Đại dịch toàn cầu Covid-19 đã chứng minh sự tàn phá khủng khiếp và sẽ còn tiếp tục để lại tác động đa diện về kinh tế-xã hội, không chỉ cho Trung Quốc, mà còn cả thế giới, trong đó có Việt Nam.
Thất nghiệp hàng loạt…
OECD khuyến nghị chính phủ các nước “hành động nhanh chóng và quyết liệt” để vượt qua dịch bệnh và có biện pháp bảo vệ thu nhập của các nhóm và doanh nghiệp dễ bị ảnh hưởng. Các chính phủ có thể cấp bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động hay chi trả các chi phí y tế liên quan đến dịch COVID-19; đồng thời, xem xét các biện pháp giảm hay hoãn thuế, nợ; giảm chi phí năng lượng cho các doanh nghiệp ở những vùng và lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề, cũng như giảm tạm thời tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các ngân hàng…
Trước sự cấp bách tầm toàn cầu, ngày 26/3, trong Tuyên bố chung của cuộc họp trực tuyến, các quốc gia G20 tuyên bố sẽ cùng đóng góp 5.000 tỉ USD cho sự ổn định và duy trì tăng trưởng chung kinh tế thế giới, trong đó sẽ phối hợp với IMF lập một quỹ tài chính lớn hỗ trợ các nước đang phát triển đối phó với đại dịch từ virus corona chủng mới (COVID-19).
Dịch Covid-19 đã, đang và sẽ tiếp tục gây ra hàng loạt vụ phá sản ở mỗi quốc gia, cũng như trên toàn cầu; kéo theo đó là việc giảm tổng cầu xã hội và gia tăng nạn thất nghiệp, gây áp lực mạnh đến công tác bảo đảm an sinh, thu nhập, việc làm theo cả quy mô quốc gia và quốc tế. Trong bối cảnh đó, nhiều nước đã tung ra các gói cứu trợ trị giá hàng tỷ USD để giúp doanh nghiệp và người lao động vượt qua khó khăn trước mắt…
Theo Báo cáo đánh giá sơ bộ của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO): “Covid-19 và thế giới việc làm: Tác động và giải pháp”, cuộc khủng hoảng kinh tế và lao động do dịch Covid-19 gây ra có thể làm tăng thêm 25 triệu người thất nghiệp trên toàn cầu, so với số lượng người thất nghiệp sẵn có là 188 triệu trong năm 2019. Hàng triệu người lao động sẽ phải rơi vào tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, giảm giờ làm và tiền lương, và rớt xuống dưới chuẩn nghèo. Nhóm lao động tự làm ở các nước đang phát triển, vốn thường là tấm đệm giúp làm nhẹ bớt độ xung của những tác động do những thay đổi đột ngột mang lại, thì lần này sẽ không còn tác dụng vì những hạn chế di chuyển đối với con người và hàng hóa. Giảm số lượng việc làm đồng nghĩa với việc mất đi nguồn thu nhập lớn cho người lao động, ước tính con số này tương đương từ 860 tỷ USD đến 3,4 nghìn tỷ USD trong năm 2020. ILO ước tính, sẽ có thêm từ 8,8 đến 35 triệu người lao động rơi vào đói nghèo trên khắp thế giới, so với mức ước tính trước đây cho năm 2020 (là giảm 14 triệu người). Ngoài ra, tác động của cuộc khủng hoảng việc làm tới một số nhóm lao động sẽ không đồng đều và làm gia tăng bất bình đẳng. Những người bị ảnh hưởng lớn bao gồm những người được bảo vệ ít hơn và làm những công việc được trả lương thấp, nhất là lao động trẻ và lao động cao tuổi. Phụ nữ và lao động di cư cũng thuộc nhóm này. Lao động di cư dễ bị tổn thương vì họ thường không được hưởng đầy đủ quyền lao động và an sinh xã hội. Trong khi đó, phụ nữ thường chiếm số đông trong nhóm các công việc lương thấp và các ngành kinh tế bị tác động bởi dịch bệnh.
