Sau giai đoạn tái cân bằng thành công trong 12 tháng qua bị chi phối bởi nhiều rủi ro giảm giá toàn cầu và biến động tiền tệ cao kể từ tháng 8 năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục hạ triển vọng lạm phát và điều chỉnh lại dự báo tăng trưởng kinh tế cho giai đoạn trước. Trong bài trình bày tại thủ đô Ankara, Bộ trưởng Tài chính và Tài chính Berat Albayrak đã đưa ra các mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ về các chỉ số vĩ mô quan trọng như lạm phát, tăng trưởng, việc làm và số dư tài khoản vãng lai như một phần của Chương trình kinh tế mới (NEP) trong giai đoạn 2020-2022 .
Chương trình mới sẽ được duy trì với chủ đề “bắt đầu chuyển đổi”, Bộ trưởng Tài chính tuyên bố. “Đưa lạm phát dưới 5% tiếp tục là mục tiêu chính của chúng tôi”, ông Albayrak nói. Ông nói thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã cắt giảm dự báo lạm phát trong năm nay xuống còn 12%, giảm so với dự đoán năm ngoái là 15,9% và xuống còn 8,5% cho năm 2020, giảm từ mức 9,8% trong dự báo trước đó.
 |
Dự báo năm 2021 không thay đổi ở mức 6%, trong khi mục tiêu lạm phát của nước này cho năm 2022 là 4,9%, theo chương trình. Đã một năm kể từ khi công bố Chương trình kinh tế mới đầu tiên, được đưa ra sau khi công dân Thổ Nhĩ Kỳ bỏ phiếu chuyển Thổ Nhĩ Kỳ từ hệ thống nghị viện sang hệ thống quản trị tổng thống điều hành vào tháng 4 năm 2017. Chương trình đã phác thảo các hướng dẫn rộng rãi cho giai đoạn tái cân bằng kinh tế. Giá tiêu dùng ở Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng 15,01% trong tháng 8 so với cùng tháng năm ngoái, theo dữ liệu của Viện thống kê Thổ Nhĩ Kỳ (TurkStat). Trong thập kỷ qua, lạm phát hàng năm đã chứng kiến mức thấp nhất ở mức 3,99% vào tháng 3 năm 2011 và nó đã đạt đỉnh 25,24% vào tháng 10 năm ngoái.
TurkStat được thiết lập để thông báo dữ liệu cho tháng 9 vào thứ Tư. Theo các nhà kinh tế, lạm phát dự kiến sẽ giảm mạnh vào tháng 9, lần đầu tiên đạt được một con số trong hơn hai năm nhờ hiệu ứng cơ sở, theo các nhà phân tích, trước khi tăng trở lại.
 |
“Theo các mục tiêu này, sự phối hợp giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa sẽ tiếp tục. Vì cho đến nay, Chính phủ của chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ cuộc chiến chống lạm phát của ngân hàng trung ương”, Albayrak nói và cho biết họ sẽ tiếp tục các bước chuyển đổi cơ cấu theo hướng chiều sâu, tăng sự cạnh tranh thị trường hàng hóa và dịch vụ.
Trong bối cảnh lạm phát gia tăng, Ngân hàng Trung ương Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ (CBRT) đã tăng lãi suất lên 24% vào tháng 9 năm 2018, từ mức 17,75% vào thời điểm đó.
Các bước thực hiện trong năm qua, xu hướng giảm áp lực lạm phát, sự mong muốn toàn cầu đối với lãi suất thấp hơn tại các ngân hàng trung ương hàng đầu và hoạt động kinh tế cải thiện ở Thổ Nhĩ Kỳ đều cho phép ngân hàng nới lỏng chính sách tiền tệ.
Trong cuộc họp tháng 7, ngân hàng này đã cắt giảm lãi suất chuẩn, lãi suất repo trong một tuần, ồ ạt bằng 425 điểm cơ bản xuống còn 19,75%. Trong cuộc họp chính sách tiền tệ mới nhất vào ngày 12 tháng 9, ngân hàng này một lần nữa cắt giảm 3,25% lãi suất chính xuống 16,50%, một quyết định vượt qua kỳ vọng trung bình cho 275 điểm cơ bản.
