Ngày 25/8/2020, tại hội nghị trực tuyến với Bộ trưởng Bộ Phát triển kinh tế Nga Maksim Reshetnikov, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Chung Sơn đã kêu gọi sự hợp tác chặt chẽ hơn với Nga trong tất cả các lĩnh vực của chuỗi cung ứng đậu tương; kêu gọi Bắc Kinh và Moscow nên “phối hợp” các khu vực sản xuất đậu tương chính của hai nước và xây dựng liên minh ngành nghề.
Cũng trong tuần trước, tại họp báo, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc cho biết sản lượng đậu tương nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ sẽ tiếp tục tăng theo Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 Mỹ-Trung và Bắc Kinh sẽ thúc đẩy hoàn thành tổng lượng nhập khẩu trong nửa cuối năm.
Trung Quốc là nhà nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới với sản lượng nhập khẩu trở thành thước đo quan hệ thương mại với Mỹ trong bối cảnh căng thẳng gia tăng. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào nhập khẩu từ 1 quốc gia là điều rủi ro đối với an ninh lương thực, vì vậy Bắc Kinh đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung, đồng thời tăng sản lượng đậu tương sản xuất trong nước.
Theo các nhà phân tích, trong tương lai gần, Nga khó có thể thay thế Mỹ để trở thành nhà xuất khẩu đậu tương chính sang Trung Quốc. Nhưng ý tưởng liên minh do Trung Quốc đề xuất là động thái quan trọng nhằm tăng cường hợp tác chiến lược giữa hai nước.
Chen Bo, giáo sư kinh tế và thương mại tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung (Vũ Hán, Trung Quốc) cho biết, liên minh sẽ giúp giảm bớt tính bất định cho cả Trung Quốc và Nga khi quan hệ thương mại Bắc Kinh-Washington tiếp tục nhiễu loạn.
Bộ Nông nghiệp Trung Quốc nhận định, lượng đậu tương nhập khẩu của nước này dự kiến vẫn ở mức cao và Trung Quốc sẽ tiếp tục mở rộng nguồn cung. Nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc vẫn duy trì ở mức 80-90 triệu tấn mỗi năm, trong đó Brazil và Mỹ là hai nhà xuất khẩu lớn nhất của nước này, chiếm khoảng 90% tổng lượng nhập khẩu. Diện tích trồng đậu tương trong nước cũng được mở rộng, đạt 9,3 triệu ha vào năm 2019, sau khi giảm xuống dưới 6,7 triệu ha trong những năm trước.
Trung Quốc tiêu thụ trung bình 110 triệu tấn đậu tương mỗi năm, nhưng lượng sản xuất nội địa chỉ đạt khoảng 16 triệu tấn. Đậu tương là nguồn cung cấp protein chủ yếu cho thức ăn chăn nuôi và dầu ăn.
Đề xuất thành lập liên minh được đưa ra sau khi Bắc Kinh và Moscow ký một thỏa thuận hợp tác về đậu tương vào tháng 6 năm ngoái, nhằm mục đích tăng nhập khẩu từ Nga lên 3,7 triệu tấn vào năm 2024. Đậu tương xuất khẩu từ Nga hiện chiếm chưa đến 1% lượng nhập khẩu của Trung Quốc.
Giáo sư Chen Bo cho biết, Nga khó có thể trở thành nhà cung cấp đậu tương chủ chốt trong tương lai gần, nhưng Trung Quốc đang “chiến đấu cho an ninh lâu dài”. Theo vị Giáo sư này, bất kỳ nước nào cũng phải đối mặt với rủi ro an ninh quốc gia nếu quá phụ thuộc vào một nước khác trong những lĩnh vực quan trọng như ngũ cốc và dược phẩm. Trung Quốc đang hy vọng hợp tác sâu rộng với nhiều quốc gia để bảo đảm lợi ích quốc gia liên quan đến nguồn cung đậu tương trong dài hạn, và Nga là một trong số các quốc gia đó.
Pan Dawe, Nhà nghiên cứu về Nga tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải lưu ý, nhiều quốc gia đã điều chỉnh xuất khẩu ngũ cốc trong giai đoạn đại dịch bùng phát. “Tuy nhiên, sự hợp tác trong chuỗi cung ứng giữa Nga và Trung Quốc là dấu hiệu cho thấy sự tin cậy chính trị giữa hai nước, củng cố thêm mối quan hệ song phương. Trung Quốc và Nga cũng đã tìm thấy sự hợp tác chiến lược mới trong bối cảnh hiện tại. Hai nước đang gửi một tín hiệu rõ ràng rằng các mối quan hệ song phương sẽ không bị ảnh hưởng từ phía Mỹ”./.