Các gói hỗ trợ khẩn cấp và khả năng hấp thu của doanh nghiệp và người lao động
ILO kêu gọi thực hiện các biện pháp khẩn cấp, quyết đoán; trên diện rộng và đồng bộ ở cả ba trụ cột: bảo vệ người lao động tại nơi làm việc, kích thích nền kinh tế và việc làm, và hỗ trợ việc làm và thu nhập. Những biện pháp này bao gồm: mở rộng an sinh xã hội, hỗ trợ khả năng giữ việc làm (như giảm thời giờ làm việc, nghỉ phép có lương, và các trợ cấp khác), giảm thuế và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; hỗ trợ cho vay và hỗ trợ tài chính đối với một số ngành kinh tế cụ thể; tăng cường đối thoại xã hội – đối thoại giữa người lao động, người sử dụng lao động và các tổ chức đại diện của họ; xây dựng niềm tin của công chúng và các tiêu chuẩn lao động quốc tế cập nhật…
Theo Công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics tỷ lệ thất nghiệp do dịch Covid-19 tại Trung Quốc đã tăng từ 5,2% lên 6,2%, tương đương 5 triệu người bị mất việc làm. Con số này không kể đến người lao động nhập cư, người lao động chưa thể trở lại làm việc, hay không có hợp đồng chính thức. Công ty này ước tính dịch Covid-19 có thể khiến những người lao động nhập cư ở Trung Quốc tổn thất đến 800 tỷ NDT (115 tỷ USD) vì không có thu nhập. Tổng cầu xã hội của Trung Quốc đang và sẽ giảm cả do sự căng thẳng về nguồn thu nhập của người lao động mất việc, cũng như do tâm trạng lo âu dẫn đến tăng tiết kiệm “phòng cơ” của người dân. Theo một cuộc khảo sát của Rong360.com, 64,4% người cho biết sẽ hạn chế chi tiêu sau khi dịch bùng phát, chỉ có 31,4% người không thay đổi thói quen chi tiêu. Nền kinh tế Trung Quốc trong quý I/2020 sẽ thu hẹp kỷ lục lần đầu tiên kể từ năm 1976.
Đây là một cú sốc, một cuộc suy thoái tạo nên một Trung Quốc khác sau cơn đỉnh của dịch, nhiều doanh nghiệp có thể đạt công suất 70%, 80% đến 90%, song nguồn cung trở nên thừa thãi vì không có đủ nhu cầu trên thị trường cả trong nước và nước ngoài. Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đã bị đối tác đề nghị hoãn thanh toán hoặc từ chối, hủy đơn hàng. Điều này đồng nghĩa với thu hẹp thị trường việc làm tương lai của hàng chục triệu lao động Trung Quốc và các nước. Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) tung ra một loạt giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, như hướng lãi suất thị trường xuống mức thấp hơn và hỗ trợ thanh khoản để giúp các công ty bị ảnh hưởng bởi dịch; hỗ trợ thêm thanh khoản cho một số ngân hàng thông qua việc thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR). Ngày 20/2, Trung Quốc đã hạ lãi suất cho vay cơ bản kỳ hạn một năm thêm 0,1%, xuống 4,05%, và giảm lãi suất cho vay kỳ hạn 5 năm xuống 4,75%. Lãnh đạo Trung Quốc tin rằng sau khi dịch bệnh kết thúc, nhu cầu tiêu dùng và đầu tư bị dồn nén sẽ được giải phóng hoàn toàn, và nền kinh tế Trung Quốc sẽ hồi phục nhanh chóng.
Tình hình ở Mỹ xấu đi nhanh đến mức các nhà kinh tế của Morgan Stanley đã thay đổi dự báo tăng trưởng kinh tế trong quý II/2020 từ -4% xuống còn -30,1%; tỷ lệ thất nghiệp sẽ lên đến 12,8%, mức tiêu thụ giảm 31%. Số người nộp đơn xin hỗ trợ thất nghiệp ở Mỹ đang tăng lên mức kỷ lục, khoảng 3 triệu người. Bank of America cho biết tình trạng công nhân nghỉ việc đang lan rộng trong khi các nhà máy đóng cửa hoặc dừng sản xuất. Trong khi đó, các bệnh viện cũng đang phải đối mặt với tình trạng thiếu thiết bị và nhân viên trong bối cảnh khủng hoảng. Hàng triệu người Mỹ đang được yêu cầu tự cô lập khi các trường hợp nhiễm Covid-19 ở nước này vượt qua 19.000 người, với hơn 260 người thiệt mạng, 45 tiểu bang đã đóng cửa các trường học, quán bar và nhà hàng. Bởi vậy, ngay trong nửa đầu tháng 3, Mỹ đã nhanh chóng thông qua gói tài chính trị giá 104 tỉ USD nhằm hỗ trợ người dân đối phó với những tác động của dịch Covid-19, cho phép người lao động Mỹ được nghỉ phép hưởng lương trong tình huống khẩn cấp và được xét nghiệm virus SARS-CoV-2 miễn phí. Ngoài ra, người lao động vẫn được chi trả tối đa 10 ngày nghỉ ốm.
