Chủ tịch Tập Cận Bình tiếp tục kêu gọi củng cố và tăng cường hệ thống phân phối nhà nước trước đây để thúc đẩy kinh tế nông thôn, đoàn kết người nông dân và củng cố nền tảng quyền lực của Đảng Cộng sản cầm quyền ở khu vực nông thôn. Trong ý kiến chỉ đạo gửi Đại hội lần thứ 7 Liên minh hợp tác xã cung tiêu Trung Quốc (China Co-op) vừa diễn ra tại Bắc Kinh, Chủ tịch Tập Cận Bình kêu gọi các hợp tác xã cung tiêu cần bám sát mục tiêu căn bản là phục vụ nông nghiệp, khu vực nông thôn và người nông dân, tiếp tục làm sâu sắc đổi mới toàn diện và góp phần thúc đẩy sức sống khu vực nông thôn; cho rằng các hợp tác xã trên toàn quốc thời gian qua đã không ngừng đổi mới và đóng góp vào nỗ lực xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, thúc đẩy phát triển liên kết nông thôn – thành thị; kêu gọi chính phủ và cơ quan đảng các cấp cần quan tâm cải thiện hoạt động của các hợp tác xã, dành ưu tiên cho thúc đẩy hiện đại hóa nông nghiệp và khu vực nông thôn, củng cố nền tảng lãnh đạo của Đảng ở khu vực nông thôn; kêu gọi các hợp tác xã, với vai trò là động lực phát triển nông nghiệp nông thôn trong suốt chiều dài lịch sử của Trung Quốc, cần tăng cường cải tiến cơ cấu hệ thống tổ chức, mở rộng lĩnh vực dịch vụ, đẩy nhanh nỗ lực trở thành nền tảng toàn diện phục vụ sản xuất và đời sống nông thôn, là cầu nối gắn kết giữa Đảng và chính phủ với người nông dân.
Nỗ lực của Chủ tịch Tập Cận Bình thổi luồng sinh khí mới vào hệ thống hợp tác xã vốn đã tồn tại nhiều thập kỷ được triển khai sau khi ông Tập công bố chiến lược tuần hoàn kép mới trong tháng 5 trong đó nhấn mạnh tập trung nhiều hơn vào kinh tế trong nước khi quan hệ ngoại giao của Trung Quốc với Mỹ đang diễn biến xấu đi. Việc làm hồi sinh China Co-op cũng phù hợp với chiến dịch của ông Tập Cận Bình trong việc đổi mới và mở rộng hệ thống hợp tác xã kể từ khi ông lên cầm quyền vào năm 2013. Theo hệ thống của China Co-op, tính đến cuối năm 2019, Trung Quốc có 2762 hợp tác xã ở quy mô quốc gia với gần 90% được hỗ trợ toàn bộ ngân sách từ chính phủ trung ương. Trong khi đó, ở quy mô địa phương, Trung Quốc có khoảng 32.000 hợp tác xã. Từ thời Mao Trạch Đông còn nắm quyền cho đến cuối những năm 1970, những hợp tác xã này là nơi duy nhất người nông dân có thể tiếp cận nhu yếu phẩm hàng ngày và vật tư nông nghiệp. Vai trò của China Co-op là nơi phân phối bán lẻ duy nhất cho người nông dân đã bị thu hẹp dần trong những năm 1980 khi các nhà sản xuất tư nhân, nhà bán buôn, bán lẻ mọc lên như nấm ở Trung Quốc. Khi trở thành Tổng bí thư vào cuối năm 2012, Tập Cận Bình đã nỗ lực khôi phục lại hệ thống China Co-op để phục vụ phát triển kinh tế nông thôn trong nền kinh tế thị trường của Trung Quốc và giúp người nông dân thoát nghèo. Mục đích chủ yếu của nhiều hợp tác xã nông thôn hiện nay là giúp người nông dân tìm được khách hàng cho các sản phẩm của mình thông qua các nền tảng thương mại điện tử và các trung tâm vận chuyển. Trong năm 2016, nguồn ngân sách cho China Co-op tăng gấp 3 lần so với năm trước đó, ở mức hơn 2,3 tỷ Nhân dân tệ (NDT) (337 triệu USD), tiếp tục tăng lên 2,7 tỷ NDT vào năm 2019, chiếm 90% tổng ngân sách của China Co-op. Tuy nhiên, nguồn ngân sách dành cho China Co-op trong năm 2020 giảm mạnh xuống chỉ còn 340 triệu NDT chủ yếu do chính phủ trung ương phải cắt giảm chi tiêu do tăng trưởng suy giảm gây ra bởi đại dịch.
Hợp tác xã ở Trung Quốc không phải là các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước nhưng thuộc “sở hữu tập thể”. Không giống như ở các nước khác nơi các hợp tác xã hoạt động theo sự quản lý dân chủ và theo hệ thống chia sẻ lợi nhuận, các hợp tác xã khu vực nông thôn Trung Quốc hoạt động giống như hình thức kinh doanh kiểu sở hữu nhà nước. Trong một nghiên cứu công bố năm 2017 của Phó Giáo sư xã hội học Đại học Quản lý Singapore Forrest Zhang, chỉ 2 trong số 50 hợp tác xã ông này thăm và theo dõi từ năm 2009 đến 2016 là các hợp tác xã thực sự. Những hợp tác xã còn lại hoặc là các hoạt động kinh doanh tư nhân kiểm soát bởi những chủ sở hữu cá thể thay vì là những người nông dân với tư cách thành viên, hoặc là các tổ chức bình phong để bòn rút tiền của nhà nước.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc)
