Ngày 14/7/2020, Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố số liệu cho thấy, kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc trong tháng 06/2020 tăng 5,1%, trong đó xuất khẩu tăng 4,3%, nhập khẩu tăng 6,2%; trong quý II/2020 đạt 7,67 nghìn tỷ NDT (1,1 nghìn tỷ USD), giảm 0,2% so với cùng kỳ; trong 06 tháng đầu năm 2020 đạt 14,24 nghìn tỷ NDT (2 nghìn tỷ USD), giảm 3,2% so với cùng kỳ, thu hẹp 1,7 điểm phần trăm so với 05 tháng đầu năm 2020, trong đó xuất khẩu đạt 7,71 nghìn tỷ NDT (giảm 3,0%) và nhập khẩu đạt 6,53 nghìn tỷ NDT (giảm 3,3%).
Tình hình xuất nhập khẩu Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm 2020 có một số đặc điểm chính, gồm: (i) tình hình xuất nhập khẩu tốt hơn dự đoán, xuất nhập khẩu tháng 6/2020 đạt tăng trưởng dương, xuất khẩu liên tiếp tăng trưởng dương trong 3 tháng; (ii) xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc duy trì đà tăng trưởng với kim ngạch 6,42 nghìn tỷ NDT (917 tỷ USD), tăng 4,9%, chiếm 45,1% tổng kim ngạch ngoại thương của Trung Quốc; (iii) ASEAN trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc với kim ngạch 2,09 nghìn tỷ NDT, tăng 5,6%, chiếm 14,7% tổng kim ngạch thương mại của nước này; EU xếp thứ 2 với 1,99 nghìn tỷ NDT, giảm 1,8%; Mỹ đứng thứ 3 với 1,64 nghìn tỷ NDT, giảm 6,6%; kim ngạch thương mại với các nước dọc tuyến “Vành đai và Con đường” đạt 4,2 nghìn tỷ NDT, giảm 0,9%; (iv) kết cấu thương mại tiếp tục được tối ưu hóa, tỷ trọng xuất nhập khẩu thương mại thông thường tăng, chiếm 60,1% tổng kim ngạch ngoại thương, tăng 0,4 điểm% so với cùng kỳ; (v) xuất nhập khẩu Khu vực miền Trung và miền Tây duy trì đà tăng trưởng, tăng 5,7% so với cùng kỳ, chiếm 16,7% tổng kim ngạch ngoại thương; (vi) xuất khẩu vật tư y tế tăng trưởng mạnh, trong đó xuất khẩu khẩu trang, dược phẩm, thiết bị y tế tăng lần lượt là 32,4%, 23,6% và 46,4%.
Đại diện Tổng Cục Hải quan Trung Quốc cho rằng kim ngạch thương mại Trung Quốc và ASEAN tăng chủ yếu do các lý do sau:
(i) Sự kết nối chặt chẽ trong sản xuất hàng điện tử giữa Trung Quốc và ASEAN trong chuỗi cung ứng toàn cầu: Trung Quốc tăng nhập khẩu và xuất khẩu vi mạch đã thúc đẩy thương mại Trung Quốc-ASEAN tăng 3,2 điểm phần trăm. Trong 6 tháng đầu năm 2020, Trung Quốc nhập khẩu 226,81 tỷ NDT (32,4 tỷ USD) vi mạch từ ASEAN, tăng 23,8% so với cùng kỳ, chiếm 24,2% trong tổng giá trị nhập khẩu từ ASEAN; Trung Quốc xuất khẩu 89,68 tỷ NDT (12,8 tỷ USD) mạch tích hợp sang ASEAN, tăng 29,1%, chiếm 7,8% tổng giá trị xuất khẩu sang ASEAN.
(ii) Hợp tác thương mại với Việt Nam, Malaixia và Thái Lan tăng trưởng ổn định đã thúc đẩy thương mại Trung Quốc-ASEAN tăng 5,7 điểm phần trăm. Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc ở ASEAN: 6 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất nhập khẩu Trung Quốc-Việt Nam tăng 18,1%; trong khi kim ngạch thương mại giữa nước này với Thái Lan tăng 9,2%.
(iii) Nghị định thư sửa đổi Hiệp định Khu thương mại tự do Trung Quốc-ASEAN có hiệu lực toàn diện vào tháng 10/2019, đã thúc đẩy thương mại nông nghiệp sang các nước ASEAN tăng mạnh. Trong 6 tháng đầu năm 2020, xuất nhập khẩu nông sản giữa Trung Quốc và ASEAN đạt 137 tỷ NDT (khoảng 19,5 tỷ USD), tăng 13,2% so với cùng kỳ, kéo kim ngạch thương mại Trung Quốc – ASEAN tăng 0,8 điểm phần trăm.
Ông Vương Hải Phong, Chủ nhiệm Phòng nghiên cứu thương mại-đầu tư quốc tế thuộc Viện Nghiên cứu đối ngoại-Ủy Ban Cải cách và phát triển quốc gia Trung Quốc cho rằng, có 2 lý do chính dẫn đến kết quả trên: (i) Do mức độ tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại rất cao giữa Trung Quốc và ASEAN. Hai bên không những ký Hiệp định thương mại tự do mà còn đã ký Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới; đều là mạng lưới cung ứng sản xuất chính của châu Á, mối liên kết nội tại Trung Quốc-ASEAN mạnh; (ii) Do ảnh hưởng dịch bệnh và cọ sát thương mại Trung-Mỹ. Trước đây, kim ngạch thương mại Trung Quốc-Mỹ, Trung Quốc-EU tương đối lớn, nhưng nay đã giảm mạnh. ASEAN không bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì dịch bệnh, thuận lợi cho sự phát triển thương mại hai bên.
Về triển vọng liệu ASEAN có thể tiếp tục duy trì vị trí đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc hay không, ông Vương Hải Phong cho rằng, nhiều khả năng sau khi dịch bệnh kết thúc, vào cuối năm 2020 hoặc sang năm 2021, EU lại thay thế ASEAN trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. Tuy nhiên triển vọng hợp tác thương mại Trung Quốc-ASEAN tươi sáng, đáng mong đợi./.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc)