Trước đó, một gói hỗ trợ 8,3 tỷ USD cũng được thông qua để các cơ quan y tế nghiên cứu và phát triển vắc-xin. Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow cho biết, gói kích thích để chống lại tác động của Covid-19 với kinh tế Mỹ có thể tăng lên 2.000 tỷ USD, tương đương khoảng 10% GDP, để giữ các doanh nghiệp cùng tồn tại, người lao động được trả lương. Nếu được thông qua, gói kích thích lần này sẽ là gói cứu trợ thứ ba của Chính phủ Mỹ để giảm bớt tác động từ Covid-19. Đặc biệt, ngày 15/3, Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã quyết định hạ 1% lãi suất cơ bản, từ biên độ 1-1,25% hiện nay xuống còn 0-0,25%. Đây là lần thứ 2 trong vòng chưa đầy 2 tuần FED hạ lãi suất đồng USD, và cũng là lần đầu tiên kể từ cuộc Khủng hoảng tài chính giai đoạn 2008-2009 FED giảm lãi suất xuống thấp ở mức gần như tượng trưng như vậy; đồng thời thông báo kế hoạch mua vào ít nhất 700 tỷ USD trái phiếu nhằm bình ổn các thị trường tài chính…
Ngày 17/3, Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunack đã công bố gói hỗ trợ cho các doanh nghiệp Anh vay trị giá 330 tỷ Bảng nhằm thúc đẩy kinh tế trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp Coivd-19 đang lan rộng ở nước này. Chính phủ Anh cũng cam kết sẽ bổ sung và làm “bất cứ điều gì” để giúp các công ty và người dân có đủ khả năng tài chính duy trì hoạt động kinh doanh sản xuất, chi trả lương cho nhân viên…
Trước mắt, Chính phủ sẽ cung cấp gói hỗ trợ thuế và các biện pháp khác trị giá 20 tỷ Bảng nhằm bảo vệ doanh nghiệp và hộ gia đình đang gặp khó khăn do dịch Covid-19. Thuế đối với bất động sản cho kinh doanh thương mại được miễn trong năm nay cho các công ty hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, vui chơi giải trí và du lịch. Các cửa hàng, nhà hát, nhà hàng ăn sẽ không phải trả lãi suất vay ngân hàng trong 12 tháng, hay những người đang gặp tài chính khó khăn do Covid-19 được miễn trả lãi suất của khoản vay trả góp trong 3 tháng. Ngoài ra, gói hỗ trợ bằng tiền mặt trị giá 25.000 Bảng cho các công ty trong thời kỳ kinh doanh sản xuất gián đoạn cũng được đưa ra.
Chính phủ Đức dự báo nền kinh tế nước này năm 2020 sẽ giảm ít nhất 5%. Niềm tin tiêu dùng tại Đức tháng 4/2020 giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2008-2009, theo báo cáo của Viện nghiên cứu GfK cập nhật ngày 25/3, chỉ số niềm tin tiêu dùng tháng 4/2020 tại Đức tụt xuống mức 2,7 điểm, giảm sâu so với mức 8,3 điểm của tháng 3/2020. Đây là chỉ số thấp nhất được ghi nhận kể từ tháng 5/2009. Trong tháng 3/2020, quốc hội nước này đã bỏ phiếu thông qua gói cứu trợ trị giá 1.100 tỷ euro (1.200 tỷ USD) để ứng phó với tác động của dịch bệnh, do nhiều nhân viên buộc phải rút ngắn giờ làm hoặc đối mặt với nguy cơ thất nghiệp, khảo sát chỉ ra người dân ước tính thu nhập giảm mạnh, xuống mức thấp nhất trong vòng 7 năm.
Pháp có khả năng đối mặt với nguy cơ suy thoái trong năm 2020, và đã công bố gói hỗ trợ 45 tỷ euro (khoảng 50,22 tỷ USD) cho các doanh nghiệp và người lao động chịu tác động của dịch COVID-19. Đặc biệt, ngày 21/3 Ủy ban châu Âu (EC) đã phê chuẩn một đề xuất của Pháp để bảo đảm khoản viện trợ quốc gia lên tới 300 tỷ euro (323 tỷ USD) nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19, một tình huống chưa từng có từ trước đến nay. Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire cho biết ông sẵn sàng quốc hữu hóa các công ty lớn nhằm bảo vệ những công ty này khỏi bị phá sản. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc bơm vốn hoặc mua cổ phần, thậm chí quốc hữu hóa công ty trong trường hợp cần thiết.
