Từ ngày 12-14/12/2022 tại Geneva đã diễn ra “Hội nghị cấp cao hợp tác phát triển hiệu quả” với đồng chủ trì của Thụy Sỹ và Đối tác toàn cầu về Hợp tác phát triển hiệu quả (GPEDC) – nền tảng toàn cầu tập hợp các nước tài trợ phát triển và các nước đang phát triển nhận tài trợ, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững mạnh mẽ hơn trên thực tế.[1] Tham dự Hội nghị có ba Nguyên thủ quốc gia gồm Tổng thống Thụy Sỹ Ignazio Cassis, Tổng thống Rwanda Paul Kamage, Tổng thống Moldova Maia Sandu, cùng nhiều lãnh đạo các Tổ chức quốc tế, các nhà lãnh đạo toàn cầu và những người ra quyết định về các chính sách và chương trình hợp tác phát triển, các nhà lãnh đạo xã hội dân sự, CEO của khu vực tư nhân và các chủ thể quan trọng khác bao gồm các ngân hàng đa phương, nghị sĩ và giới học giả.
Hội nghị diễn ra ở giai đoạn nửa chặng đường của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững khi thế giới đang phải đối mặt với đa khủng hoảng. Xung đột và căng thẳng địa chính trị gia tăng, gián đoạn chuỗi cung ứng, khủng hoảng lương thực, thu hẹp không gian tài chính, suy giảm niềm tin của công chúng và tình trạng khẩn cấp khí hậu đã gây hậu quả tai hại cho hàng triệu người trên toàn thế giới. Chỉ số Phát triển Con người của UNDP đã giảm hai năm liên tiếp, lần đầu tiên như vậy kể từ khi Chỉ số này được giới thiệu vào năm 1990. Chương trình nghị sự 2030 do đó chịu sức ép nhân đôi: một mặt, cần có sự tiến bộ hướng tới các Mục tiêu SDGs vốn đã bị chậm lại do nhiều cuộc khủng hoảng đang diễn ra; mặt khác, cần phải cải thiện khả năng phục hồi của các quốc gia bị đe dọa nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu.
Trong bối cảnh đó, Hội nghị cho rằng hợp tác phát triển phải có khả năng hỗ trợ các quốc gia tiến tới quá trình chuyển đổi sang một tương lai bền vững và thịnh vượng, đặc biệt là về năng lượng xanh và khả năng tiếp cận, tạo ra các hệ thống lương thực có khả năng phục hồi và tận dụng các tiến bộ kỹ thuật số vì lợi ích của tất cả mọi người. Đồng thời, hợp tác hiệu quả cần hướng đến kết quả, bao gồm tất cả các loại đối tác, minh bạch và có trách nhiệm giải trình, đồng thời xây dựng lòng tin cần thiết cho quan hệ đối tác hiệu quả và cải thiện kết quả ở các quốc gia liên quan.
Các nhà lãnh đạo toàn cầu và các bên liên quan cũng nhấn mạnh nhu cầu cần cải tổ cấu trúc tài chính đa phương đồng thời giải quyết các nhu cầu cấp thiết của các quốc gia trong việc thực hiện SDGs. Phó Tổng thư ký LHQ Amina J Mohammed cho rằng các tổ chức phát triển đa phương phải được tận dụng cho việc thực hiện Chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Phát triển Bền vững có tính đến thực tế địa phương. Trong ngắn hạn, các bên tham gia phát triển phải làm việc cùng nhau để tạo thêm không gian tài chính cần thiết cho các quốc gia đầu tư vào quá trình phục hồi—bao gồm cả việc tận dụng tốt hơn khoản vay từ các ngân hàng phát triển đa phương và ngân hàng phát triển công, khôi phục và cải thiện Sáng kiến Đình chỉ Dịch vụ Nợ (DSSI), phân bổ lại tất cả các Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) chưa sử dụng. Về lâu dài, những nỗ lực này phải nhằm mục đích chuẩn bị cho thế giới đối phó với những cú sốc trong tương lai và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi, bao gồm bằng cách điều chỉnh tất cả các hình thức tài trợ phù hợp với SDGs và sử dụng các công cụ đổi mới như Khung hợp tác quốc gia (CCF) và Tài trợ tích hợp khuôn khổ quốc gia (INFF) để đảm bảo chúng phù hợp với các ưu tiên cụ thể của quốc gia.
Hội nghị kết thúc với một tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của vai trò và trách nhiện của các Lãnh đạo quốc gia trong nỗ lực thúc đẩy Chương trình nghị sự 2030. Tuyên bố cũng tái khẳng định sự cần thiết phải xây dựng năng lực ở cấp quốc gia, tiếp tục đối thoại tích cực và toàn diện giữa tất cả các bên liên quan về các ưu tiên và chiến lược phát triển, đồng thời tăng cường sự tin cậy lẫn nhau và trách nhiệm giải trình giữa các chủ thể phát triển thông qua dữ liệu tốt hơn và dễ tiếp cận hơn.
Ngoài các hoạt động chính thức, đại diện các nước ASEAN tham dự Hội nghị đã tổ chức buổi gặp gỡ bên lề với sự tham gia của các chuyên gia đến từ Văn phòng điều phối LHQ về các vấn đề tỵ nạn (OCHA), Chương trình Phối hợp của LHQ về HIV/AIDS (UNAIDS) và Hội nghị LHQ về Thương mại và phát triển (UNCTAD) để trao đổi thúc đẩy hợp tác giữa các TCQT và các nước ASEAN cũng như giữa các nước ASEAN về các vấn đề phát triển như ứng phó với thiên tai, bệnh dịch, nhân đạo, thu hút đầu tư ODA/FDI, và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ.
[1] Kể từ năm 2019, Thụy Sỹ đại diện cho các nước tài trợ với tư cách là Đồng Chủ tịch của Đối tác Toàn cầu về Hợp tác Phát triển Hiệu quả (GPEDC). Với vai trò Đồng Chủ tịch và là nước chủ nhà, Thụy Sỹ chịu trách nhiệm soạn thảo tài liệu kết quả của Hội nghị. Cam kết của Thụy Sỹ đối với cách tiếp cận phối hợp trong hợp tác phát triển nhất quán với ưu tiên thúc đẩy một hệ thống đa phương hiệu quả và linh hoạt, đồng thời cũng phù hợp với mục tiêu của Thụy Sỹ đảm nhận vị trí ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ từ 2023. Ngoài vai trò là nước chủ nhà và Đồng Chủ tịch GPEDC, Thụy Sỹ còn chủ trì MOPAN, một mạng lưới các nước tài trợ hợp tác giám sát hoạt động của các tổ chức phát triển đa phương. Để đánh dấu kỷ niệm 20 năm thành lập MOPAN, Tổng thống Thụy Sỹ Cassis đã chủ trì một phiên cấp cao bàn về những thách thức của hệ thống đa phương tại Hội nghị.
(Phái đoàn Việt Nam tại Geneva)