“Năm nay, chúng tôi đang gặp phải mục tiêu tăng trưởng không như kỳ vọng dù đã thực hiện toàn . Tăng trưởng năm 2019 sẽ là 0,5%, thấp hơn so với dự báo năm ngoái là 2,3%” – Ông Albayrak thông tin thêm.
Theo Bộ trưởng, Thổ Nhĩ Kỳ đã có được một sự hạ cánh mềm. Các chỉ số hàng đầu đã chỉ ra sự phục hồi trong quý thứ ba hiện tại, sau ba quý liên tiếp co lại theo năm sau những biến động của năm ngoái.
Ông nhấn mạnh rằng Chính phủ sẽ thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và hướng đến tăng trưởng lành mạnh và bền vững, thay vì tốc độ tăng trưởng cao hơn.
“Chương trình mới đặt mục tiêu tăng trưởng 5% hàng năm trong ba năm tới,” Albayrak tuyên bố. Dự báo trước đó cho năm 2020 là 3,5%.
Dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho năm 2021 và 2022 không thay đổi ở mức 5% sẽ đưa nền kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ trở lại tốc độ tăng trưởng trung bình trong những năm gần đây.
Kỳ vọng tạo ra 1,066 triệu việc làm mỗi năm
Bộ trưởng Albayrak cho biết, Chính phủ đang có kế hoạch giảm dần tỷ lệ thất nghiệp xuống một con số vào năm 2022. Trong năm 2019, tỷ lệ thất nghiệp dự kiến sẽ tăng lên 12,9%, tăng từ mức 11% trong dự báo trước đó, trước khi giảm xuống còn 11,8% vào năm 2020.
Ông nhấn mạnh rằng sự tăng trưởng sẽ tạo ra 1,066 triệu việc làm mới hàng năm trong giai đoạn ba năm và giảm tỷ lệ thất nghiệp dần dần. Sự phát triển trong lĩnh vực xây dựng và cải thiện điều kiện vay sẽ đóng góp tích cực cho việc làm trong ngắn hạn.
“Sau khi kết thúc năm 2019 với tỷ lệ thất nghiệp 12,9%, chúng tôi đặt mục tiêu giảm con số này xuống còn 11,8% vào năm tới, 10,6% vào năm 2021 và 9,8% vào năm 2022”, ông nói.
Về mặt kỷ luật tài khóa, tỷ lệ thâm hụt ngân sách của chính phủ trung ương so với GDP dự kiến là 2,9% trong năm 2019, tăng từ mức 1,8% trong dự báo trước đó. Khoảng cách tương tự được nhắm mục tiêu trong hai năm tới, trước khi giảm xuống 2,6% vào năm 2022.
Ông Albayrak cho biết, số dư tài khoản hiện tại “sẽ tiếp tục là một trong những vấn đề chính trong chương trình nghị sự chính trị, cho thấy năm nay sẽ kết thúc với thặng dư hiện tại.”
Theo dữ liệu mới nhất, số dư tài khoản vãng lai của Thổ Nhĩ Kỳ đã thặng dư 1,2 tỷ đô la trong tháng 7 này, cải thiện từ mức thâm hụt 2,2 tỷ đô la vào tháng 7 năm 2018. Năm ngoái, số dư tài khoản vãng lai đã thâm hụt khoảng 27,6 tỷ đô la, cải thiện từ mức thâm hụt gần 47,5 tỷ đô la năm 2017.
Sau khi thặng dư 0,1% GPD năm nay, theo chương trình, tài khoản hiện tại dự kiến sẽ thâm hụt 1,2% GDP vào năm 2020 và 0,8% vào năm 2021 trước khi đạt 0% vào năm 2022.