Ngày 17/3, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đã công bố gói biện pháp (cho vay, đảm bảo tín dụng, viện trợ trực tiếp) trị giá 200 tỷ euro (tương đương 219 tỷ USD, chiếm 20% GDP); trong đó, 100 tỷ euro (109,7 tỷ USD) để đảm bảo tín dụng và duy trì thanh khoản không giới hạn cho các công ty. Chính phủ sẽ huy động 117 tỷ euro (128 tỷ USD) và số còn lại sẽ đến từ các công ty tư nhân.
Lo ngại khủng hoảng do đại dịch Covid-19 có thể sẽ đẩy nền kinh tế vào tình trạng suy thoái nghiêm trọng, gói kích thích kinh tế của Ba Lan trị giá gần 52 tỷ USD, tương đương gần 10% tổng sản phẩm quốc nội của nước này sẽ được triển khai kéo dài trong nhiều tháng nhằm giúp doanh nghiệp trả lương cho người lao động, tránh phải cắt giảm nhân sự, cho phép trả chậm các khoản an sinh xã hội và tăng mức chi tiêu cho hạ tầng và chăm sóc y tế.
Chính phủ Séc đã chuẩn bị gói hỗ trợ 1.000 tỷ kuron (tương đương 40 tỷ USD) để nhằm vực dậy nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch Covid-19. Gói hỗ trợ này sẽ bao gồm 100 tỷ kuron dưới hình thức hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp và 900 tỷ kuron khác thông qua bảo lãnh cho vay.
Chính phủ Ru-ma-ni cũng đã phê duyệt gói viện trợ trị giá gần 2% GDP của Ru-ma-ni để hỗ trợ thất nghiệp, bảo đảm hạn mức tín dụng cũng như tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, công ty hoãn nộp thuế thu nhập tối đa 2 tháng…
Chính phủ Thái Lan ngay từ đầu tháng 2 cũng đã đưa ra Chương trình tổng thể hỗ trợ khẩn cấp cho các công ty lữ hành (cho vay ưu đãi, hoãn trả vốn và lãi trong 6 tháng, tạm hoãn đóng thuế thu nhập…), đồng thời giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nhiên liệu bay và giảm phí sân bay để trợ giúp cho ngành hàng không của nước này…
Cuộc chiến với đại dịch Covid-19 là một thử thách lớn và đặc biệt cho mỗi quốc gia và doanh nghiệp, cũng như từng người dân. Bởi vậy, cần sự đồng lòng và hợp tác chặt chẽ của tất cả các bên có liên quan nhằm triển khai đồng bộ những biện pháp đặc biệt, vượt qua những thách thức cả về tính mạng con người, cũng như sự suy giảm cả tổng cung và tổng cầu của nền kinh tế, gắn với sự đóng băng các giao thương, tiếp xúc xã hội quốc gia và quốc tế…
Tác động và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, lao động ở Việt Nam
Theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tại cuộc họp ngày 24/3/2020 sơ kết thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa XI về một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020, cả nước xác nhận được 9,2 triệu người có công, trong đó trên 1,3 triệu người đang hưởng chế độ ưu đãi hàng tháng. Các chính sách việc làm, thu nhập và giảm nghèo, bình quân hàng năm đã giải quyết việc làm trong nước cho 1,5-1,6 triệu người, đưa trên 100.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Tỉ lệ thất nghiệp luôn duy trì ở mức thấp, khoảng 2%-2,2%, tỉ lệ thất nghiệp thành thị dưới 3,5%. Tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội lên khoảng 574.000 người. Số người tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 85,3 triệu người, chiếm 90% dân số…
Giám đốc ILO Việt Nam, Chang-Hee Lee cho rằng, Việt Nam đã làm rất tốt công tác kiềm chế dịch. Sự quyết tâm được thể hiện rõ qua thông điệp của Thủ tướng rằng, Chính phủ chấp nhận thiệt hại về kinh tế để bảo vệ tính mạng, sức khỏe cho người dân. Theo TS. Chang-Hee Lee, cuộc chiến chống Covid-19 có khả năng sẽ còn kéo dài, bây giờ là lúc bắt đầu hành động để giảm thiểu những tác động tiêu cực của dịch bệnh tới doanh nghiệp, việc làm và thu nhập của phần lớn người lao động, bao gồm cả khu vực kinh tế phi chính thức. ILO Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động chiến đấu vì việc làm thỏa đáng tại thời điểm khủng hoảng toàn cầu nghiêm trọng về cả sức khỏe, thị trường lao động cũng như kinh tế hiện nay.
