Ngày 24/11/2018, thời báo Hoàn cầu đăng bài Bộ Thương mại Trung Quốc đã tổ chức một cuộc họp báo để công bố “Tài liệu về lập trường cải cách Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) của Trung Quốc”, thời báo chỉ ra rằng trong sự điều chỉnh sâu sắc của nền kinh tế thế giới, chủ nghĩa đơn phương và bảo hộ đang trỗi dậy và hệ thống thương mại đa phương bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trước tình hình đó, Trung Quốc ủng hộ cải cách WTO để tăng cường tính quyền uy và hiệu quả của WTO. Do vậy, Trung Quốc đã đề xuất 03 nguyên tắc cơ bản và 05 điểm chủ trương về cải cách WTO.
03 nguyên tắc cơ bản bao gồm: Thứ nhất, cải cách WTO nên bảo vệ các giá trị cốt lõi của hệ thống thương mại đa phương. Phía Trung Quốc tin rằng không phân biệt đối xử và cởi mở là những giá trị cốt lõi quan trọng nhất của WTO; Thứ hai, WTO cần đảm bảo lợi ích phát triển của các thành viên đang phát triển; Thứ ba, cải cách WTO cần tuân theo cơ chế ra quyết định đồng thuận. Các quy tắc nên được cộng đồng quốc tế cùng chế định.
05 điểm chủ trương bao gồm: Thứ nhất, cải cách WTO cần duy trì trạng thái kênh chính của hệ thống thương mại đa phương; Thứ hai, cải cách WTO cần ưu tiên các vấn đề then chốt đe dọa sự sinh tồn của WTO; Thứ ba, cải cách WTO cần giải quyết sự công bằng của các quy tắc thương mại và đáp ứng nhu cầu của thời đại; Thứ tư, cải cách WTO cần đảm bảo sự đối xử đặc biệt và khác biệt giữa các thành viên đang phát triển; Thứ năm, cải cách WTO nên tôn trọng các mô hình phát triển tương ứng của các thành viên.
Theo ông Vương Thụ Văn, Thứ trưởng Bộ Thương mại và Phó đại diện đàm phán thương mại quốc tế cho hay, WTO hiện nay phải đối mặt với ba khủng hoảng sinh tồn lớn, một trong số đó là việc lựa chọn cơ quan phúc thẩm của cơ chế giải quyết tranh chấp, đây cũng là khác biệt lớn nhất giữa Mỹ và các thành viên WTO khác.
Theo báo cáo, cơ chế giải quyết tranh chấp ban đầu có 7 thành viên, bây giờ chỉ có 3, thiếu 4 do sự cản trở của thành viên cá biệt mà không thể được bổ sung. Nếu tình trạng này tiếp tục, tổ chức này có thể phải đối mặt với một mối đe dọa.
Vương Thụ Văn cho hay, “chúng tôi tin rằng vấn đề này cần được giải quyết càng sớm càng tốt để WTO có thể hoạt động bình thường và hiệu quả, đóng vai trò quyền uy”. Ba chức năng chính của WTO liên quan đến giải quyết tranh chấp, đàm phán thương mại và đánh giá chính sách thương mại, trong số đó, chức năng giải quyết tranh chấp được gọi là “Ngọc trai trên vương miện”, nếu chức năng này bị thiếu, hai chức năng khác sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các quy định của WTO có thể đối mặt với thất bại.
Vương Thụ Văn nhấn mạnh, Trung Quốc phản đối một số thành viên phủ nhận sự đa dạng của các mô hình phát triển và phân biệt đối xử với các mô hình phát triển khác nhau, và không đồng ý đưa các vấn đề mô hình phát triển vào cải cách WTO.
Theo ông Hồng Hiểu Đông, Vụ trưởng Vụ WTO, Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết cải cách WTO trong tương lai nên tôn trọng sự đa dạng của các mô hình phát triển, bao gồm cả sự tôn trọng mô hình phát triển của Trung Quốc. Phát triển không chỉ là mục tiêu mà mọi quốc gia theo đuổi, mà còn là cốt lõi công tác của WTO. WTO có 164 thành viên, các thành viên đang phát triển chiếm phần lớn trong các cải cách trong tương lai, những khó khăn của các thành viên đang phát triển phải được xem xét đầy đủ, tạo cho họ sự linh hoạt và không gian chính sách cần thiết.
Vương Thụ Văn bày tỏ, nếu cải cách WTO muốn thành công, thì không thể thiếu sự ủng hộ từ bất kỳ thành viên nào. “Hoa Kỳ là một trong những thành viên sáng lập của GATT và WTO, chúng tôi hy vọng Hoa Kỳ sẽ đóng góp tích cực vào sự thành công của cải cách WTO”.
(Tin từ ĐSQVN tại Trung Quốc).
