, bảo hiểm… Ví dụ như bắt đầu từ ngày 1/1/2021 một khối lượng gạo khá lớn của Việt Nam theo hạn ngạch sẽ được hưởng thuế suất 0% khi nhập vào Anh (trước đây phải chịu thuế 17,5%). Nhiều mặt hàng thủy sản như tôm, cá là thế mạnh của Việt Nam cũng sẽ được giảm xuống 0% từ mức thuế cơ bản là 10%-20%. Trong khi đó, khoảng một nửa nhập khẩu dược phẩm từ Anh sẽ được miễn thuế ngay lập tức. Doanh nghiệp Anh có thể mở công ty và phân phối dược phẩm tại Việt Nam. Việc mở cửa thị trường mua sắm chính phủ của Việt Nam sẽ tạo thêm nhiều cơ hội cho hàng hóa và doanh nghiệp Anh.
Nói về ý nghĩa sự kiện, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Trần Ngọc An cho biết, ở tầm chiến lược, việc hoàn tất Hiệp định UKVFTA tạo thêm sự gắn kết và đan xen về kinh tế giữa hai nước, qua đó làm sâu sắc thêm và nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược Việt-Anh, như mong muốn và quyết tâm chính trị của hai nước thể hiện trong Tuyên bố chung giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam và Anh dịp hai nước kỷ niệm 10 năm đối tác chiến lược vào tháng 9/2020.
Ý nghĩa quan trọng thứ hai của Hiệp định, như mong muốn của cả hai bên khi bắt đầu đàm phán là bảo đảm thương mại song phương không gián đoạn khi Anh rời Liên minh châu Âu (EU). Việc hai nước ký thỏa thuận để triển khai trên thực tế UKVFTA đầu năm 2021, ngay khi giai đoạn quá độ Brexit kết thúc vào ngày 31/12/2020, sẽ bảo đảm cho việc giao thương hàng hóa hai nước được suôn sẻ, nhất là những hàng hóa thiết yếu trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp.
Ý nghĩa quan trọng thứ ba là UKVFTA sẽ góp phần gia tăng đáng kể hàng hóa hai nước vào thị trường của nhau. Trong những năm gần đây, đặc biệt là từ khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược năm 2010, kim ngạch thương mại Việt Nam-Anh tăng mạnh ở mức hai con số từ mức 2 tỷ USD lên 6,6 tỷ USD năm 2019, trong đó Việt Nam xuất khẩu 5,7 tỷ USD. Trong 11 tháng của năm 2020, mặc dù chịu nhiều tác động bất lợi của đại dịch COVID-19 và Brexit, kim ngạch thương mại song phương vẫn đạt xấp xỉ 5,2 tỷ USD.
Chỉ hai ngày sau khi Hiệp định được ký kết, tức là từ ngày 1/1/2021, UKVFTA sẽ tác động tích cực ngay cho các doanh nghiệp của Việt Nam và Anh với việc cắt giảm thuế quan đáng kể cho hơn 70% hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang Anh và ở chiều ngược lại là 65%, trong đó nhiều hàng hóa sẽ được hưởng thuế suất 0%. Và sau 6 năm, trên 99% hàng hóa hai nước sẽ có mức thuế 0%. Với tính chất tương hỗ cao của hai nền kinh tế, Hiệp định sẽ giúp kim ngach thương mại song phương tăng trưởng mạnh mẽ thời gian tới theo tinh thần “cùng thắng”.
Ngày 11/12/2020, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Thương mại quốc tế Elizabeth Truss đã ký Biên bản kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland tạo cơ sở để 2 nước tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết để ký kết chính thức. Việc ủy quyền cho đại sứ hai nước trực tiếp ký tại Anh do bối cảnh dịch bệnh COVID-19, lãnh đạo Chính phủ Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Trần Tuấn Anh đã không thể trực tiếp có mặt và thực hiện ký kết theo thông lệ.
Hiệp định UKVFTA được đàm phán dựa trên nguyên tắc kế thừa các cam kết đã có trong Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) với những điều chỉnh cần thiết để đảm bảo phù hợp với khuôn khổ thương mại song phương giữa Việt Nam và UK.
Theo đó, Hiệp định gồm 9 điều khoản; 1 Phụ lục sửa đổi một số điều của lời văn EVFTA; 1 Nghị định thư và 1 thư song phương trao đổi giữa Việt Nam và UK.
Về cơ bản, các nội dung thuộc diện điều chỉnh của Hiệp định UKVFTA cũng tương tự như Hiệp định EVFTA gồm: thương mại hàng hóa (gồm các quy định chung và cam kết mở cửa thị trường), quy tắc xuất xứ, hải quan và thuận lợi hóa thương mại, các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS), các rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT), thương mại dịch vụ (gồm các quy định chung và cam kết mở cửa thị trường), đầu tư, phòng vệ thương mại, cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm của Chính phủ, sở hữu trí tuệ, thương mại và phát triển bền vững, hợp tác và xây dựng năng lực, và pháp lý – thể chế.
Hiện nay, hai bên đang gấp rút hoàn thành các thủ tục trong nước phù hợp với quy định của pháp luật mỗi bên, đảm bảo việc có thể thực hiện ngay Hiệp định từ 23 giờ ngày 31 tháng 12 năm 2020.
Trong bối cảnh Vương quốc Anh đã chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu và giai đoạn chuyển tiếp chuẩn bị kết thúc (ngày 31 tháng 12 năm 2020), việc ký kết Hiệp định UKVFTA sẽ đảm bảo thương mại song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh không bị gián đoạn sau khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp.
Bên cạnh đó, với nền tảng là kế thừa Hiệp định EVFTA, Hiệp định UKVFTA cũng sẽ tạo khuôn khổ hợp tác kinh tế – thương mại toàn diện, lâu dài, ổn định giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, từ đó tạo động lực cho việc tăng cường và làm sâu sắc quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai bên, đặc biệt trong bối cảnh hai bên vừa gia hạn việc duy trì quan hệ song phương ở cấp độ đối tác chiến lược. Toàn văn Hiệp định UKVFTA tham khảo tại https://fta.moit.gov.vn.
Chu Văn
