1. Hợp tác Hoa Kỳ-Liên minh Châu Âu nên bắt đầu bằng cải cách WTO và mối quan hệ Boeing-Airbus
Tổng giám đốc phụ trách thương mại của EU, bà Sabine Weyand cho biết EU và Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Biden nên đồng ý giải quyết các vấn đề thương mại theo một trình tự từ các vấn đề của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và tranh chấp trợ cấp hàng không.
Bà Weyand nói làm việc với chính quyền Biden về các vấn đề của WTO sẽ là “khởi đầu tự nhiên” dựa trên cam kết ủng hộ chủ nghĩa đa phương của Tổng thống đắc cử Biden. “Có một số việc thực sự cấp bách trong giai đoạn này – như xác định một Tổng Giám đốc WTO và sau đó cùng xây dựng chương trình nghị sự cho hội nghị bộ trưởng tiếp theo của WTO vào năm tới. Có thể nói đây sẽ là thành quả nhanh chóng của nỗ lực mà EU và Hoa Kỳ cùng dẫn dắt. Sau đó tất nhiên là việc cải tổ WTO ở tất cả chức năng: đàm phán, giám sát và khởi động lại chức năng giải quyết tranh chấp – việc này sẽ mất thêm một chút thời gian nữa. Vì vậy, tôi nghĩ những gì chúng ta cần là tạo cơ hội để đạt được một số kết quả tích cực ngay từ đầu trong sự can dự này và WTO nên là một sự khởi đầu tự nhiên, do cam kết mạnh mẽ của Tổng thống đắc cử Biden ủng hộ chủ nghĩa đa phương “
Hiện nay WTO không có người đứng đầu, vì Mỹ đã ủng hộ Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee chứ không ủng hộ bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria, người đã giành được sự ủng hộ của hầu hết các thành viên WTO và được chọn là “ứng cử viên đồng thuận”. Không có thành viên WTO nào công khai ủng hộ bà Yoo.
EU cũng hy vọng sẽ sớm đàm phán giải quyết về các khoản trợ cấp hàng không vũ trụ dành cho Boeing và Airbus đã khiến Mỹ và EU áp đặt thuế quan trả đũa lẫn nhau, nhưng một thỏa thuận như vậy có thể không khả thi với chính quyền Trump do thời gian tại vị còn lại ngắn.
Weyand cũng nhắc lại mong muốn làm việc với Hoa Kỳ để đối phó với Trung Quốc, đặc biệt là về xây dựng tiêu chuẩn. Bà cho biết cái gọi là “hiệu ứng Brussels”, đề cập đến cách các tiêu chuẩn châu Âu vốn đã trở thành tiêu chuẩn toàn cầu trên thực tế do sức mạnh kinh tế của EU, nay đang bị thách thức bởi “hiệu ứng Bắc Kinh”.
Weyand nói: “Tôi nghĩ rằng chúng ta phải mở rộng‘ hiệu ứng Brussels’ thành ‘hiệu ứng Brussels-DC’ để tạo ảnh hưởng tương tự trên toàn cầu. Công nghệ là một lĩnh vực cụ thể quan trọng để hợp tác”, với dẫn chứng là đề xuất của EU thành lập Hội đồng Thương mại và Công nghệ EU-Hoa Kỳ, mà sẽ trở thành một diễn đàn để thảo luận về các vấn đề tiêu biểu và tác động của chúng đối với an ninh quốc gia.
Tuần trước EU đã đề xuất một chương trình nghị sự xuyên Đại Tây Dương mới bao gồm ý tưởng diễn đàn nêu trên, mà theo các quan chức EU, là họ đã thảo luận với các đối tác của Hoa Kỳ trong nhiều tháng. EU muốn khởi động chương trình nghị sự xuyên Đại Tây Dương tại hội nghị thượng đỉnh “EU-Hoa Kỳ” vào nửa đầu năm 2021.
Brussels tin rằng cách duy nhất để đối phó với các hành vi thương mại của Trung Quốc là thành lập một liên minh quốc tế để gây áp lực buộc Bắc Kinh thay đổi hướng đi, một cách tiếp cận trái ngược với cách tiếp cận đơn phương của chính quyền Trump.
“Những gì chúng tôi đang cố gắng làm – cũng như những gì chúng tôi đã cố gắng làm với chính quyền hiện tại nhưng không có nhiều kết quả là thuyết phục Hoa Kỳ rằng chúng tôi đồng ý với họ về những thách thức, nhưng chúng ta cần làm việc theo các nguyên tắc tại WTO và cùng tiếp cận Trung Quốc”. Nếu bạn muốn được bảo vệ trước các biện pháp đơn phương, thì bạn phải đặt ra các nguyên tắc đa phương”, Weyand nói.
