Ngày 2/4, chính phủ Nhật Bản ra thông báo cho biết cuộc đàm phán hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương với Mỹ sẽ được bắt đầu vào ngày 15-16 tháng 4 tại Washington, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy thương mại công bằng và có đi có lại.
Theo đó, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Toshimitsu Motegi cho biết, ông sẽ tới Washington để bắt đầu đàm phán với người đồng cấp Mỹ – Đại diện Thương mại Robert Lighthizer. Cuộc đàm phán này được kỳ vọng sẽ xoa dịu phần nào sự “phiền muộn” của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khoản thặng dư thương mại 69 tỷ USD của Nhật Bản với nước này mà gần 2/3 trong số đó là từ xuất khẩu ô tô, và phía Mỹ mong muốn có một hiệp định hai chiều để giải quyết vấn đề đó.
Những xung đột thương mại giữa Tokyo và Washington đã xuất hiện kể từ khi ông Trump nhậm chức tổng thống vào năm 2017 với cam kết đàm phán lại các hiệp định thương mại mà ông cho là không công bằng đối với các công ty và công nhân Mỹ. Chính quyền Trump cũng tham gia vào các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với cả Liên minh châu Âu và Trung Quốc như là một phần của chương trình nghị sự mà Tổng thống Mỹ đặt ra. Các quan chức chính phủ Nhật Bản đang ngày càng lo lắng rằng ông Trump sẽ yêu cầu giảm số lượng nhập khẩu ô tô của Nhật Bản để giảm thâm hụt thương mại. Họ cũng lo ngại rằng Mỹ có thể áp thuế nhập khẩu mạnh đối với ô tô và phụ tùng ô tô, điều này sẽ gây ra một cú đánh lớn cho nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu.
Cùng với cuộc đàm phán FTA song phương, dự kiến Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe có thể gặp Tổng thống Donald Trump tại Mỹ vào cuối tháng 4 để đàm phán về thương mại Bắc Triều Tiên và Mỹ-Nhật. Cũng dự kiến vào tháng 5, ông Trump sẽ đưa ra quyết định về việc có nên áp dụng mức thuế cao đối với ô tô và phụ tùng ô tô nhập khẩu hay không sau khi có báo cáo từ Bộ Thương mại Mỹ xác định ảnh hưởng của nhập khẩu đối với an ninh quốc gia. Hai nước đồng minh sẽ tìm cách xác định phạm vi của các cuộc đàm phán trong tương lai, đặt nền tảng cho một hội nghị thượng đỉnh, có thể vào ngày 26 tháng 4, giữa hai nhà lãnh đạo cấp cao.
Các cuộc đàm phán giữa cấp bộ trưởng có thể sẽ gặp khó khăn, bất chấp việc Tổng thống Trump thúc đẩy phải giải quyết thâm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ với Nhật Bản. Cuộc bầu cử quốc gia và một cuộc bầu cử Hạ viện tại Nhật Bản sẽ diễn ra từ mùa xuân đến mùa hè năm nay, có thể gây khó khăn hơn cho các nhà đàm phán. Nông nghiệp dự kiến sẽ là một lĩnh vực khó khăn vào thời điểm ngành công nghiệp thịt bò của Mỹ chứng kiến thị phần của mình tại thị trường Nhật Bản ngày càng bị thu hẹp trước các đối thủ cạnh tranh khi Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được thực thi sau khi Washington rút khỏi hiệp định TPP ban đầu. Nhật Bản cảnh giác trước mong muốn của Mỹ về việc mở rộng hơn nữa lĩnh vực nông nghiệp nhạy cảm của mình, cho biết sẽ không nhượng bộ lớn hơn so với các hiệp định thương mại song phương và đa phương hiện có. Tokyo vẫn bảo lưu quan điểm rằng các cuộc đàm phán thương mại với Washington sẽ chủ yếu chỉ tập trung vào hàng hóa. Tuy nhiên, Mỹ đang kêu gọi một hiệp định thương mại tự do toàn diện sẽ bao gồm không chỉ hàng hóa mà còn cả dịch vụ và đầu tư.
Washington cũng kêu gọi đưa vào hiệp định điều khoản tiền tệ – nhằm ngăn chặn sự mất giá tiền tệ – có thể là một vấn đề nhạy cảm đối với Nhật Bản vì nền kinh tế của nước này đã được hưởng lợi từ sự mất giá của đồng yên trong bối cảnh ngân hàng Nhật Bản nới lỏng tiền tệ trong những năm gần đây. Cuộc đàm phán song phương đầu tiên với Nhật Bản được tổ chức muộn hơn so với ý tưởng ban đầu vì phía Mỹ đã phải tập trung vào các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Trung Quốc. Trong khi chuẩn bị cho đàm phán song phương thì việc hiệp định CPTPP có hiệu lực thực thi mà không có Mỹ đã khiến cho quan chức Mỹ lo ngại các cam kết cắt giảm thuế quan trong CPTPP sẽ gây bất lợi cho các ngành hàng và nông dân Mỹ. Do đó, việc đàm phán song phương với Nhật Bản đã khiến Mỹ dường như không thể trì hoãn thêm.
(Nguồn: congthuong.vn)
