Các chuyên gia của Ngân hàng thế giới dự báo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Thái Lan trong năm 2020 có thể giảm 3%-5%. Tháng 3/2020, lượng du khách nước ngoài nhập cảnh vào Thái Lan giảm 76% so với cùng kỳ năm ngoái và doanh thu du lịch chỉ đạt 39,5 tỷ baht (khoảng 1,217 tỷ USD), giảm 77% so với cùng kỳ năm trước. Các ngành nghề như vận tải, khách sạn, dịch vụ ăn uống, giải trí bị thiệt hại nặng nề, chỉ riêng ngành hàng không đã tổn thất 66 tỷ baht (khoảng 2,028 tỷ USD).
Ngân sách của chính phủ rất eo hẹp, trong tháng 4/2020 đã có gần 29 triệu người nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp từ chính phủ, chiếm hơn 40% tổng dân số. Tuy nhiên, dịch COVID-19 cũng mang đến cho Thái Lan nhiều cơ hội, các ngành nghề liên quan đến nền kinh tế số như thương mại điện tử, nghiệp vụ giao hàng lại phát triển và đóng vai trò đặc biệt trong quá trình hợp tác với Trung Quốc để chống lại dịch COVID-19, cũng mở ra cánh cửa cho sự phát triển của nền kinh tế số và hợp tác liên quan giữa hai nước.
Dịch COVID-19 đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho các ngành công nghiệp truyền thống của Thái Lan. Trong tháng 3, ngành sản xuất chế tạo giảm 11,25% so với cùng kỳ năm trước, nhưng các ngành nghề liên quan đến nền kinh tế số như thương mại điện tử, dịch vụ giao hàng và bán hàng trực tuyến tăng mạnh. Theo dữ liệu của Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn (Thái Lan): từ ngày 22/3-30/4, định giá thị trường thương mại điện tử Thái Lan có thể tăng từ 26,2 tỷ baht (khoảng 805 triệu USD) lên 33 tỷ baht (khoảng 1,014 tỷ USD), tăng từ 20%-30%; doanh thu từ dịch vụ bán hàng và ăn uống trực tuyến có hy vọng tăng khoảng 8 tỷ baht (khoảng 246 triệu USD) so với giai đoạn bình thường; tổng giá trị của thị trường ngành giao hàng có hy vọng tăng từ 5,3 tỷ baht (khoảng 163 triệu USD) lên 6,8 tỷ baht (khoảng 209 triệu USD).
Sự tăng trưởng nhanh chóng của những ngành nghề này đã làm giảm bớt khó khăn của một số doanh nghiệp, đóng vai trò tích cực trong việc tăng việc làm và cải thiện dân sinh. Gần đây, các đơn đặt hàng trên ứng dụng đặt đồ ăn trực tuyến Foodpanda tại Bangkok đã tăng 30%/tuần, nhu cầu giao hàng tăng mạnh, rất nhiều công nhân thất nghiệp và lái xe tuk-tuk trước đây chiếm vị trí quan trọng trong ngành du lịch đều đã tham gia. Thu nhập và phúc lợi dành cho nhân viên giao hàng tương đối tốt so với công nhân: lương của nhân viên giao hàng Foodpanda lên tới 36.000 baht/tháng (khoảng 1.106,33 USD), ngoài ra còn được hưởng các chế độ phúc lợi như bảo hiểm, khẩu trang và thuốc khử trùng của công ty.
Các lĩnh vực kinh tế số khác cũng đang phát triển nhanh chóng. Tháng 3/2020, lượng sử dụng LINECall và LINEVideoCall của nền tảng xã hội LINE ở Thái Lan đã tăng 270%, các ngành nghề như giáo dục, bán bảo hiểm, khám bệnh, giải trí và du lịch trực tuyến cũng phát triển nhanh chóng.