Nhưng EU sẽ không chờ đợi sự hợp tác của Hoa Kỳ để đối phó với Trung Quốc. EU đang theo cách tiếp cận đa phương với Hoa Kỳ và Nhật Bản để đàm phán với Trung Quốc về các quy định mới của WTO về trợ cấp công nghiệp và chuyển giao công nghệ bắt buộc, nhưng EU cũng đang theo đuổi các cuộc đàm phán song phương với Trung Quốc về một hiệp định đầu tư để giải quyết các vấn đề tương tự, Weyand cho biết.
2. Vương quốc Anh sẽ chấm dứt thuế quan chống lại Hoa Kỳ trong vụ Airbus – Boing, duy trì biện pháp trả đũa thuế quan theo Mục 232
Ngày 8/12/2020, Bộ Thương mại thông báo rằng Vương quốc Anh sẽ tạm dừng thuế quan trả đũa đối với Hoa Kỳ trong cuộc tranh chấp kéo dài giữa Airbus-Boeing để thể hiện sự “nghiêm túc” về một thỏa thuận đã thương lượng, với hy vọng sẽ “xuống thang” các xung đột thương mại – nhưng vẫn duy trì các khoản thuế đã áp để phản ứng các khoản thuế quan lên thép và nhôm mà chính quyền Trump đã áp theo điều khoản 232.
“Để bảo vệ ngành công nghiệp thép của Vương quốc Anh, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Liz Truss đang chuyển sang áp dụng loại thuế quan để đáp lại khoản thuế quan với thép và nhôm nhập khẩu do Hoa Kỳ áp đặt theo điều khoản 232,” tuyên bố viết. “Các khoản thuế này sẽ tiếp tục từ ngày 1 tháng 1 khi Vương quốc Anh trở thành một quốc gia độc lập về chính sách thương mại.” Tuy nhiên, Bộ Thương mại Quốc tế “sẽ khởi động một cuộc tham vấn để đảm bảo các mức thuế này phù hợp với lợi ích và với nền kinh tế Vương quốc Anh
“Chính phủ Anh đang tạm dừng các mức thuế trả đũa do tranh chấp với Boeing nhằm nỗ lực đưa Hoa Kỳ hướng tới một giải pháp hợp lý và cho thấy rằng Vương quốc Anh nghiêm túc muốn có được một kết quả qua thương lượng. Chính phủ bảo lưu quyền áp đặt thuế quan vào bất kỳ lúc nào nếu không đạt được tiến độ đáng kể cho một giải pháp đồng thuận.
Đầu tháng này, các nước thành viên EU đã thông qua việc áp thuế đối với 4 tỷ USD hàng hóa của Mỹ trong biện pháp trả đũa được WTO chấp thuận đối với các khoản trợ cấp Hoa Kỳ dành cho Boeing sau khi hai bên không đi tới được một giải pháp. Thuế quan có hiệu lực vào ngày 10 tháng 11. Hai bên đang đàm phán về một giải pháp khả thi. Tổng giám đốc Ủy ban Thương mại của EU Sabine Weyand hôm thứ Ba cho biết các cuộc đàm phán có thể sẽ kéo dài đến năm tới.
Các thông báo trên là một phần trong kế hoạch của Chính phủ Anh nhằm “xuống thang căng thẳng thương mại để Hoa Kỳ và Anh có thể tiến tới giai đoạn tiếp theo trong quan hệ thương mại song phương”.
Vương quốc Anh, khi còn trong EU, đã khẳng định rằng xuất khẩu thép và nhôm của họ không phải là mối đe dọa an ninh quốc gia cho Hoa Kỳ. “Bất kỳ tuyên bố nào cho rằng thép và nhôm nhập khẩu của Vương quốc Anh gây hại cho an ninh quốc gia của Hoa Kỳ là hoàn toàn sai và không có cơ sở”.
Vương quốc Anh cam kết rời EU vào cuối năm nay. Hôm thứ Ba, Anh và EU đã công bố một thỏa thuận có tính nguyên tắc về các vấn đề liên quan, bao gồm việc xử lý vấn đề biên giới Bắc Ireland.
Tuy nhiên, cho đến nay, Vương quốc Anh và EU chưa thể đạt được một thỏa thuận thương mại cho phép Vương quốc Anh tiếp cận thị trường chung của EU. Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen dự kiến sẽ gặp nhau vào thứ Tư để thảo luận về các vấn đề còn tồn tại.
(Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ)
