Trong một văn kiện công bố ngày 12 tháng 3 năm 2019, Ủy ban Châu Âu và Bộ phận Ngoại giao của Liên minh châu Âu (EU) đã kêu gọi Trung Quốc ngừng các hành vi đầu tư không công bằng và đối xử bất công đối với các doanh nghiệp Châu Âu. Văn kiện nêu: “Châu Âu ngày càng ý thức được sự cân bằng giữa những thách thức và cơ hội mà Trung Quốc mang lại đã thay đổi”, và “Tham vọng cải cách mà Trung Quốc công khai tuyên bố nên được chuyển thành các chính sách hoặc hành động tương xứng với vai trò và trách nhiệm của mình”.
Những lời chỉ trích sâu rộng này phản ánh áp lực ngày càng tăng từ các quốc gia thành viên EU như Đức, đòi hỏi phải có phản ứng cứng rắn hơn đối với tham vọng của Trung Quốc. Văn kiện cảnh báo rằng Bắc Kinh vừa là đối tác hợp tác và đàm phán, vừa là “đối thủ cạnh tranh kinh tế” và là “đối thủ cạnh tranh có hệ thống để thúc đẩy các mô hình quản trị khác thường”. Văn kiện này đã tạo ra một quan điểm cứng rắn hơn cho cuộc hội đàm EU-Bắc Kinh trong vài tuần tới. Hội nghị thượng đỉnh song phương giữa các nhà lãnh đạo EU và Trung Quốc sẽ được tổ chức vào tháng 4, trong khi Italia có kế hoạch trở thành quốc gia G7 đầu tiên ủng hộ kế hoạch đầu tư toàn cầu “Vành đai và con đường” của Trung Quốc.
Văn kiện kêu gọi thành lập “mối quan hệ kinh tế cân bằng và cùng có lợi hơn”, cho rằng Trung Quốc thông qua hạn chế các doanh nghiệp nước ngoài tiếp cận thị trường Trung Quốc, trợ cấp cho các đối thủ cạnh tranh trong nước và không bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, “khiến cho các công ty lớn của Trung Quốc độc chiếm thị trường trong nước”.
Theo báo cáo, đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc đã đóng góp cho tăng trưởng kinh tế, nhưng thường “bỏ qua sự bền vững về kinh tế xã hội và tài chính”, vì các khoản đầu tư này cướp đoạt quyền kiểm soát tài sản chiến lược, phá hoại luật pháp…
Văn kiện cho rằng EU nên thiết lập một cơ chế mới để ngăn chặn việc thu mua tài sản tại Châu Âu của các công ty Trung Quốc được nhận trợ cấp từ chính phủ và chống lại các chiến lược thương mại cấp tiến khác của Trung Quốc. Điều này dựa trên kiến nghị gần đây của Liên đoàn Công nghiệp Đức, rằng EU nên hạn chế các công ty ngoài khối EU được nhận nguồn trợ cấp để tiếp cận thị trường Châu Âu và ngăn không cho họ mua lại các công ty công nghệ Châu Âu.
Các công ty Châu Âu phàn nàn rằng họ phải tuân theo các hạn chế nghiêm ngặt của EU trong việc chấp nhận trợ cấp của nhà nước, nhưng các đối thủ nước ngoài không bị ràng buộc bởi các quy tắc tương tự. Theo văn kiện này, Ủy ban Châu Âu sẽ nghiên cứu cách “lắp vá những lỗ hổng hiện có trong luật pháp EU” để đối phó với những “tác động làm méo mó thị trường nội bộ (EU) của các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước nước ngoài và trợ cấp của nhà nước”. Báo cáo cho biết, Ủy ban Châu Âu sẽ đề xuất các phương án khác nhau vào cuối năm nay.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc)