Tuy nhiên, ở Việt Nam, công tác phòng, chống dịch đã bước sang giai đoạn mới, với nhiều thách thức lớn đáng chú ý. Đó là việc ngăn chặn dịch bệnh từ bên ngoài rất khó khăn do xung đột với yêu cầu giao thương, giao lưu; mạng xã hội phát triển mạnh, người dân dễ bị tác động bởi thông tin xấu, độc hại gây hoang mang, thậm chí kích động phân biệt, chia rẽ; đảm bảo an sinh xã hội, hỗ trợ kịp thời người yếu thế, thiệt thòi trong bối cảnh cộng đồng doanh nghiệp đứng trước sức ép kép là nguy cơ thu hẹp thị trường cung cấp đầu vào do đứt gãy một số chuỗi cung ứng và sức ép duy trì, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra cả trong và sau dịch…
Đặc biệt, một loạt lao động trong khu vực kinh tế tư nhân đang chịu cảnh nghỉ không lương hoặc phải giãn, giảm thời gian làm việc, thu nhập giảm sút, không được đóng bảo hiểm xã hội trong tháng cao điểm dịch COVID-19 vì hầu như doanh nghiệp không có việc làm.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, 2 tháng đầu năm có hơn 16.200 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, số chờ giải thể hơn 9.400 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 2.800 doanh nghiệp, trong đó có 2,5 nghìn doanh nghiệp có quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng. Theo kết quả khảo sát của Ban Nghiên cứu và Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) của Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính đối với 1.200 doanh nghiệp, chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho thấy phần lớn các doanh nghiệp bị sụt giảm 20 đến 50% doanh thu. Nếu sáu tháng nữa mới hết dịch thì 26,2% số doanh nghiệp được hỏi cho biết sẽ phá sản và 40% số doanh nghiệp cho biết đối sách chỉ có thể là cắt giảm lao động.
Ngày 24/3, ông Masatsugu Asakawa, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho biết: ADB đánh giá cao Chính phủ Việt Nam đã có những hành động kịp thời và hiệu quả để chống lại đại dịch. Chính phủ chú trọng duy trì ổn định kinh tế và tăng trưởng trong trung và dài hạn, bao gồm thông qua mở rộng chi đầu tư công và tăng cường các mạng lưới an sinh xã hội cho các hộ gia đình nghèo và dễ tổn thương. Để giúp Chính phủ Việt Nam chặn đứng sự lây lan của COVID-19, ADB sẽ cân nhắc tất cả các giải pháp, gồm cả giải ngân nhanh hỗ trợ ngân sách, cho vay chính sách và đẩy nhanh giải ngân các khoản vay hiện tại, để bảo đảm rằng mọi gói hỗ trợ có thể được phê duyệt nhanh chóng và được giải ngân một cách kịp thời… Trước đó, ngày 18/3, ADB đã công bố gói hỗ trợ ban đầu trị giá 6,5 tỷ USD 9 (và sẽ bổ sung khi cần thiết), để đáp ứng nhu cầu trước mắt của các quốc gia thành viên đang phát triển khi phải ứng phó với đại dịch Covid-19.