Giống như các quốc gia khác đang tập trung chống dịch COVID-19, những lý do chính khiến nền kinh tế số Thái Lan được hưởng lợi từ dịch bệnh lần này gồm: Một là, dịch COVID-19 đã buộc người Thái Lan phải làm việc tại nhà và mọi người đã chuyển hoạt động làm việc, tiêu dùng và giải trí từ ngoại tuyến sang trực tuyến. Hai là, chính phủ và các doanh nghiệp liên quan đưa ra các biện pháp kích thích và hỗ trợ để tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người chuyển cuộc sống hàng ngày lên mạng. Kể từ ngày 10/4, Ủy ban phát thanh và truyền hình quốc gia Thái-lan (NBTC) mở cửa cho người dân đăng ký gói 10 GB lưu lượng truy cập Internet miễn phí, tăng động lực thanh toán và tiêu dùng trực tuyến của họ. Các ngân hàng khuyến khích khách hàng liên kết tài khoản ngân hàng của hệ thống thanh toán trực tuyến PromptPay với số điện thoại di động để thanh toán điện tử. Ngoài ra, chính phủ và các doanh nghiệp đã cùng áp dụng hai hoạt động giảm giá hàng hóa, với hơn 3.000 mặt hàng, kéo dài từ ngày 17/4 đến 30/6, dự kiến sẽ tiết kiệm cho người tiêu dùng 1 tỷ baht (khoảng 31 triệu USD). Đồng thời, mở rộng mô hình bán hàng trực tuyến của ngành bán lẻ và dịch vụ ăn uống để kích thích mua sắm trực tuyến.
Nền kinh tế số đã trở thành lực lượng quan trọng giúp Thái Lan chống lại tác động của dịch COVID-19 đối với sản xuất và tiêu dùng, triển vọng phát triển trong tương lai sẽ lạc quan hơn. Báo cáo phân tích về sự phát triển của nền kinh tế số Thái Lan do tập đoàn Google đưa ra năm 2019 nêu rõ quy mô nền kinh tế Internet của Thái Lan trong năm 2019 vào khoảng 16 tỷ USD và sẽ đạt 50 tỷ USD vào năm 2025. Dự kiến Thái Lan sẽ trở thành một trong những nước có nền kinh tế số lớn ở khu vực Đông Nam Á.
Điều này là do: Một là, Thái Lan đang thúc đẩy cách mạng công nghiệp 4.0, dịch COVID-19 khiến chính phủ nhận thức được hơn nữa tầm quan trọng của nền kinh tế số trong phát triển kinh tế xã hội. Hai là, Thái Lan có 70 triệu dân, bình quân 1 người có 1,3 chiếc điện thoại di động, 52 triệu người sử dụng Internet thường xuyên, và tiêu dùng trực tuyến liên tục tăng lên do tác động của dịch COVID-19. Ba là, dịch COVID-19 đã khiến nhiều công ty nhận thức được rằng chuyển đổi mô hình số hóa là một bước tiến quan trọng để đối phó với tính khó đoán định của bên ngoài, duy trì sự tồn tại và giành lấy ưu thế cạnh tranh trên thị trường về lâu dài. Bốn là, Thái Lan đang thúc đẩy rộng rãi thế hệ mạng di động thứ 5 (5G), công nghệ 5G sẽ thúc đẩy sự phát triển của Internet và trở thành trụ cột của các công nghệ mới như xe ô tô tự lái, thành phố thông minh, nhà ở và nhà máy tự động hóa, mang đến nhiều cơ hội hơn cho sự phát triển của nền kinh tế số.
Thái Lan là mấu chốt để kết nối các đảo và các quốc gia trên đất liền của Đông Nam Á, nền kinh tế lớn thứ hai ở khu vực này là một trong những đầu mối quan trọng của sản xuất, logistics và hàng không quốc tế. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế số sẽ nâng cao vị thế kinh tế của Thái Lan và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số khu vực này. Tuy nhiên, sự phát triển của nền kinh tế số Thái Lan cũng tồn tại nhiều vấn đề, quy mô chưa đủ lớn để lấp vào những tổn thất mà dịch COVID-19 gây ra cho nền kinh tế. Trong tháng 3 và 4/2020, doanh thu thị trường bán lẻ và dịch vụ ăn uống giảm 72 tỷ baht (khoảng 2,213 tỷ USD), trong khi doanh thu trực tuyến chỉ tăng 8 tỷ baht, có khoảng cách rất lớn. Do số lượng đơn đặt hàng tăng lên và bị kiểm soát giao thông, các công ty giao hàng đã xuất hiện các vấn đề nổi cộm như chậm giao hàng, thiếu hụt nguồn cung thương mại điện tử và khả năng giao hàng có hạn. Văn phòng Ủy ban thương mại và cạnh tranh Thái Lan cho biết một số nền tảng giao đồ ăn thức uống không những đã tăng 20% phí dịch vụ, mà còn thu phí tiếp thị và quảng cáo của các nhà hàng.
Hiện nay, Thái Lan đã giành được chiến thắng mang tính giai đoạn trong cuộc chiến chống lại dịch COVID-19 và trật tự xã hội đã dần được khôi phục kể từ tháng 5.
Trần Quyên