Theo Bộ trưởng Albayrak , Chính phủ đặt mục tiêu giảm đô la hóa, mở các kênh tín dụng để hỗ trợ khu vực tư nhân và làm sâu sắc thị trường tài chính để đảm bảo sự ổn định tài chính. Các bước của Chính phủ sẽ cung cấp cho các ngân hàng một “bảng xếp hạng sạch” để bắt đầu cho vay trở lại.
 |
“Chúng tôi đã thực hiện các bước đổi mới đối với nợ xấu trong ngành ngân hàng [các khoản nợ không hoạt động]”, ông Albayrak nói và cho biết đã đến lúc các ngân hàng tư nhân có “vai trò chủ động” trong việc gia tăng tín dụng.
Bên cạnh đó, Chính phủ đang bắt đầu một cuộc cải cách thuế sẽ mở đường cho thuế thấp hơn cho các hộ gia đình có thu nhập thấp và thuế cao hơn cho các công dân có thu nhập cao.
Giới kinh doanh ủng hộ cải cách
Chủ tịch Phòng Công nghiệp Istanbul (İSO) Erdal Bahçıvan nói rằng phần quan trọng nhất của Chương trình Kinh tế Mới (NEP) là cuộc chiến chống lạm phát và mục tiêu một chữ số trong trung hạn.
“Cùng với thời kỳ ổn định tài chính sẽ đạt được trong lĩnh vực này, chúng tôi thấy tích cực để trở lại mục tiêu tăng trưởng đủ điều kiện và bền vững”, ông Bahçıvan cho biết.
Trong tuyên bố bằng văn bản của mình, ông Bahçıvan chỉ ra rằng mục tiêu quan trọng và tích cực nhất đối với các nhà công nghiệp là “một lần nữa giải thích dứt khoát rằng họ sẽ hỗ trợ các khoản đầu tư đủ điều kiện nhằm giảm thâm hụt tài khoản hiện tại”. Các số liệu tăng trưởng được nhắm mục tiêu với các khoản đầu tư đủ điều kiện này sẽ mang lại thành công trong cuộc chiến chống thất nghiệp trong trung hạn.
Theo ông Bahçıvan, điều quan trọng nhất là thể hiện một ý chí mạnh mẽ và bền vững đằng sau những mục tiêu này. Nếu điều này được thực hiện, chúng tôi, với tư cách là ngành kinh doanh thực sự, tin rằng nền kinh tế của chúng tôi sẽ đạt được sự cân bằng lâu dài và bền vững với sự hỗ trợ của tăng trưởng đủ điều kiện.
Trong đánh giá của mình, Rıfat Hisarcıklıoğlu, Chủ tịch Liên minh các Phòng giao dịch hàng hóa và hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ (TOBB), cho biết các vấn đề đã được phát hiện và xác định chính xác, và các biện pháp thực tế đã được đưa ra.
Nhấn mạnh rằng một phần đáng kể các mục tiêu mà NEP đặt ra đã đạt được, Chủ tịch Phòng Thương mại Istanbul (İTO) Şekib Avdagiç nhớ lại rằng một quá trình cân bằng thành công đã bị vướng vào các chủ đề quan trọng như thâm hụt tài khoản hiện tại và lạm phát.
Avdagiç lưu ý rằng với NEP 2020-2022, một khuôn khổ tích cực và hợp lý đã được đưa ra trong trung hạn. “Chúng tôi có mục tiêu tăng trưởng mạnh 5% cho năm 2020 và hơn thế nữa”, ông nói. “Do đó, một giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ trong nền kinh tế sẽ bắt đầu. Do đó, thông điệp chính phải là tăng trưởng bền vững.”
Liệt kê một gói ưu đãi mới cho thất nghiệp, luật thị trường bán buôn và cải cách thuế trong số các chủ đề quan trọng trong chương trình, Avdagiç cho biết tuyên bố về ý chí đưa Thổ Nhĩ Kỳ đến tăng trưởng bền vững và lành mạnh đã được đưa ra./.
(Thương vụ Việt Nam tại Thổ Nhĩ kỳ)
