Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 sẽ trở thành chủ đề chính tại Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) khóa XIX (Hội nghị Trung ương 5) sẽ diễn ra từ ngày 26-29/10.
Cách làm mới?
Kể từ ngày 21/7 đến nay, Tổng Bí thư Tập Cận Bình đã tổ chức 7 cuộc tọa đàm để lắng nghe ý kiến của nhân sĩ các giới. Mặc dù việc trưng cầu ý kiến về quy hoạch 5 năm đã trở thành thông lệ của ĐCSTQ, nhưng trong quá trình xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 14, mật độ chủ trì các cuộc hội thảo và khảo sát địa phương của các quan chức cấp cao Trung Nam Hải không chỉ vượt xa so với thời kỳ Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, mà còn tăng đáng kể so với giai đoạn chuẩn bị xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 13.
Mục tiêu đằng sau động thái tần suất cao khác thường của các quan chức cấp cao Trung Quốc vừa là khắc phục tác động tiêu cực không mong muốn do dịch COVID-19 gây nên đối với nền kinh tế Trung Quốc đang trong giai đoạn chuyển đổi, vừa có kế hoạch tìm cách thoát khỏi hoàn cảnh khó khăn và mở ra cục diện phát triển mới của đất nước trong bối cảnh liên minh tình báo “Ngũ nhãn” (Five Eyes) do Mỹ đứng đầu kiềm chế và gia tăng sức ép đối với kinh tế Trung Quốc trên trường quốc tế.
Ngày 30/7, Bộ Chính trị Trung ương ĐCSTQ đã triệu tập cuộc họp và quyết định sẽ tổ chức Hội nghị trung ương 5 vào tháng 10, chương trình nghị sự chủ yếu là nghiên cứu xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 về phát triển kinh tế-xã hội và kiến nghị các mục tiêu dài hạn đến năm 2035. Do vậy, việc Hội nghị Trung ương 5 sẽ ban hành dự thảo Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 như thế nào đang trở thành tâm điểm chú ý của tất cả các bên.
Trong quá trình lập Quy hoạch 5 năm lần thứ 12, Trung Quốc cũng đã tổ chức nhiều hội nghị khu vực (các cuộc tọa đàm khu vực chia theo các vùng miền Đông, miền Tây, Đông Bắc và miền Trung) để tiến hành khảo sát và nghiên cứu, nhưng đều do Ủy ban cải cách và phát triển quốc gia thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc phụ trách.
Trong quá trình xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 13 vào 5 năm trước, Tập Cận Bình lần lượt tổ chức các cuộc hội thảo với lãnh đạo các tỉnh và khu vực ở Chiết Giang, Quý Châu và Cát Lâm để sắp xếp công tác xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 13, phá vỡ các thông lệ trước đây, Tổng Bí thư bắt đầu đóng vai trò quan trọng hơn trong Quy hoạch 5 năm.
So với Quy hoạch 5 năm lần thứ 13, trong quá trình lập Quy hoạch 5 năm lần thứ 14, các cuộc nghiên cứu và khảo sát của Tập Cận Bình diễn ra thường xuyên hơn. Từ ngày 22-24/7, trong cuộc khảo sát ở Cát Lâm, Tập Cận Bình phát biểu rằng thế giới hiện nay đang trải qua những thay đổi lớn chưa từng có trong 100 năm qua, điều kiện bên trong và môi trường bên ngoài để Trung Quốc phát triển đang trải qua những thay đổi sâu sắc và phức tạp. Ông hy vọng rằng các địa phương đi sâu nghiên cứu, tập trung vào những vấn đề cũ và thách thức mới đang đối diện để nghiêm túc hoạch định mục tiêu, tư duy và biện pháp phát triển của thời kỳ Quy hoạch 5 năm lần thứ 14.
