Khi mối đe dọa về Covid-19 đã có dấu hiệu giảm bớt ở Mỹ, chính quyền Biden đang đưa ra các chính sách có ý nghĩa sâu rộng trong lĩnh vực năng lượng và đất đai, có mối liên quan chặt chẽ đến phát triển kinh tế, cải thiện xã hội và bảo vệ môi trường. Các chính sách mới này có thể giảm 50% các loại khí thải nhà kính vào năm 2030 đồng thời bảo vệ 30% các vùng đất và lãnh thổ đại dương của Mỹ. Trong cả hai trường hợp, đây là kế hoạch đầy hứa hẹn. Để đạt được các mục tiêu các nhà hoạch định chính sách cần phải cân nhắc các vấn đề như sự phụ thuộc lớn vào điện năng của nền kinh tế Mỹ, giá cả điện cho người dân… Trên thực tế, các cuộc thảo luận quy mô quốc gia về việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo đang diễn ra ở khu vực Tây Texas.
Những chính sách mới này có thể sẽ tác động không cân xứng đến các cộng đồng nông thôn ở Mỹ. Vì năng lượng gió và năng lượng mặt trời cần nhiều đất hơn để tạo ra mỗi kilowatt so với các tuabin khí tự nhiên và truyền thống, mà những vùng đất lớn thì chỉ có ở nông thôn; các tuabin gió lớn hoặc các tấm pin năng lượng mặt trời lớn không phù hợp để lắp đặt ở các khu vực đô thị trung tâm thành phố. Nhưng mặt khác, năng lượng tái tạo có tính linh hoạt về địa điểm cao hơn nhờ tài nguyên – đó là có rất nhiều nơi có tiềm năng gió hoặc năng lượng mặt trời phù hợp.
Thêm nữa, với khoảng cách xa xôi giữa nơi đặt nguồn điện (tại nông thôn) và nơi sử dụng điện (là các đô thị), ước tính Mỹ sẽ cần hàng ngàn dặm đường dây truyền tải mới, ảnh hưởng đến nhiều cộng đồng hơn và đòi hỏi nhiều đất hơn. Những người ở nông thôn lo ngại rằng các mục tiêu của tổng thống Biden có thể chiếm đoạt quyền sử dụng đất tư nhân. Song những mục tiêu này có thể cung cấp thêm thu nhập cho nông dân và chủ trang trại trên khắp nước Mỹ. Các khoản trợ cấp và thanh toán khác thuộc chương trình dịch vụ hệ sinh thái có thể cung cấp cơ chế đền bù cho các chủ đất về những lợi ích toàn diện mà họ được hưởng.
Không nơi nào mà các vấn đề về nhu cầu đất đai, giá trị cộng đồng, phát triển năng lượng và xung đột nông thôn/thành thị lại xuất hiện nhiều như tại các vùng Big Bend và Trans-Pecos của khu vực phía Tây Texas, nơi dầu khí, gió và năng lượng mặt trời được dự báo sẽ mở rộng, trở thành khu vực sử dụng nhiều năng lượng nhất ở Mỹ. Tại đây, phát triển năng lượng sẽ mở rộng thành một trong những hệ thống đa dạng về mặt sinh học nhất trên thế giới. Nó nằm trong một khu vực rộng lớn chủ yếu bao gồm các cộng đồng nông thôn và đất trang trại thuộc sở hữu tư nhân. Việc quan trọng là làm thế nào để đảm bảo phát triển năng lượng cân bằng với nhu cầu đa dạng sinh học tại khu vực này.
Chìa khóa của việc này phải là sự tham gia thực sự của các cộng đồng địa phương để đảm bảo hài hòa giữa nhu cầu phát triển năng lượng, mong muốn bảo vệ môi trường và giá trị tài sản của họ. Ở Tây Texas, một nhóm các nhà khoa học và các chuyên gia tiếp cận cộng đồng đã tập hợp các chủ đất tư nhân, quan chức, công ty năng lượng, một số thành viên cộng đồng để thảo luận một kế hoạch chi tiết về sản xuất năng lượng đồng thời bảo tồn các giá trị quan trọng đối với các cộng đồng nông thôn tại đây. Bằng cách chủ động xem xét các tác động tiềm tàng của các dự án trước khi các công ty năng lượng tiến hành triển khai, họ có thể xác định trước các tranh chấp và giải pháp tránh hoàn toàn các tác động khó khăn nhất và giảm thiểu các tác động khác. Ví dụ: các dự án năng lượng không được đặt tại các khu vực địa chất có đặc điểm hiếm, quan trọng thuộc hệ sinh thái Tây Texas hoặc các địa điểm có cảnh quan mang tính biểu tượng, thu hút khách du lịch.
Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên đã sử dụng cách tiếp cận tương tự ở vùng tây nam để tăng tốc phát triển năng lượng mặt trời quy mô lớn trên các khu đất công. Với sự hợp tác của Cục Quản lý Đất đai Mỹ, quá trình này đã xác định được 19 khu vực phát triển năng lượng mặt trời, cũng như các khu vực được chỉ định là giới hạn cho sự phát triển. Cách tiếp cận này đã cắt giảm thời gian cấp phép dự án từ trung bình 18 – 24 tháng xuống còn 10 tháng. Điểm sáng ở Tây Texas có thể là một mô hình để cân bằng giữa phát triển năng lượng và bảo tồn sinh thái, theo hướng bảo vệ lâu dài đa dạng sinh học, được sự phối hợp của cộng đồng và chủ đất khu vực đó./.
(Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Texas)