Những hành động thiết thực gỡ khó cho cộng đồng doanh nghiệp đang được tích cực triển khai, nổi bật là việc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 01/2020 có hiệu lực từ ngày 13/3/2020 về việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ vay nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID-19; riêng ngày 16/3/2020, Ngân hàng Nhà nước đã liên tiếp tung ra 4 quyết định quan trọng có hiệu lực từ ngày 17/3/2020, theo đó, giảm từ 0,25-1% các loại lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ, lãi suất chào mua giấy tờ có giá qua nghiệp vụ thị trường mở, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng và dưới 6 tháng; lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa; lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc và tiền gửi vượt dự trữ bắt buộc… Theo đó, các Tổ chức tín dụng đã xem xét cơ cấu lại các khoản dư nợ tổng trị giá 21.753 tỷ đồng, miễn giảm lãi thật sự với dư nợ hiện tại của doanh nghiệp tại Tổ chức tín dụng cho 8.000 khách hàng với số tiền hơn 350 tỷ đồng; đang xem xét miễn giảm lãi vay cho hơn 34.350 khách hàng với khoản dư nợ 185 nghìn tỷ đồng. Các Tổ chức tín dụng cũng đã tiếp tục hoàn thiện hồ sơ cho vay mới 5.493 khách hàng với tổng số cho vay dự kiến khoảng 24.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó nhiều ngân hàng cũng đã thực hiện giảm phí, có những ngân hàng miễn phí hoàn toàn. Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) cũng đã và đang giảm mức thu dịch vụ thông tin tín dụng để giúp các Tổ chức tín dụng giảm chi phí, hạ lãi suất, qua đó gián tiếp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của người dân và doanh nghiệp. Ðến nay, các Tổ chức tín dụng đăng ký doanh số cho vay 285 nghìn tỷ đồng, với lãi suất giảm 0,5 đến 1%/năm so với lãi suất áp dụng hiện tại.
Theo Chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đang soạn thảo và trình Chính phủ ban hành nghị định về gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất cho đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 trong tháng 3/2020, với gói hỗ trợ khoảng 30.000 tỷ đồng để góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh; …
Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng tích cực vào cuộc, kêu gọi các doanh nhân, doanh nghiệp, các tổ chức thành viên của Hiệp hội để cao trách nhiệm tuyên truyền, vận động hội viên thực hiện tốt việc kiểm soát nguồn lây từ ổ dịch trong nước và đặc biệt là từ nước ngoài; theo dõi thông tin và phối hợp với các cơ quan chức năng để chủ động và nỗ lực duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, bảo đảm quyền lợi của người lao động; tích cực tái cơ cấu bộ máy, tìm kiếm thị trường và nguồn cung ứng nguyên vật liệu mới, hạn chế thấp nhất việc lệ thuộc vào một thị trường… Đồng thời, vận động các tổ chức, cá nhân, doanh nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước tích cực ủng hộ về vật chất và tinh thần, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người lao động. Hiệp hội cũng đề nghị Chính phủ sớm có chính sách bổ sung đặc biệt giúp đỡ các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp nhiều khó khăn; thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt; chỉ đạo ngành ngân hàng xem xét cơ cấu lại các khoản vay, giãn thời gian trả nợ vay, tăng cường các gói hỗ trợ tín dụng, hoạt động tư vấn, thông tin đến khách hàng về điều kiện tiếp cận vốn vay và trả nợ tín dụng ngân hàng…; ngành tài chính xem xét miễn, giãn, giảm thuế và hoàn thuế VAT… cho các doanh nghiệp gặp khó khăn duy trì kinh doanh do dịch Covid-19.
Ngày 21/3, Văn phòng Trung ương Đảng có công văn số 11809-CV/VPTW Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 (số 172-TB/TW, ngày 21-3-2020), trong đó khẳng định: Dịch bệnh Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường, tác động toàn diện tới kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đời sống của nhân dân, có thể kéo dài, khó dự đoán chính xác thời gian kết thúc, tác động sâu, rộng tới sự phát triển kinh tế – xã hội trên toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và đời sống của người dân ở nhiều quốc gia. Các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể cần tiếp tục tập trung phòng, chống dịch bệnh với tinh thần trách nhiệm cao nhất, kiên quyết không để dịch bệnh bùng phát; đồng thời, thực hiện các nhiệm vụ cấp bách, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, duy trì sản xuất, kinh doanh, chăm lo cho người dân, chủ động chuẩn bị các phương án phục hồi nền kinh tế. Động viên nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp phát huy tinh thần yêu nước, lòng nhân ái, trách nhiệm xã hội, cùng tham gia phòng, chống dịch, ủng hộ các lực lượng chức năng hoàn thành tốt nhiệm vụ, chia sẻ, hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn, những người lao động phải tạm ngừng việc, những người trong vùng dịch; phối hợp với các nước hỗ trợ kịp thời người Việt Nam ở nước ngoài. bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo đời sống của nhân dân… Thực hiện tốt các hoạt động đối ngoại, ngoại giao, đặc biệt là các hoạt động ngoại giao của ASEAN. Thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác phòng, chống dịch bệnh; thông tin kịp thời, thường xuyên để các nước hiểu được chủ trương, chính sách của ta trong quá trình phòng, chống dịch bệnh…
TS. Nguyễn Minh Phong