Từ ngày 22/7-22/9, Tập Cận Bình đã lần lượt tổ chức các cuộc tọa đàm tham vấn chính trị đặc biệt về Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 với đại diện của nhiều nhóm như doanh nhân, nhân sĩ ngoài đảng, chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế-xã hội, nhà khoa học, đại biểu cấp cơ sở, chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa, y tế, thể thao…. Ngoài ra, trong thời gian này, Tập Cận Bình cũng đã lần lượt đến An Huy và Hồ Nam để điều tra khảo sát địa phương, đồng thời tổ chức cuộc tọa đàm về thúc đẩy sự phát triển hội nhập của đồng bằng Trường Giang tại Hợp Phì (An Huy) vào ngày 20/8, chủ trì cuộc tọa đàm cấp cơ sở tại thành phố Trường Sa, tỉnh Hồ Nam vào ngày 17/9, tất cả đều dành thời gian cho việc trao đổi ý kiến và lắng nghe các đề xuất về Quy hoạch 5 năm lần thứ 14.
Trong số những cuộc tọa đàm này, tọa đàm đại diện cấp cơ sở là đặc biệt nhất. Đây là lần đầu tiên các cán bộ phụ trách công tác xóa đói giảm nghèo, luật sư, nông dân, công nhân, nhân viên bưu điện, chủ cửa hàng trực tuyến từ các vùng nông thôn, phường xã và doanh nghiệp… được trực tiếp thảo luận ý kiến với nhà lãnh đạo cao nhất của đất nước.
Xét từ nội dung bài phát biểu của Tập Cận Bình tại các cuộc tọa đàm lần này, trong Quy hoạch 5 năm lần thứ 14, trọng tâm chiến lược của Trung Quốc sẽ chuyển sang phát triển công nghệ và căn cứ vào nhu cầu địa phương. Ngay từ hội nghị chuyên đề về nghiên cứu và triển khai Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 vào ngày 25/11/2019, Thủ tướng Lý Khắc Cường từng chỉ rõ: “Trong giai đoạn Quy hoạch 5 năm lần thứ 14, môi trường bên ngoài của Trung Quốc có thể phức tạp hơn, bất ổn và thách thức nhiều hơn. Trung Quốc đang ở trong giai đoạn then chốt để chuyển đổi phương thức phát triển, cải thiện cơ cấu kinh tế, chuyển đổi động lực tăng trưởng, người dân có nhiều kỳ vọng về một cuộc sống tốt đẹp”.
Tại Diễn đàn doanh nhân vào ngày 21/7, Tập Cận Bình nói: “Hiện nay thế giới đang trải qua những thay đổi lớn chưa từng có trong 100 năm qua, cuộc cách mạng khoa học công nghệ mới và cải cách công nghiệp đang phát triển mạnh mẽ. Trung Quốc phải thông qua phát triển kinh tế trong nước, kết nối thông suốt vòng tuần hoàn trong nước để tiếp thêm động lực cho nền kinh tế”. Tại cuộc tọa đàm chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế và xã hội Trung Quốc diễn ra ngày 24/8, khi đề cập đến “tuần hoàn kép”, Tập Cận Bình một lần nữa nhấn mạnh đến vấn đề này. Các phân tích cho rằng khi Hội nghị trung ương 5 xây dựng Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 và quy hoạch dài hạn đến năm 2035, “tuần hoàn kép” có thể trở thành linh hồn của hai Quy hoạch, chi phối phương hướng phát triển của nền kinh tế Trung Quốc trong nhiều năm tới.
Ngoài ra, đồng bằng Trường Giang trở thành khu vực đầu tiên ở Trung Quốc đại lục liên kết với “tuần hoàn kép”. Tại cuộc tọa đàm về thúc đẩy vững chắc sự phát triển hội nhập của đồng bằng Trường Giang tổ chức ở Hợp Phì, tỉnh An Huy ngày 20/8, Tập Cận Bình đã nhắc lại “tuần hoàn kép” và yêu cầu khu vực đồng bằng Trường Giang phát huy nhiều lợi thế, tích cực tìm tòi con đường hình thành cục diện phát triển mới.
Tại cuộc tọa đàm với các chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế-xã hội ngày 24/8, Tập Cận Bình còn nhấn mạnh tăng tốc đổi mới công nghệ là nhu cầu để xây dựng cục diện phát triển mới. Đầu tháng 9,