Theo Wall Street Journal (Mỹ), mặc dù Tổng thống Trump đã áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc thông qua cuộc chiến thương mại nhằm hạn chế nhập khẩu, nhưng các số liệu kinh tế cho thấy điều này không làm đảo ngược được xu hướng suy giảm của ngành sản xuất Mỹ.
Biện pháp thuế quan của chính quyền Trump đã giúp Mỹ thu hẹp thâm hụt thương mại với Trung Quốc trong năm 2019, nhưng tình trạng mất cân bằng thương mại tổng thể của Mỹ trong năm 2019 thậm chí còn nghiêm trọng hơn những năm trước đó và tiếp tục có xu hướng xấu đi. Thâm hụt thương mại của Mỹ đạt mức kỷ lục 84 tỷ USD trong tháng 8/2020, do các nhà nhập khẩu Mỹ chuyển sang nhập khẩu hàng hóa giá thấp hơn từ Việt Nam, Mexico và các nước khác. Trong đại dịch COVID-19, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc cũng đã tăng trở lại và hiện đã về mức khi Tổng thống Trump mới lên nắm quyền.
Một mục tiêu khác là đưa việc làm trong ngành sản xuất trở lại Mỹ cũng không được như kỳ vọng. Tăng trưởng việc làm trong ngành sản xuất bắt đầu chậm lại trong tháng 7/2018, sản lượng sản xuất cũng đạt đỉnh vào tháng 12/2018.
Cố vấn thương mại của Tổng thống Trump, đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer phát biểu trong một cuộc phỏng vấn rằng thuế quan “đang có tác dụng mang lại việc làm cho ngành sản xuất cho Mỹ”. Robert Lighthizer trích dẫn số liệu thống kê cho thấy, từ tháng 11/2016 đến tháng 3/2020, đã có 400.000 việc làm mới trong ngành sản xuất tại Mỹ. Nhưng dịch bệnh bùng phát trong tháng 3/2020 đã khiến các nhà máy lớn tại Mỹ phải đóng cửa hàng loạt.
Tuy nhiên, khoảng 75% số việc làm mới này được tạo ra trước khi Mỹ áp thuế quan bổ sung lên hàng hóa Trung Quốc vào tháng 7/2018. Vào thời điểm đó, tốc độ tăng trưởng việc làm trong ngành sản xuất đang đạt đỉnh, sau đó bắt đầu giảm dần. Đến đầu năm 2020, trước khi dịch bệnh bùng phát ở Mỹ, tăng trưởng việc làm trong ngành sản xuất tại Mỹ cũng đã chững lại. 4 trong 6 tháng từ tháng 10/2019 đến tháng 3/2020, ngành sản xuất Mỹ đã sa thải nhân viên.
Theo một phân tích về các ngành nghề có quan hệ thương mại với Trung Quốc của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy, bằng cách bảo vệ các ngành trong nước trước hàng nhập khẩu có giá thấp hơn của Trung Quốc, thuế quan đã thực sự giúp việc làm tại Mỹ tăng trưởng 0,3%. Tuy nhiên, mức tăng này không đủ để bù đắp tác động tiêu cực của việc chi phí nhập khẩu linh kiện từ Trung Quốc tăng cao. Ngoài ra, phân tích trên cũng cho thấy biện pháp trả đũa thuế quan của Trung Quốc đối với hàng hóa xuất khẩu của Mỹ đã làm giảm 0,7% việc làm trong ngành sản xuất của Mỹ.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc)
