Ngày 14/7/2020, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CBS News, Tổng thống Trump cho biết hiện không quan tâm đến việc trao đổi với Trung Quốc về thỏa thuận thương mại giai đoạn 2; khẳng định hai bên đã đạt được một thỏa thuận to lớn, nhưng khi thỏa thuận ký còn chưa ráo mực, Mỹ lại bị dịch bệnh tấn công.
Nhiều tháng qua, ông Trump cáo buộc Trung Quốc là nước đưa virus corona vào Mỹ, cho rằng Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về việc không kiểm soát được đại dịch; và cũng cho biết không có kế hoạch đàm phán, trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong khi thỏa thuận giai đoạn 1 chủ yếu tập trung vào việc Trung Quốc mua hàng hóa của Mỹ, cải thiện khả năng Mỹ tiếp cận thị trường tài chính của Trung Quốc và thống nhất một số vấn đề về sở hữu trí tuệ, thỏa thuận giai đoạn hai dự kiến sẽ tập trung giải quyết những vấn đề hóc búa hơn liên quan đến chính sách chuyển giao công nghệ, các hoạt động gián điệp công nghiệp và vấn đề trợ cấp của chính phủ Trung Quốc đối với các doanh nghiệp nhà nước.
Hai bên chưa từng đưa ra thời hạn cho việc tiến hành đàm phán giai đoạn 2 của thỏa thuận và vấn đề này nhanh chóng bị chìm đi do sự bùng phát của đại dịch. Tuy nhiên, khó khăn kinh tế gây ra bởi đại dịch làm cho Trung Quốc ngày càng khó có khả năng đáp ứng được những mục tiêu cam kết trong thỏa thuận, dẫn đến suy đoán về khả năng hai bên phải tiến hành các vòng đàm phán mới. Năm 2019, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc là 308 tỷ USD, giảm từ mức đỉnh điểm gần 380 tỷ năm 2018.
Trong một tin liên quan, Trung Quốc đang tích cực thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một với việc tăng cường nhập khẩu đậu tương từ Mỹ. Theo Hội đồng xuất khẩu đậu tương Mỹ, trong tháng 6, các doanh nghiệp Trung Quốc đã đặt hàng mua 4,03 triệu tấn đậu tương từ Mỹ, trong đó 1,3 triệu tấn sẽ được vận chuyển tới Trung Quốc vào cuối tháng 8 và 2,73 triệu tấn còn lại sẽ được vận chuyển giữa tháng 9 và tháng 12. Chuyên gia Viện Hàn lâm khoa học xã hội Trung Quốc Gao Lingyun nhận định việc Trung Quốc thúc đẩy việc mua đậu tương từ Mỹ cho thấy Trung Quốc đang nỗ lực thực hiện phần trách nhiệm của mình trong thỏa thuận, đồng thời cho thấy hoạt động sản xuất ở Trung Quốc đang trở lại bình thường và nhu cầu trong nước tăng lên.
Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đạt 1.250 tỷ Nhân dân tệ, giảm 8,1% trong khi xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc đạt 395,62 tỷ Nhân dân tệ, giảm 1,5%. Chuyên gia nghiên cứu của Học viện Hợp tác kinh tế và Thương mại quốc tế Trung Quốc Bai Ming cho rằng xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc có thể đã sụt giảm nhiều hơn nếu Trung Quốc không nỗ lực thực hiện các cam kết trong thỏa thuận.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc)
